به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، از حدود ۶۰ سال پیش با پرواز یوری گاگارین، نخستین فضانورد جهان به مدار زمین، عصر سفر‌های فضایی انسان آغاز شد و فضانورد شدن با دورنمایی جذاب تبدیل به رویای بسیاری از کودکان و نوجوانان و علاقه‌مندان فضا شد. ناسا که در میان آژانس‌های فضایی مختلف نامی آشناتر است، تا امروز با اهداف مختلف مسافرانی را عازم فضای ورای زمین کرده‌است.

اگر شما هم مشتاق پوشیدن لباس فضانوردی و سفر‌های فضایی هستید، بهتر است پیش از هر چیز با چگونگی مسیر فضانوردشدن و چالش‌های این مسیر آشنا شوید. سال ۱۳۹۵/ ۲۰۱۶ که ناسا اعلام کرد می‌خواهد فضانورد جدید استخدام کند ۱۸ هزار و ۳۰۰ تقاضانامه دریافت کرد. این درحالی است که فقط ۱۲ نفر از آن‌ها در پایان انتخاب شدند. شانس پذیرفته‌شدن در چنین فرآیندی حدود ۶۵ هزارم درصد بود. این اعداد نشان می‌دهند رقابت برای رسیدن به این موقعیت بسیار بالاست و از سوی دیگر ناسا در انتخاب فضانوردان خود بسیار سختگیرانه عمل می‌کند. آن طور که کِلی اندرسون، فضانورد بازنشسته ناسا در کتاب خاطرات خود نوشته است، تقاضایش ۱۵ بار از سوی ناسا رد شد و او در نهایت شانزدهمین بار سال ۱۳۷۷/۱۹۹۸ در گزینش ناسا پذیرفته شد.

بیشتربخوانید: ماموریت‌های فضایی با عضلات نخاعی فضانوردان چه می‌کند؟

آنچه در ادامه می‌خوانید شرح شرایط و مراحلی است که ناسا برای استخدام فضانوردان در نظر می‌گیرد. آژانس فضایی روسیه (روسکاسموس)، آژانس فضایی اروپا (اِسا)، آژانس فضایی ژاپن (جاکسا) و همین‌طور سازمان‌های فضایی چین، هندوستان، ایران و ... مسلما شراطی مشابه با اندکی تفاوت برای جذب و آموزش فضانوردان دارند. اگر رویای تبدیل شدن به یک فضانورد حرفه‌ای را در سر دارید، این مقاله راهنمای شما برای رسیدن به آرزویتان است. منابع: Forbes، Space، how stuff works، CNN، NBC News، New Atlas و nasa.gov

شرایط اولیه برای فضانورد شدن
مقررات و الزامات ناسا برای انتخاب فضانورد بر حسب اهداف و ماموریت‌های مختلف تغییر کرده است. در آغاز عصر فضا، فضانوردان از بین خلبان‌های با تجربه انتخاب می‌شدند. گرچه امروزه مجوز خلبانی و تجربه مهندسی هنوز مسیری برای فضانورد شدن است، اما دیگر تنها راه نیست. افراد دارای مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مهندسی، علوم رایانه، ریاضیات یا علوم طبیعی مانند زیست‌شناسی یا فیزیک نیز می‌توانند متقاضی این شغل باشند.

داوطلبان باید بینایی خوبی داشته باشند. البته ناسا استفاده از عینک را نیز مجاز می‌داند. در نهایت این که نامزد‌های موفق باید یا دارای تجربه خلبانی هزار ساعت با هواپیمای جت یا سه سال سابقه کار مرتبط باشند. داوطلبان فضانوردی همچنین باید مهارت‌هایی در رهبری، کار تیمی و ارتباطات داشته باشند. اما افراد برگزیده از میان داوطلبان هر نوع سابقه کاری که داشته باشند باید دوره آموزشی دوساله‌ای را پشت سر بگذارنند. آموزش‌هایی که شاید در نگاه اول چندان به فضانوردی مرتبط به نظر نرسد.

