به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، صنعت دستی از طرفداران گذشته تا به امروز است و از آن جایی که جایگاه پر نقش و نگار صنایع دستی در این دیار و فعالیت هنرمندان و تلاشگران شاخصی که دل در گرو تولید هنر‌هایی اصیل و ماندگار در راستای حفظ ارزش‌های ملی و میهنی خود دارند به شکلی برجسته در این شهرستان خود نمایی می‌کند؛ که پیشه لحاف و تشک دوزی آوازه کسب و کار را در کوچه پس کوچه‌های قدیمی شهر شده است.

حضور الیاف مصنوعی و فراموشی این صنعت

لحاف دوزی یک هنر و حرفه سنتی است که با فرهنگ ما آمیخته و از این رو باید چاره ای اندیشیده شود تا این حرفه احیا و ابقا شود کشورهای حاشیه خلیج فارس ، عربستان و آسیای میانه خواهان لحاف سنتی ایران هستند ولی چون لحاف دوز سرمایه مالی ندارد و با بازارهای خارجی هم آشنا نیست نمی تواند تولیداتش را صادر کند.

جایگزین شدن الیاف مصنوعی به جای پنبه طبیعی را یک معضل در کار لحاف دوزی  مساله واردات پنبه و افزایش نرخ این محصول در بازار باعث شده که لحاف دوزان و خریداران از لحاف با مواد الیاف مصنوعی استفاده کنند.

هنوز می توان شغلهای فراموش شده یا در حال از بین رفتن را در کوچه پس کوچه های قدیمی هر شهر پیدا کرد، شغلهایی که صاحبانشان موی خود را در کارشان سفید کردند.

آقای رسولی که لحاف دوزی را در ۱۵ سالگی نزد پدرشوهر خود آموخته و ۵۵ سال به این حرفه ادامه داده، معتقد است حضور الیاف مصنوعی مانند پنبه، پشم شیشه و کرک این صنعت دستی را دچار فراموش و انزوا کرده است.

از استاد لحاف دوز می‌خواهم که از سیر تا پیاز کارش را برایم تعریف کند. او نیز موافقت کرده و به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: مواد اولیه این شغل پارچه، کرک، پنبه و پشم، نخ و سوزن و یک دستگاه چرخ خیاطی است. حرفش را قطع می‌کنم و می‌گویم پس شما پنبه ریسی با آن کمان را معروف ندارید؟ می‌گوید: "الان دیگر آن کمان‌ها از دور خارج شده و جای خود را به ماشین حلاجی داده است.

او افزود: شغل اصلی ما حلاجی است از زمانی قدیم می‌گوید و ادامه می‌دهد: قدیم به این شکل بود که با استفاده از کمان پنبه‌ها را می‌زدند و شاداب می‌کردند، اما اکنون حلاجی به وسیله دستگاهی شبیه خرمن کوب‌های دستی شالیکاری انجام می‌گیرد.

لحاف دوزی؛ سنتی که این روز‌ها ماشینی شده

لحاف دوزی پیشه‌ای است که در خانواده رسولی نسل به نسل آمده و آوازه کسب و کارشان در کوچه پس کوچه‌های قدیمی شهر پیچیده است.

رسولی لحاف دوز  به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: ما داریم با دستگاه پشم رو باز می‌کنیم، هم راحت تره هم کار زودتر پیش می‌روند.

او افزود: از طرف پدر شوهرم این کار را یادگرفتم و بعدش هم دیدم این حرفه رو میتونم تو خونه خودم انجام بدم هم برای کسب درآمد امرار معاش و خانواده بشه و هم کم کم خانوادگی به این حرفه روی آوردیم و بچه‌ها یاد گرفتند.

رسولی اظهار کرد: پدر بزرگمون هم همین کار را می‌کردن و ما هم از اون‌ها یاد گرفتیم و داریم روال کار اون‌ها را ادامه می‌دهیم.

