خراسان شمالی ذخیره گاه ژنتیکی لاله‌های واژگون

به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد،  مناطق طبیعی خراسان شمالی در فصل بهار مملو از گل‌های طبیعی به ویژه لاله‌های واژگون است که به رنگ زرد و بنفش بوده و در اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه شکفته می‌شود.

رخ نمایی و جلوه گری لاله‌های واژگون زرد و بنفش، به عنوان یکی از کمیاب‌ترین گل‌های جهان، در ارتفاعات خراسان شمالی، از جاذبه‌های بهاری این خطه به شمار می‌رود.

لالهٔ واژگون با نام علمی (Fritillaria) از راستهٔ سوسن سانان است. لاله واژگون گیاهی است بومی فلات ایران که آن را "گُل اَشک"، "اشک مریم" و "تاج قیصر" و اشک سیاوش هم نامیده اند. این گل در رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز است، فصل گل دهی این گیاه از نیمه فروردین ماه تا اوایل خرداد ماه است که بهترین موقع بازدید از این گل ها‌ی اردیبهشتی است.

لاله واژگون به دلیل اینکه مقدار زیادی شبنم در بین گلبرگ‌های آن جمع شده و سپس به زمین می‌چکد به گل اشک و یا اشک مریم نیز موسوم شده است.

عمر این گیاه بسیار اندک و گل دهی آن بسته به نوع اقلیم مناطق مختلف، متفاوت است به طوری که در خراسان شمالی از فروردین و در سایر مناطق تا اواسط اردیبهشت ماه دیده می‌شود.

رویش هزاران بوته لاله واژگون در ارتفاعات خراسان شمالی، چشم اندازی بکر و کم نظیر ایجاد می‌کند که گردشگران و طبیعت گردان تنها یکبار در طول سال می‌توانند شاهد آن باشند.

لاله واژگون در اساطیر ایران

در متون اساطیری ایرانیان به لاله واژگون توجه خاصی شده است و در این باره آمده است: زمانی که سیاوش فرزند کیکاووس به دست تورانیان  کشته شد، جایی که اولین قطره خون او بر زمین ریخت، پرسیاوش رویید و گل لاله‌ای که شاهد این ماجرا بود سربه زیر افکند و بر بی گناهی سیاوش گریست که ازآن پس این گل، سربه زیر و مشغول گریستن ماند و لاله واژگون نامیده شد.اشک‌های لاله واژگون در واقع شیره بی رنگی هستند که در درون آن‌ها قرار دارند و گاهی از آن سرازیر می‌شوند.

                                    چو سرو سیاوش نگون سار دید سراپرده‌ی دشت خو‌ن سار دید
                                           بیفکند سر را ز انده نگون بشد زان سپس لاله واژگون

به خاطر همین حکایت است که در برخی مناطق ایران با عنوان گل اشک سیاوش از لاله واژگون یاد می‌شود. کرد‌های ایران معتقدند هر کس این گل را بچیند در‌های رحمت و برکت الهی بر او بسته می‌شود و به همین سبب به آن گل نان بُر نیز می‌گویند.

در تاریخ ایران نیز رد پایی از این گل دیده می‌شود. لالهٔ واژگون یا لالهٔ نگونسار، در نقش سرستون‌های ساسانیان و همچنین در موزهٔ طاق بستان در کنار نقش پادشاه ساسانی نقش بسته است.

فصل رویش لاله‌های واژگون

بهار که از راه می‌رسد انتظار مشتاقان طبیعت برای دیدن این گل پایان می‌گیرد. از اوایل اردیبهشت تا شروع فصل بارش بهترین زمان برای دیدن این گیاه افسونگر ایران است. با گرم شدن هوا در بهار، مناطقی از استان خراسان شمالی میزبان این گل افسانه‌ای می‌شود.