لزوم یادگیری زبان روسی
در حال حاضر تنها راه رفتن به ایستگاه فضایی بین‌المللی با فضاپیمای روسی سایوز مقدور است. فضاپیما‌های سایوز که بیش از ۱۵۰۰ پرتاب را انجام داده‌اند در ابتدا برای پیشبرد ماموریت‌های فضایی شوروی سابق در سال ۱۳۳۹/۱۹۶۰ ساخته شدند. این فضاپیما‌ها امروزه برای حمل فضانوردان و تجهیزات مختلف به ایستگاه فضایی و از آنجا به مدار زمین استفاده می‌شوند. به همین دلیل هر فضانوردی که قرار است به ایستگاه فضایی بین‌المللی برود باید به زبان روسی مسلط باشد و بسیاری از اصطلاحات فنی در زبان روسی را درک کند، زیرا مهندسان پشتیبان سایوز به روسی صحبت می‌کنند. یادگیری زبان روسی چالش بزرگی به حساب می‌آید. تیم پیک از خدمه ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گوید: «سخت‌ترین قسمت آموزش‌هایمان برای من یادگیری زبان روسی بود.» امروزه ناسا برای فضانوردان آینده‌اش کلاس‌های فشرده زبان برگزار می‌کند و برای هرکدام از آن‌ها دوره‌های خصوصی با معلم زبان روسی ترتیب دیده است. حتی برخی کارآموزان باید برای چند هفته با خانواده‌های روسی در مسکو زندگی کنند تا ضمن تعامل با آن‌ها بتوانند زبان روسی را به خوبی یاد بگیرند و صحبت کنند.

سال‌های ماموریت روی زمین
با ترکیبی از مهارت، شانس و سختکوشی، داوطلبانی که مسیر سخت آموزش را طی می‌کنند بلافاصله مجوز رفتن به فضا را نمی‌گیرند. آن‌ها باید صبر کنند تا ناسا آن‌ها را برای اولین ماموریتشان انتخاب کند. بعد از آن باید آموزش‌های تخصصی‌تر را پشت سر بگذارند تا خود را برای سفر آماده کنند. یک فضانورد تازه‌کار معمولا سفر خود را با فضانوردان باتجربه شروع می‌کند.
اما گاهی کسانی که به تازگی دوره آموزشی را طی کرده‌اند تا چند سال اولین دستور ماموریتشان را نمی‌گیرند. در این مرحله که به اصلاح به آن پیش‌ماموریت می‌گویند آن‌ها کار‌هایی مانند همکاری با مهندسان برنامه‌های فضایی یا خدمت به عنوان رابط خارجی را انجام می‌دهند. عموم مردم معمولا به فضانوردانی که در فضا هستند توجه می‌کنند، حال آن‌که آن‌ها فقط بخشی از شغلشان را در فضا می‌گذرانند و بیشتر وقتشان روی زمین صرف آموزش و پشتیبانی سایر مأموریت‌ها می‌شود.

تمرین بی وزنی در ۲ بُعد
بخشی از کار فضانوردان شامل جابه‌جا کردن اشیای بزرگ در فضاست که البته این کار آسان است. زیرا نیروی اصطکاک یا جاذبه‌ای برای متوقف‌کردن اجسام در فضا وجود ندارد. از طرفی همین مسأله می‌تواند باعث دردسر شود؛ زیرا اشیا اگر مهار نشوند شناور می‌مانند و ثابت نمی‌ایستند.
از آنجا که شبیه‌سازی بی‌وزنی در سه بعد کار دشواری است ناسا در مرکز فضایی جانسون محیطی را ترتیب داده که فضانوردان بی وزنی را در دو بعد تجربه کنند. این محیط تمرین یک صفحه صیقلی بزرگ فلزی در ابعاد اتاق است. آن‌ها روی یک صندلی می‌نشینند و زیر این صندلی یک بالشتک هوا وجود دارد که جریانی از هوا را بین سطح صیقلی و بالشتک ایجاد می‌کند. در این حالت، چون تقریبا اصطکاکی وجود ندارد، صندلی با کوچک‌ترین تکان حرکت می‌کند. چیزی شبیه عملکرد هاورکرافت. فضانوردان با عینک‌های واقعیت مجازی که محیط ایستگاه فضایی بین‌المللی را شبیه‌سازی می‌کند روی این سطوح تمرین می‌کنند.

