به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، این روز‌ها که به دلیل شیوع ویروس کرونا خانه نشین شده اید و این قرنطینه با ماه مبارک رمضان همزمان شده است، می‌توانید خانواده خود را در هر سحر و افطار به یک غذای جدید و یک تجربه تازه دعوت کنید. تجربه غذا‌های محلی و بومی شهر‌ها و استان‌های مختلف کشور که می‌تواند تا حدودی حال و هوای شما را تغییر دهد.

در این گزارش به سراغ استان بوشهر رفته ایم، شهری که غذا‌های سنتی و نان‌های محلی اش به قدری خوشمزه هستند که از عطر و طعم آن‌ها شگفت زده می‌شوید، قرار است در این گزارش با غذا‌هایی که بوشهری‌ها در ماه مبارک رمضان طبخ می‌کنند و آئین و رسوم آن‌ها در این ماه آشنا شوید.

به همین جهت به سراغ سودابه معموری، مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر رفتیم تا برایمان از جذابیت‌های ماه رمضان در این استان صحبت کند.

از آش بوشهری تا حلوای انگشت پیچ و رنگینک

وی در گفتگو با خبرنگار فارس اظهار داشت: یکی از شیرینی‌های ثابت سفره‌های افطار در بوشهر حلوای انگشت پیچ است که در تهیه آن از آرد، شکر، روغن، گلاب، آب و زعفران استفاده می‌شود، تفاوت این حلوا با حلوا‌های معمولی این است که در طبخ آن شعله کم است و حلوا در نهایت کشدار می‌شود.

معموری گفت: یکی دیگر از غذا‌های معروف این استان، آش بوشهری است که برای تهیه آن، از شب قبل نخود و لوبیا را خیس کرده و می‌پزند و سپس با ادویه، سبزی محلی تفت داده شده و گوشت آب پز ریش ریش شده لت می‌زنند (می کوبند)، این آش تقریباً شبیه آش شله قلمکار است، اما حبوبات بوشهری تفاوت دارد.

مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر تصریح کرد: یکی از خوشمزه‌ترین دسر‌ها یا شیرینی‌های جنوبی که با خرما تهیه و با توجه به سلیقه افراد در انواع مختلفی آماده می‌شود، رنگینک است که در ایام ماه مبارک رمضان طرفداران بیشتری دارد.

برای تهیه این دسر نیاز به رطب دارید، رطب چیزی بین خارَک و خرما است که آن را از وسط باز می‌کنند، داخل آن گردو می‌گذارند و در ظرف مناسب می‌چینند، بعد آرد را در روغن تفت می‌دهند تا طلایی شود و سپس آن را روی خرما می‌ریزند و روی آن را با دارچین، هل و پودر پسته می‌پوشانند، این دسر بعد از خنک شدن در یخچال قابل استفاده است.

نان محلی گرده، ارمغانی از بوشهر

معموری با بیان اینکه تمامی این خوراک‌ها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند، گفت: نان گرده محلی هم یکی دیگر از خوراکی‌های محبوب در ماه رمضان است که در تهیه آن از خرما استفاده می‌شود، مهارت پخت این نان که جزو نان‌های محلی استان بوشهر است و بیشتر زمستان‌ها در تنور گِلی طبخ می‌شود، ۴ تیرماه سال ۹۸ با شماره ۱۹۰۲ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.

این نان با آرد گندم، آب، خرما و کنجد پخته می‌شود و به دلیل ترکیباتی که دارد هم تنها و هم به همراه غذا‌های ساده مثل نیمرو، شیر و پنیر خورده می‌شود. برای تهیه این نان خوشمزه به خرما، آرد، مایع خمیر، کنجد، روغن نیاز دارید، ابتدا خرما‌ها را خیس کرده و خوب چنگ می‌زنید تا به حالت شیره مانند در بیاید، بعد آنرا صاف کرده و در ظرفی که می‌خواهید در آن خمیر درست کنید، می‌ریزید.

معموری گفت: مایع خمیر را به آب خرما اضافه کرده و کم کم آرد را به آن اضافه می‌کنید به طوری که خمیر کاملاً صاف و یک دست شده و به دست نچسبد، اگر هوا سرد باشد حتماً باید خمیر را در جای گرم بگذارید تا عمل بیاید اگر هم هوا گرم باشد می‌توانید در آشپزخانه روی کابینت یا گوشه‌ای بگذارید و روی آن را با یک پارچه ضخیم بپوشانید و به مدت یک ساعت صبر کنید تا خمیر آماده شود.

خمیر را به میزان ۲۰۰ گرم گلوله (چونه) می‌کنید، حتماً باید وزن خمیر زیاد باشد چرا که اگر سبک باشد، ممکن است نان گرده شما خشک شود، وقتی کل خمیر را به گلوله‌های ۲۰۰ گرمی تبدیل کردید با یک سفره روی آن را می‌پوشانید تا خشک نشود، بعد شروع به پهن کردن گرده‌ها روی یه تخته صاف یا هر سطح صافی که گرده روی اون درست پهن شود می‌گذارید.

