به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، یکی از مهم‌ترین عملکرد‌های امروزی در جوامع بشری بالا بردن سطح اطلاعات و آگاهی مردم به‌خصوص جوانان و نوجوانان درباره مضرات دخانیات است. دخانیات می‌تواند تاثیرات ناگواری مانند انواع سرطان‌ها تا بیماری‌های تنفسی مزمن بر سلامت افراد داشته باشد.

برخی از افراد با باور غلط ضد درد بودن مواد دخانی به سراغ آن‌ها می‌روند که به درحال حاضر با پیشرفت علم، راه‌های جدیدی برای تسکین درد کشف شده است که عوارض کمتر و اثرات بیشتری دارند. با وجود این راه‌های بی‌ضرر، نیازی به استفاده از مواد مخدر نیست. باور نادرست دیگر این است که مواد مخدر، برای مرض قند یا همان دیابت مفید است. به نظر می‌رسد چنین باور‌های غلطی را قاچاقچیان دامن می‌زنند تا سود مالی بیشتری نصیب‌شان شود؛ زیرا چنین تاثیر مثبتی از مواد دخانی در هیچ تحقیق و پروژه علمی به اثبات نرسیده است و مواد مخدر اثر درمانی ندارند. باور نادرست دیگر درباره اثر دخانیات بر کاهش مشکلات روحی، افسردگی و سایر بیماری‌های روانی بوده که ممکن است فرد را با مشکلات زیادتری  روبه‌رو کند.

مشکلات روحی علل زیادی می‌تواند داشته باشد و بدون شک جسم فرد را نیز آزار می‌دهد. مواد مخدر با تاثیر بر مراکز عصبی باعث توهم شده و فرد را از دنیای واقعی دور می‌کند، ولی به هیچ عنوان جایگزین درمان مناسب نخواهد بود. با مصرف مواد مخدر، ناآرامی روحی بیمار ممکن است کاهش یافته و فرد احساس آرامش کند. اما حقیقت اثبات شده این است که مواد مخدر موجب  افسردگی و ایجاد اضطراب می‌شود. 

بیشتر بخوانید:استعمال دخانیات ریسک ابتلا به کرونا را افزایش می‌دهد؟

تاثیر خوشایند مواد مخدر در اکثر اوقات محدود به اوایل مصرف بوده و با گذشت زمان وابستگی روحی به مواد مخدر ایجاد می‌شود. به خاطر داشته باشید که این اثرات مواد مخدر گذراست و هیچ اثر مفیدی از مصرف مواد مخدر در کاهش ناراحتی‌ها روحی مشاهده نشده است.

در این شرایط اگر نمی‌توانید بیماری خود را درمان کنید بهترین کار این است که مشکلی به مشکلات خود اضافه نکنید. مصرف مواد مخدر یعنی مرگ تدریجی همراه با عذاب بیشتر خواهد بود. این مشکلات ممکن است از اضطراب فرد ناشی شود و در موارد خاص و فقط به صورت کوتاه مدت به مصرف مواد مخدر پاسخ دهد، ولی در طولانی مدت مصرف این مواد باعث افسردگی و مشکلات بیشتری در زمینه‌های مختلف خواهد شد.

یکی از عوارض جانبی مصرف مواد مخدر، کاهش فعالیت دستگاه گوارش اعم از فعالیت حرکتی و ترشحی است. در برخی افراد به دلایل مختلف تغییر الگوی حرکات روده‌ای باعث درد‌های مزمن شکمی می‌شود. این افراد احتمالا به بیماری روده تحریک پذیر یا IBS مبتلا هستند. این بیماران گاه به توصیه‌های نادرستی مثل مصرف مواد مخدر گوش می‌دهند و در دام اعتیاد می‌افتند که خطرات جبران‌ناپذیری برای آن‌ها در بر خواهد داشت.

با توجه به اپیدمی کووید ۱۹ و ترفند‌های صنایع دخانی برای سوء استفاده از این فرصت برای منافع خود و گسترش بازار مصرف، شعار ملی امسال هفته بدون دخانیات «محافظت از سلامت عمومی در برابر ترفند‌های صنایع دخانی و بیماری کرونا» تعیین شده است.