محدودیت سنی خاصی وجود دارد؟
درآخر بد نیست بدانید ناسا برای پذیرش فضانوردان خود محدودیت سنی قائل نشده است و فضانوردانی که پیش از این انتخاب شده‌اند در بازه سنی ۲۶ تا ۴۶ سال بوده‌اند. جان گلن که در ۷۷ سالگی با فضاپیمای دیسکاوری به ماموریتی ۹ روزه رفت مسن‌ترین فضانورد و گرمان تیتوف روسی که به عنوان فضانورد ذخیره در کنار یوری گاگارین انتخاب شده بود، جوان‌ترین فضانورد تاریخ است که در ۲۵ سالگی با ماموریت وستوک ۲ به فضا رفته است. اما جوان‌ترین فضانورد این روز‌های ناسا آلیسا کارسون است. او که از کودکی به فضا علاقه‌مند شد امروز در ۱۸ سالگی در حال گذراندن آموزش‌های فضانوردی است و ناسا امیدوار است بتواند از او در ماموریت‌های آینده‌اش استفاده کند.

آزمون شنا
در ماه اول آموزش، فضانوردان باید یک آزمون سخت شنا را پشت سر بگذارند. در این آزمون باید سه بار طول استخر را که معادل ۲۵ متر است بدون توقف طی کنند؛ آن هم در حالی که کفش تنیس پوشیده‌اند و لباس فضانوردی به تن دارند. البته فرقی ندارد شنای قورباغه بروند یا شنای پهلو و محدودیت زمانی هم برای طی کردن مسیر ندارند. پس از آن باید بتوانند ده دقیقه حرکت دوچرخه را انجام دهند و در آب غرق نشوند. همچنین باید کار با لوله تنفس غواصی را در این دوره یاد بگیرند. داوطلبانی که هیچ تجربه‌ای در این زمینه ندارند باید یک دوره بقا در آب را که از سوی نیروی دریایی برگزار می‌شود، پشت سر بگذارند. جدا از این‌ها همه باید کار با قایق‌های نجات را هم یاد بگیرند تا در مواقع خروج اضراری بتوانند از آن استفاده کنند.

تمرین در اعماق آب با لباس فضانوردی
در مرکز فضایی جانسون واقع در تگزاس استخر بسیار بزرگی با ابعاد حدود ۶۱ متر طول، ۳۱ متر عرض و ۱۲ متر عمق وجود دارد. فضانوردان باید در این استخر پیش از رفتن به فضا شرایطی شبیه بی‌وزنی را تمرین کنند. آن‌ها با لباس‌های فضانوردی خود زیر آب می‌روند و هریک را دو غواص برای پشتیبانی همراهی می‌کند. ناسا یک بدل از سفینه سایوز، بخشی از ایستگاه فضایی بین‌المللی و تجهیزات دیگر را در اعماق این استخر قرار داده است و فضانوردان می‌توانند با آن‌ها تعمیرات و سایر فعالیت‌هایی را که مشابه وظایف آن‌ها در پیاده‌روی‌های فضایی است، تمرین کنند. می‌توان گفت امروزه فضانوردان حدود شش تا هشت ساعت به ازای هر یک ساعت پیاده‌روی فضایی در این استخر تمرین می‌کنند. این استخر که با نام آزمایشگاه شناوری خنثی
(Neutral Buoyancy Laboratory) شناخته می‌شود، از استخر‌های المپیک بزرگ‌تر است و در دمای ۲۷ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد برای جلوگیری از سرمازدگی غواصان پشتیبان نگهداری می‌شود. البته این استخر تنها استخر تمرینی برای فضانوردان نیست. بلکه چین، ژاپن، روسیه و فضانوردان اروپایی در استخر‌های مشابه دیگر که در دانشگاه مریلند قرار دارد فضانوردان خود را آموزش می‌دهند.

