به گزارش  خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد ، نگین کویر ایران در گذر از کوچه های پر پیچ و خم تاریخ، با چشیدن سرد و گرم روزگار علاوه بر شهرت در دینداری و اخلاقمداری، عناوین ارزشمندی را به سینه دارد از پایتخت شهرهای پایدار جهان گرفته تا شهر مناره ها و گنبد ها، از شهر آتش و آفتاب گرفته تا کسب عنوان پایتخت گلین ایران و شهر بادگیرها.

اما در این میان، در کتاب تاریخ و معماری استانی که اولین شهر خشتی و دومین شهر تاریخی جهان، داستان باد و بادگیرهای سربه فلک کشیده  یزد حکایت دور و درازی دارد بطوریکه معماران یزدی با هوش و ذوق معماری خود و با آشتی آب و خاک شاهکاری می آفرینند به نام بادگیر، بادگیری که پس از گذشت سال ها هنوز که هنوز است از آن به عنوان معجزه ای در طراحی معماری شهری یاد می شود.

اگر از زمان ساخت اولین بادگیرها در یزد و تنوع آن ها که سبب نامگذاری یزد به عنوان شهربادگیرها شده است، صرف نظر کنیم با یک یا دو جستجو ساده در موتورهای جستجوگر می توان به رقیب تازه به دوران رسیده ی بادگیرها رسید، رقیبی که گویا قدمت و اصالت بادگیرهای ایرانی بدجور چشمشان را زده و هوش از سرشان ربوده است.

سنگ اندازی اماراتی بر سر راه جهانی شدن فناوری ساخت بادگیرها

علی اصغر صمدیانی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد ، گفت: از حدود ده سال پیش موضوع ثبت فناوری ساخت بادگیر های یزد در دستور کار قرار گرفت و این پرونده در وهله  اول در شورای ملی ثبت، به نام یزد به ثبت رسید.

صمدیانی افزود: حدود هفت سال پیش  پرونده ثبت فناوری ساخت بادگیرهای به نام بادگیرهای یزد برای ارسال به سازمان یونسکو تهیه و تدوین شد.

او به دلایل خروج پرونده فناوری ساخت بادگیرهای یزد از فهرست ثبت جهانی پرداخت و افزود: با توجه به اینکه روند تکامل بادگیرها در استان یزد به خوبی قابل مشاهده است، این پرونده به صورت اختصاصی برای بادگیر های این استان بسته شده بود در حالی که نظر سازمان یونسکو ارائه پرونده ای برای تمامی بادگیرهای ایران بود.

میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد، نبود مستندات کافی برای ثبت پرونده فناوری ساخت بادگیرها را از دیگر دلایل رد این پرونده دانست و ادامه داد: در این پرونده، دانش استادکاران و معماران این شاهکار معماری ایرانی کمتر به چشم می خورد، بنابراین پیشنهاد شد در پرونده بعدی دانش و فناوری استادکاران این بناها به وضوح مطرح شود.

البته وجود برخی اعتراضات و سنگ اندازی ها از سوی کشورهای عربی و به خصوص امارات متحده عربی، نیز سبب به تعویق افتادن ثبت جهانی فناوری ساخت این آثار کهن ایرانی شده است.

شیوخ  امارات با معماری ایرانی اصالت می خرند 

سناریوی پرماجرای بادگیر از جایی جذاب می شود که بدانیم کشور امارات متحده عربی، از بادگیر؛ نماد معماری ایرانی از راه های مختلف به عنوان سندی برای اثبات فرهنگ و اصالت خود استفاده می کند و نقطه عطف این ماجرا جایی است که شیوخ امارات، بادگیر این نمونه عالی معماری ایرانی را برای رونق گردشگری یا به قولی رونق صنعت توریسم خود بکار گمارده است.

اقدامات سال های اخیر امارات و خط و نشان های امارات برای بادگیرهای ایران کم نیستند، نمونه بارز این خط و نشان ها را می توان اهدای تندیس بادگیر به برگزیدگان یک مسابقه گردشگری دانست، مسابقه ای با عنوان مسابقه بین المللی معماری دبی، که شرکت کنندگان در آن، باید  چشمشان را به تندیس زرین بادگیر می دوختند وبرای رسیدن به آن تلاش می کردند.