مصرف دخانیات عامل تشدید کننده بیماری کرونا ویروس، ترک دخانیات یک ضرورت برای پیشگیری از بیماری کرونا ویروس، محصولات نوپدید دخانی گمراه کننده و اعتیادآور، صنعت دخانیات تهدید برای سلامت همگانی، اماکن عمومی عاری از دخانیات حقی برای همه، نوجوانان در تیررس صنایع دخانی و افزایش مالیات در محصولات دخانی و راهکار جهانی کاهش مصرف از عناوین روزشمار هفته بدون دخانیات  امسال هستند.

مصرف هر گونه دخانیات از جمله قلیان، سیگار، توتون، پیپ و دیگر مواد دخانی خطرناک عامل موثر ابتلا به سرطان‌هایی از جمله مری، حنجره، کلیه، مثانه، حفره دهان، حلق، روده، معده، ریه و روده به شمار می‌رود. خطرات و مضرات مصرف قلیان اگر بیشتر از سیگار نباشد،کمتر نیست و در برخی از مواقع دیگر بیماری‌های ویروسی و عفونی را هم به دلیل استفاده مشترک برای مصرف کنندگان به همراه دارد. مصرف هیچ گونه دخانیاتی در کشور باعث خواهد شد تا میزان ابتلا به انواع سرطان‌ها تا یک سوم آمار کنونی کاهش داشته باشد.

گسترش آگاهی جامعه و اطلاع رسانی در زمینه مضرات مواد دخانی از مهمترین راهکار‌های پیشگیری از بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات است و باید به طور جدی و علمی‌ به این مقوله پرداخته شود.

در گذشته مصرف سیگار در بانوان عملی قبیح به شمار می‌رفت در حالی که امروزه این عمل، به صورت مد و یک وجهه اجتماعی برای آنان درآمده است. و به گفته یک مقام مسئول در این زمینه بر اساس بررسی‌های به عمل آمده بانوان با مصرف دخانیات بیشتر از مردان در معرض بیماری‌ها و سرطان قرار دارند.

توصیه می‌شود افراد از استعمال دخانیات در فضا‌های عمومی و محیط‌های بسته جدا خودداری کنند. پیشگیری از عوارض سوء استعمال دخانیات تنها برعهده وزارت بهداشت و یا دانشگاه علوم پزشکی نیست و تمامی دستگاه‌ها و گروه‌ها باید در زمینه فرهنگ سازی اجتناب از مصرف دخانیات تلاش کنند.

آگاه سازی افکار عمومی درباره مضرات استعمال دخانیات وافزایش آگاهی عمومی، به ویژه جوانان، در مورد تاثیرات مضر دخانیات، از سرطان تا بیماری‌های تنفسی مزمن، اهمیت کاهش مصرف دخانیات و همچنین خطرات مواجهه با دود دست دوم و سوم از مهمترین اهداف اختصاص روز یا هفته‌ای با نام عاری از دخانیات است. باید خانواده‌ها و جوانان و به خصوص بانوان با روش‌های اغوا کننده و فریبکاری‌های صنایع دخانی که با هدف جذب آنان برنامه ریزی و اجرا می‌شود آشنا شوند.

باید دانش و آگاهی جوانان درباره اهداف و روش‌های صنایع دخانی برای آشنایی نسل‌های فعلی و آینده در مورد محصولات دخانی جدید و نیکوتین ارتقا یابد. قدرتمند کردن افرادی که می‌توانند برای محافظت و دفاع از جوانان در برابر ترفند‌های صنایع دخانی در خانه، اجتماع و مدرسه و شبکه‌های اجتماعی تاثیر گذار باشند نیز از ضروریات است.

اسانس‌های خاص که برای استفاده جوانان در تنباکو و محصولات نیکوتین به کار می‌رود، مانند انواع طعم‌های گیلاس، آدامس بادکنکی و آب نبات که عاملی است برای ترغیب جوانان به مصرف، باعث می‌شود تا افراد خطرات مربوط به سلامتی را دست کم بگیرند و شروع به مصرف این محصولات کنند. اقداماتی نظیر فروش سیگار‌های نخی و سایر محصولات دخانی در نزدیکی مدارس، که دسترسی کودکان به دخانیات را برای دانش آموزان ارزان و آسان می‌کند. هر گونه بازاریابی غیرمستقیم محصولات دخانی از طریق فیلم ها، نمایش‌های تلویزیونی، نمایش‌های خانگی و پخش آنلاین که موجب گسترش مصرف شود، اثرات مخربی دارد که برای نسل آینده جبران نشدنی است.

انتهای پیام/