وی ادامه داد: برای پهن کردن خمیر اول دست خود را با آب خیس کنید و روی خمیر بکشید، بعد از اینکه مقداری روی خمیر پهن شد کنجد را به میزان دلخواه روی آن بریزید، مرحله پهن کردن خمیر که به اتمام رسید شروع به خال زدن گرده می‌کنید، به اینصورت که با یک هسته خرما روی گرده نقش و نگاری می‌اندازید.

بعد آن را روی دیواره تنور به مدت یک یا دو دقیقه می‌پزید، در شرایط فعلی می‌توانید از فر (دمای ۱۶۰ درجه سانتیگراد و به مدت ۲۰ دقیقه) استفاده کنید. بعد از پخت نان‌ها را با روغن چرب می‌کنید و در وسط سفره می‌گذارید تا گرده‌ها نرم بماند.

آئین دُم دُم سحری در سحر‌های ماه رمضان

مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر در ادامه به آئین و رسوم بوشهری‌ها در ماه رمضان اشاره کرد و گفت: در این آئین قدیمی یک ساعت قبل از سحردو نفر به همراه یک نفر که صلاة می‌گوید ابیات و اشعار خاص بوشهری را با صدای بلند می‌خوانندو در بین ابیات، آیه‌های قرآنی با دمام زنی که ریتم خاصی دارد و با سینه زنی‌های محرم متفاوت است، خوانده می‌شود تا مردم را برای سحر بیدار کنند.

بعد از ماه رمضان تمام افرادی که این کار را انجام می‌دادند به خصوص در چهار محل (بافت قدیمی بوشهر)، به در خانه‌ها می‌روند و از اهالی خانه شیرینی می‌گیرند، این آئین به عنوان میراث ملی ناملموس استان بوشهر به ثبت ملی رسیده است.

گره گشو در پانزدهم ماه رمضان

وی ادامه داد: شب پانزدهم ماه رمضان برای بچه‌های جنوب استان بوشهر به خصوص بندر دِیر شب جذابی است و به اعتقاد قدیمی‌های بندر، بخششی که در این شب صورت می‌گیرد باعث افزایش رزق و روزی مردم می‌شود.

در این مراسم که به عنوان میراث ملی ناملموس استان بوشهر به ثبت ملی رسیده است، خانواده‌ها از چند شب قبل برای بچه‌ها کیسه‌هایی آماده می‌کنند که به کیسه گرگشویی معروف است، کیسه‌هایی پارچه‌ای که به نیم‌متر هم نمی‌رسد، شب پانزدهم بعد از افطار بچه‌ها شادی‌کنان در خانه‌ها را می‌کوبند و فریاد می‌زنند: «گرگشوگرگشو ... سی فردشو دکله بشو»

معموری گفت: خانواده‌های دِیری هم که به این رسم دیرین آگاهی دارند از قبل وسایل این رسم را آماده کرده‌اند. آن‌ها معمولا ذرت را بو می‌دهند و در قابلمه‌ای بزرگ با تخمه و آجیل پر می‌کنند و آن‌ها را با هم قاطی می‌کنند. بعضی هم شیرینی و شکلات آماده را در سینی می‌ریزند و به بچه‌ها می‌دهند.

نون پوشی، آئینی برای کودکان

مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر در ادامه به آئین و رسوم بوشهری‌ها گفت: نون پوشی، نذر بسیار ساده‌ای است که آن را در مسجد (یا بعضی قدمگاه ها) به جا می‌آورند.

نذر نان پوشی، بیش‌تر برای خردسالان و گاهی نوجوانان بیمار به کار گرفته می‌شود و معمولاً چنین است که فرد مورد نظر را در یک گوشه مسجد به حالت طاق باز خوابانیده و سر تا پای بدن او را با نان می‌پوشانند. افراد شرکت کننده در مراسم، فقط زنان و دختر بچه‌ها هستند.

وی تصریح کرد: کار نان پوشی، برای لحظه‌ای کوتاه و با سلام و صلوات بر ائمه و حضرت محمد (ص) صورت می‌گیرد و بعد از آن، نان‌ها را تکه تکه (لقمه لقمه) کرده و مسقطی یا حلوای دیگر را در آن جای داده و به حاضرین می‌دهند.

شاید هیچ ماه دیگری مثل ماه مبارک رمضان این همه تنوع آداب و رسوم و عادت‌های دوست‌داشتنی نداشته باشد، اما بسیاری از آن‌ها یا فراموش شده و یا در آستانه فراموشی قرار گرفته و شاید ثبت ملی آن‌ها، تنها راهی کوچک برای حفظ این گنجینه‌های خاطره انگیز ایران اسلامی باشد.

منبع: فارس

انتهای پیام/