به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، رمضان که به نیمه می‌رسد یکی از قدیمی‌ترین آیین‌های مردم استان بوشهر برگزار می‌شود. این آیین «گلی گشو»، «گره گشو» یا «گره گشا» نام دارد که به مناسبت میلاد امام حسن مجتبی کریم اهل بیت (ع) برگزار می‌شود.

این آیین ریشه در تاریخ دارد و مردم  این دیار آن را برای پاسداشت بخشندگی امام حسن مجتبی (ع)، برگزار می‌کنند و از آن حضرت می‌خواهند که گره گشای زندگی‌شان باشد.

گره گشو در برخی مناطق به نام گرگعیان، گرگیعان، گرنگعوه یا قرقیعان، مشهور است و هر سال با شور و نشاط خاصی در مناطق مختلف استان بوشهر از جمله دیلم، گناوه، بوشهر، دیر، کنگان و عسلویه برگزار می‌شود.

این مراسم بیشتر در شب پانزدهم ماه مبارک رمضان، اما در برخی نقاط ظهر چهاردهم این ماه برگزار می‌شود.

گره گشو در خوزستان و هرمزگان و حتی کشور‌های حوزه خلیج فارس هم برگزار می‌شود.

آیینی مذهبی با حضور کودکان

خانواده‌ها از چند شب قبل برای برگزاری این آیین خوراکی و شیرینی‌هایی برای بچه‌های کوچکتر آماده می‌کنند. در برخی مناطق خانواده‌هایی که به تازگی صاحب نوزاد شده‌اند، به طور حتم تنقلاتی برای بچه‌ها در نظر می‌گیرند.

خانواده‌هایی هم که کودک در خانه دارند برای او کیسه تهیه می‌کنند یا می‌دوزند و بچه‌ها با در دست داشتن کیسه‌ها به کوچه می‌آیند و با خواندن اشعاری همچون «گره گشو یا گره گشو سرت بشو با آرد شو» به در خانه همسایگان می‌روند و صاحبخانه نیز با اعتقاد به این‌که اگر دل کودکان را شاد کند گره از زندگی‌ا‌ش گشوده می‌شود، به آن‌ها شیرینی، آجیل و دیگر تنقلاتی که بچه‌ها دوست دارند، می‌دهد.

بچه‌ها بعد از گرفتن شیرینی از خانه‌ها این شعر را زمزمه می‌کنند: «خونه گچی پر همه چی». البته اگر صاحبخانه‌ای در را به روی آن‌ها باز نکند، می‌خوانند: «خونه شلی، هیچ توش نبی» و یا «خونه گدا هیچی ندا».

در مناطق عرب زبان هم بچه‌ها پس از گرفتن شیرینی این طور برای صاحبخانه دعا می‌کنند: «گرگیعان و گرگیعان، عطونا من مالکم، الله ایخلی اولادکم».

علی محمودی از اهالی روستای بندرگاه در حومه بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، می‌گوید: اهالی منطقه بندرگاه به شکل این آیین را برگزار می‌کنند و با خوراکی و تنقلات مختلف از کودکان پذیرایی می‌کنند.

او که خودش هر سال برای بچه‌ها خوراکی آماده می‌کند، به این نکته اشاره می‌کند: هر کس نذر یا خواسته یا مشکلی در زندگی دارد با دادن شیرینی و شاد کردن دل بچه‌ها، از امام حسن مجتبی (ع) گشودن آن گرفتاری را طلب می‌کند.

محمودی بیان می‌کند: آیین گره گشو، نسل به نسل در روستای ما برگزار شده و مردم برای این آیین از روز‌ها قبل تدارک می‌بینند.

بومطر انصاریان خبرنگار و فعال فرهنگی و اجتماعی عسلویه نیز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، گفت:گرگِیعان، گرنگعوه یا قرقیعان، گره گیشو نام آیینی اصیل و رایج میان مردم استان‌های خوزستان، هرمزگان بوشهر و همچنین کشور‌های حاشیه خلیج فارس است.

او افزود: کودکان در شب نیمه ماه مبارک رمضان با خواندن اشعاری آهنگین به در خانه‌ها می‌روند و از صاحبان منازل در خواست عیدی و شیرینی می‌کنند.

انصاریان ادامه داد: کودکان بعد از دریافت شیرینی برای اهالی آن خانه از خداوند طلب روزی و سلامتی می‌کنند.

او عنوان کرد: این آیین علاوه بر عسلویه در کنگان هم مرسوم است و سال‌های پیش کودکان آن را با شور خاصی برگزار می‌کردند.

محمد کنگانی فعال فرهنگی و اجتماعی بندر سیراف هم در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر آیین گره گشو یا گرگیعان را عیدی زودهنگام برای کودکان دانست و گفت: بچه‌ها بالباس‌های رنگارنک سنتی در کوچه‌ها به راه می‌افتند و به در خانه همسایگان می‌روند که خود نوعی صله رحم محسوب می‌شود.

ثبت گره گشو در فهرست آثار ملی

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، گفت: گره گشا (گره گشو) یکی از قدیمی‌ترین و پرطرفدارترین آداب و رسوم مردم بوشهر است، که در شب میلاد حضرت امام حسن مجتبی (ع)، برگزار می‌شود.

سودابه معموری بیان کرد: در این سنت افراد شرکت کننده براساس سن به چند گروه تقسیم و دور هم جمع می‌شوند و با در دست داشتن و یا انداختن کیسه در گردن خود، در کوچه‌ها حرکت می‌کنند و به در منازل می‌روند.

او ادامه داد: خانواده‌ها نیز با شنیدن صدای بچه‌ها با گشاده رویی در را به رویشان باز می‌کنند و داخل کیسه‌هایشان آجیل، شیرینی و دیگر تنقلات می‌ریزند و بچه‌ها خوشحال و خندان روانه منزل دیگری می‌شوند.

مسئول ثبت آثار اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان بوشهر افزود: آیین گره گشو نه تنها در استان‌های جنوبی کشورمان، بلکه در کشور‌های حاشیه خلیج فارس هم برگزار می‌شود از جمله عمان، امارات، بحرین، قطر، کویت و عربستان معموری گفت: در سال ۹۵ به نام استان بوشهر در فهرست آثار ملی ثبت شده است.

سایه کرونا بر سر آیین قدیمی گره گشو

محمودی ساکن روستای بندرگاه بوشهر می‌گوید: امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا و برای حفظ سلامتی اهالی روستا و ایجاد فاصله گذاری اجتماعی گره گشو را برگزار نمی‌کنیم.

جاسم زارعی رئیس مرکز بهداشت شهرستان عسلویه نیز از مردم خواسته است برای جلوگیری از انتشار ویروس کرونا و حفظ سلامتی مردم از برگزاری این مراسم خودداری کنند و توصیه به فرزندانشان برای ماندن در خانه، این مراسم مفرح و معنوی را در کانون گرم خانواده و با کمترین دورهمی جشن بگیرند.

در دیگر شهرستان‌ها نیز که این مراسم برگزار می‌شود، از مردم خواسته شده از برگزاری آن خودداری کنند.

محمد کنگانی فعال اجتماعی بندر سیراف هم با اشاره به شرایط پیش آمده ناشی از کرونا، گفت: برای اینکه امسال هم این مراسم به نوعی پاس داشته شود، می‌خواهیم خودمان با رعایت ضوابط بهداشتی به در خانه‌ها برویم تاکودکان به کوچه و خیابان نیایند و به جای شیرینی به آن‌ها کتاب هدیه بدهیم.

گزارش از علیرضا بحرانی اقبالی

انتهای پیام/ک