آموزش مهارت‌های بقا در طبیعت
فضانوردان قبل از شروع کار در شبیه‌ساز‌های مدار، دوره‌های آموزش بقا در طبیعت را پشت سر می‌گذارند. آن‌ها وقتی مجوز کار در ایستگاه فضایی بین‌المللی را به دست می‌آورند باید آماده اتفاقات غیرمنتظره باشند. وسیله فرار اضطراری در ایستگاه فضایی بین‌المللی فضاپیمای روسی سایوز است. سایوز مانند شاتل فضایی روی باند فرودگاه فرود نمی‌آید. این فضاناو با کپسول چتر نجات هدایت می‌شود. این کپسول به‌طور کلی روی زمین قرار می‌گیرد، اما ممکن است در اقیانوس هم فرود آید. این مهارت‌های بقا ممکن است در شرایط غیر منتظره‌ای مانند آنچه گفته شد به کار آیند.

احتمالا می‌پرسید داوطلبان فضانوردی در مأموریت‌های بقا چه می‌کنند؟ بخشی از آن بستگی به مکان این مأموریت‌ها دارد. برای مثال آنچه در دریای سیاه روسیه در فصل زمستان برای بقا لازم است بسیار متفاوت است نسبت به آنچه در مناطق معتدل در تابستان لازم خواهد شد. اما مهارت‌های اساسی شامل توانایی ساخت پناهگاه برای در امان بودن از خطرات، برافروختن آتش، فراهم‌کردن آب و غذا با کمک‌های اولیه در مواقع اضطراری است. البته آنچه گفته شد جنبه فیزیکی این ماجراست که علت اصلی تحمل این سختی‌ها نیست. آموزش بقا برای فضانوردان یک تمرین شخصیت‌سازی است. از طریق این تمرینات، مربیان امیدوارند مهارت‌های مدیریت و مراقبت از خود را آموزش دهند، کار تیمی را توسعه دهند و توانایی‌های رهبری را در فضانوردان تقویت کنند. برای این افراد دانستن میزان توانایی‌های شخصی‌شان در شرایط سخت بسیار مهم است. آن‌ها باید در طولانی‌مدت بتوانند در یک محیط دور از زمین قرار بگیرند. ایستگاه فضایی یا شاتل فضایی شاید نسبت به بیابان‌های دور افتاده متفاوت به نظر برسد. اما بقا در هر دوی آن‌ها نیازمند مهارت‌های مشابه است. در هر دو مورد شما با تعدادی آدم جایی گیر افتاده‌اید و بقایتان منوط به همکاری و تعامل با یکدیگر است.

درآمد فضانوردان چقدر است؟
شاید با خود بگویید که فضانوردان در ازای این تمرینات سخت حتما دستمزد بالایی دریافت می‌کنند. اما واقعیت این است که فضانوردی مسیر خوبی برای

میلیونر شدن نیست. درآمد فضانوردان با توجه به دستاورد‌ها و تجربه‌های علمی آن‌ها تعیین می‌شود. ناسا می‌گوید حقوق سالانه برای فضانوردان تازه کار از حدود ۶۶ هزار دلار در سال شروع می‌شود و برای فضانوردان تمام عیار به حدود سالانه ۱۴۵ هزار دلار می‌رسد. البته دریافتی کسانی که از طریق ارتش وارد ناسا می‌شوند بر اساس نرخ نامه‌های نظامی بسته به رتبه و تجربه آن‌ها تعیین می‌شود. ناسا همچنین محدودیت‌هایی برای فضانوردان برای جلوگیری از سود مالی شخصی دارد. مثلا فضانوردان در صورت نوشتن کتاب یا برای سخنرانی هایشان نمی‌توانند حقوقی دریافت کنند.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/