لاله واژگون با عمر کوتاهش چند صباحی را میهمان خاک استان می‌شود و بعد بار و بنه اش را جمع می‌کند و تا سال بعد در هیچ کجا پیدا نمی‌شود. این گیاه پس از مدتی کوتاه و پس از خشک شدن اندام‌هایی که در معرض هوا قرار دارند، در اوایل پاییز دوباره حیات خود را از سر می‌گیرد و ریشه‎‌ها و جوانه‎ هایش شروع به رشد می‌کنند. عمر کوتاه و کمیاب بودن این گیاه می‌تواند دلیل محکمی باشد برای آنکه بتوانیم آن را جواهر طبیعت ایران بخوانیم. جواهری که در میان زیبایی‌های ایران می‌درخشد.

خمبی نام منطقه‌ای تقریباً به وسعت ۱۰ هکتار در ۴۰ کیلومتری شمال غربی شهر گرمه است که ذخیره‌گاه ژنتیکی ارزشمندی از لاله واژگون زرد رنگ در خراسان شمالی محسوب می‌شود.

علاوه بر منطقه خمبی، قسمت‌های غربی کوه آلاداغ، منطقه جوزک، کوه پلنگ و بزداغی در مانه و سملقان، کوه بهار و سالوک در جاجرم، قسمت‌هایی از کوه اسدلی در بجنورد و کوه تکل قز در نوار مرزی راز و جرگلان نیز رویشگاه این گل است و همه ساله تعداد زیادی از مردم در فصل بهار برای تماشا به رویشگاه لاله‌های واژگون می‌آیند.

کمیاب ترین نوع لاله واژگون،میهمان دوست داشتنی استان خراسان شمالی است.لاله واژگون روییده در استان‌های غربی و جنوبی کشور با همتایان آن‌ها در خراسان شمالی از لحاظ رنک تفاوت‌هایی دارد به طوری که لاله‌های خراسان شمالی به رنگ زرد و بنفش است و حال آنکه گل‌های رسته بر دامنه‌های استان‌های جنوبی و غربی به رنگ قرمز است.

دشت لاله‌های واژگون خراسان شمالی فرصتی برای اکوتوریسم

علی کاظمی معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ،  گفت: منطقه خمبی که رویشگاه زیبای لاله‌های واژگون در این استان است، یکی از این ظرفیت‌ها به شمار می‌رود که با معرفی و آشنا کردن هر چه بیشتر آن به گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت می‌توان بر رونق صنعت اکوتوریسم افزود.

کاظمی گفت: یکی از گونه‌های جذاب در صنعت گردشگری، اکوتوریسم و طبیعت‌گردی است که در این زمینه نیز ظرفیت‌های خوبی در این استان وجود دارد.

او عنوان کرد: طبیعت‌گردی ظرفیت مهم برای توسعه صنعت گردشگری و اکوتوریسم خراسان شمالی است و با برنامه‌ریزی می‌توان این ظرفیت‌ها را اقتصادی کنیم.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی افزود: منطقه خمبی که رویشگاه زیبای لاله‌های واژگون در این استان است، یکی از این ظرفیت‌ها به شمار می‌رود که با معرفی و آشنا کردن هر چه بیشتر آن به گردشگران و علاقه‌مندان به طبیعت می‌توان بر رونق صنعت اکوتوریسم افزود.

او با بیان اینکه دشت لاله‌های واژگون خراسان شمالی هنوز جوان و در سطح کشور ناشناخته است، گفت: هم‌زمان با معرفی این منطقه باید از ورود ناهماهنگ و برنامه‌ریزی نشده گردشگران با هدف حفظ این لاله‌ها جلوگیری کرد.

کاظمی عنوان کرد: هرچند شیوع ویروس کرونا در نوروز امسال اتفاقی ناخوشایند بود که آسیب و ضربه‌های زیادی به صنعت گردشگری استان وارد آمد، اما باعث تنفس طبیعت و فرصتی برای احیای دشت لاله‌های واژگون شد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی افزود: در میان لاله‌های شناخته‌شده ایرانی، لاله واژگون از شهرت و زیبایی منحصربه‌فردی برخوردار است که همه‌ساله تعداد زیادی از مردم را در فصل بهار برای تماشای آن به محل رویشگاه‌های این گل‌های کمیاب می‌کشاند.

نویسنده گزارش :اکرم دانش طلب

انتهای پیام/د