تخریب حریم نقش‌جهان

میدان نقش جهان، میدان مرکزی شهر اصفهان است که در قلب مجموعه تاریخی نقش جهان قرار دارد. بنا‌های تاریخی موجود در چهار طرف میدان نقش جهان شامل عمارت عالی‌قاپو، مسجد امام، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر بازار قیصریه است. علاوه بر این بنا‌ها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده است که عموماً جایگاه عرضهٔ صنایع دستی اصفهان می‌باشند. این میدان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ به شماره ۱۰۲ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ به شماره ۱۱۵ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید. این اثر جهانی این روز‌ها با تخریب‌های صورت گرفته در ضلع شرقی خود به نام ایجاد «گذر آقانجفی» حال خوبی ندارد. بهمن ماه سال گذشته بود که احداث یک خیابان در چند قدمی میدان نقش جهان و درست در پشت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله و تخریب حریم بلافصل میدان نقش جهان، خبرساز شد؛ خیابانی که مخالفان آن معتقد هستند احداث آن از سال ۱۳۹۱ آغاز شده بود. به دنبال پافشاری مدیریت شهری اصفهان بر ساخت «خیابان آقانجفی» در نزدیکی مسجد شیخ لطف‌الله و بخاطر بی‌توجهی اداره کل میراث فرهنگی استان نسبت به وضع آشفته و نیمه‌مخروبه آن محدوده، طی مصوبه کمیسیون ماده ۵ مورخ ۳۰ دی‎ماه ۱۳۹۷ مقرر شد: "شهرداری اصفهان طرح ساماندهی در قالب طراحی شهری با تاکید بر رویکرد مداخله حداقلی در بافت و انطباق با گذر‌های موجود را تهیه و پس از تائید اداره‌کل میراث فرهنگی جهت طی مراحل قانونی به شورای‌عالی معماری و شهرسازی ارسال تا امکان ادامه کار فراهم آید. " با وجود این مصوبه، نه تنها پیگیری برای تخلفات و جبران تخریب‌های گذشته دیده نمی‌شود، بلکه هنوز فراخوانی برای بررسی نظر کارشناسان منتشر نشده است؛ اخیرا نیز هجوم خودسرانه ماشین‌آلات شهرداری برای ادامه خاکبرداری و حفاری، موجب نگرانی جدی شده است؛ چنانکه گویی مدیران اصفهان تلاش چندانی برای پاسداری از سلامت آن مجموعه تاریخی ندارند و توسعه شهری را صرفا در تخریب داشته‌های اصیل و جایگزینی با کالبد‌های نوساز می‌بینند. به نظر می‌آید، گذر آقا نورالله نجفی که از سال ۱۳۸۵ (یک دهه پیش از پیاده راه شدن میدان نقش جهان) قرار بوده با عرض زیاد ۳۶ متری در این بافت تاریخی و با تخریب ده‌ها خانه تاریخی احداث شود، نه برای میدان نقش جهان و نه برای «الزامات ترافیکی وضع موجود» طرح شده است. برآیند این موضوعات و بازدید‌های میدانی این احتمال را تقویت کرده که این خیابان برای بهبود دسترسی و افزایش ارزش زمین‌ها و پروژ‌ه‎های کلان و بزرگ مقیاسی طرح شده است که بر حسب اتفاق، درست برِ گذر آقا نورالله قرار می‌گیرند! پروژه‌هایی که متولیان آن‌ها احتمالا برش و نفوذ زیادی در سطح استان داشته و کسی یارای مقابله با خواست آن‌ها را نداشته باشد.