اگر از این شاهکار شیوخ امارات و صدها علامت سوال و تعجبی که در ذهن شنونده و خواننده این اقدام ایجاد می شود و چرایی باز شدن بادگیر که سمبل تمدن ایرانی است به مسابقه ای که در اصل مختص معماری دبی است، بگذریم از تیتر یک خبرگزاری ها و رسانه ها در خردادماه امسال نمی توان چشم پوشید و آن تیتر هم چیزی نبود جز اینکه "رونالدو به کمک شیوخ امارات شتافت"!

ماجرا از این قرار است که کریستیانو رونالدو، بازیکن مشهور فوتبال در تیزر تبلیغاتی امارات که در آن بادگیر، جزئی از فرهنگ و معماری امارات نمایانده شده است، نقش آفرینی می کند و این تیزر در رسانه ها و فضای مجازی منتشر می شود.

البته در آخرین روزهای فصل بهار و با انتشار این فیلم، کاربران فضای مجازی هم سکوت نکردند و با دو هشتگ #یزد_شهر_بادگیر‌ها و #یزد_دیدنی اعتراض خود را نسبت به این اقدام اعلام کردند:

تکلیف پرونده ثبت فناوری ساخت بادگیرها چه شد؟

حال که رقیب با تمام توان به میدان آمده و از هیچ تلاشی برای اثبات ادعای واهی خود فروگذار نیست، تکلیف پرونده ثبت فناوری ساخت بادگیرهای ایران چه خواهد بود؟!

سید مصطفی فاطمی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد ، گفت: موضوع ثبت فناوری ساخت بادگیر‌های یزد از چند سال گذشته در دستور کار اداره کل میراث فرهنگی یزد قرار گرفت، اگرچه این پرونده در مرحله‌ی کشوری به عنوان میراث ملی به ثبت رسید، اما فناوری این سازه اصیل ایرانی از جهانی شدن بازماند.

فاطمی افزود: در سال‌های اخیر مجددا رضایت وزارت میراث فرهنگی برای بازبینی و تهیه پرونده جدید جهت ثبت جهانی نبوغ مهندسی و هنردست معماران و استادکاران گرفته شد و هم اکنون یک گروه سه نفره در حال  تهیه و تکمیل این پرونده هستند.

او اضافه کرد: گروه سه نفره مذکور متشکل از محسن میرجانی، علیرضا پورسلمان وعلیرضا دهقانی به ترتیب در مباحث مربوط به باستان شناسی، معماری و تاسیسات بادگیر در تکمیل پرونده ثبت فناوری ساخت بادگیر‌های ایران فعالیت می‌کنند.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان یزد ادامه داد: قطعا تجربه ناموفق قبلی، سبب تهیه پرونده‌ای با محتویات مورد نظر سازمان یونسکو خواهد شد و در نهایت این پرونده با نام جمهوری اسلامی ایران به ثبت خواهد رسید.

سرزمین مادری بادگیرها، رویای اماراتی ها را بر باد می دهد

محمد حسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در گفت و گو با خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از یزد ، گفت: فیزیک بادگیر با جهانی شدن باغ دولت آباد، به نام یزد به ثبت رسیده است،  و در واقع یکی از شاخصه‌هایی که مسیر جهانی شدن این باغ را در سازمان یونسکو هموارتر کرد وجود بلندترین بادگیر خشتی جهان در این باغ بود.

طالبیان افزود: همچنین فراگیری بادگیر‌ها در ابعاد و اشکال مختلف در خط آسمانی یزد، یکی از معیار‌های انتخاب شهر یزد، به عنوان شهر میراث جهانی بود.

او با بیان اینکه در زمینه ساخت بادگیر‌ها از ایران، به عنوان سرزمین مادری یاد می‌شود، ادامه داد: پرونده ثبت فناوری ساخت بادگیر‌های ایران تا پایان امسال مجددا تهیه و به سازمان یونسکو ارسال می‌شود.

معاون میراث فرهنگی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اضافه کرد: در صورتیکه بتوانیم پرونده فناوری ساخت بادگیر‌ها را با کشور‌هایی که با آن‌ها ریشه مشترک فرهنگی داریم، تهیه و تدوین کنیم، این پرونده را بدون نوبت به سازمان یونسکو ارسال می‌کنیم.

انتهای پیام/ غ

گزارش از فاطمه غرسی