پسر کوچک دوزنده لحاف دوزی در شعبه دیگر به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: خودم تقریبا حدود ۱۱، ۱۲ سال است مشغول به این کارم و خوشبختانه پس از یاد گیری این حرفه توسط پدر و مادرم توانستم شعبه دیگری رو باز کنم و به این حرفه روی بیاورم.

حاجیه خانم لحاف دوز هم در این باره به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: ۳۵ ساله کار خیاطی که شغل مادر و پدرم بوده رو این حرفه رو از آن‌ها یاد گرفتم، عروس هامو هم یاد دادم و همچنین مشتری‌ها میان پارچه‌ها رو انتخاب می‌کنند و سفارش می‌دهند و براشون برش می‌دهیم و در آخر رویه لحاف‌ها و تشک هاررو می‌ندازم و تحویل مشتری‌ها می‌دهیم؛ و حرف‌هایی که در مسیر رضایت مشتری می‌چرخد.

کاک علی از راضی بودن و کیفیتش و دوخت و دوزش به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: از لحاظ قیمت و از لحاظ کیفیت جنسش، کالاش خوبه و خیلی وقته مشتریشون هستیم.

در این میان پدر بزرگی هم برای پسر کوچک  که در شرف ازدواج بود برای تهیه جهیزیه  به این مغازه آمد و به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،گفت: این مغازه به خاطر اینکه آدم درستکار، خوش برخورد و کار بلد هستند هر ساله برا تهیه جهیزیه و اسباب میام اینجا و خیلی هم از کارشون راضی هستم.

قیمت تشک پشمی سنتی دست دوز به چه عواملی بستگی دارد؟

استاد لحاف دوز اشاره می‌کند که همه لحاف و تشک‌ها اندازه و وزن استاندارد داشته و بالش‌ها نیز از این قاعده مستثنا نیستند، اما در برخی مواقع وزن و اندازه تشک بسته به نظر مشتری تغییر پیدا می‌کند.‌

می‌پرسم این حرفه چقدر سرمایه اولیه می‌خواهد؟ آقای زمانی در حالیکه پشت چرخش مشغول کار است؛ گفت: اگر کسی این حرفه را بلد باشد با جمع آوری این اندک ابزار‌ها می‌تواند شروع به کار کند، اما خرید مواد اولیه امروز بدون اعتبار و سرمایه قدری مشکل است. در مجموع شاید بتوان با ۲۰ میلیون تومان این شغل را استارت زد.

فعالیت هنرمندان در زمینه صنایع دستی نیازمند حمایت بیشتر

فراموشی و کمرنگ شدن بعضی از حرفه‌ها و صنایع دستی که بخشی از فرهنگ و سنت کشور محسوب می‌شوند نیاز به حمایت و توجه مسئولان به ویژه میراث فرهنگی دارد.

نیاز به شناسایی صاحبان این حِرف، تقدیر از استادکاران آن‌ها و بهره گیری از تجربه‌های ارزنده اساتید در آموزش به افراد دیگر می‌تواند به نامیرایی و ادامه حیات این مشاغل کمک شایانی کند.

عبده رئیس اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد با اعلام اینکه شهرستان مهاباد یکی از قطب‌های مهم رشته‌های مختلف صنایع دستی در آذربایجان غربی به شمار می‌رود، در گفت و گو با  خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،گفت: ۲۵۰ هنرمند فعال هم اکنون در بخش‌های مختلف صنایع دستی فعال بوده و در کارگاه‌های خانگی این شهرستان مشغول به کار هستند.

او اضافه کرد: این هنرمندان در حوزه رشته‌های سفالگری، چاروق دوزی، معرق چرم، معرق چوب، منوط چوب، چرم دوزی، گلدوزی، رودوزی سنتی، بافتنی سنتی، جاجیم بافی و حرفه ی لحاف دوزی فعالیت می‌کنند.

عبده اظهار داشت: سال گذشته برای هنرمندان صنایع دستی که از اداره میراث فرهنگی مجوز فعالیت داشتند از ۷۰ تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال تسهیلات بانکی برای تداوم فعالیت‌های آن‌ها در زمینه صنایع دستی در نظر گرفته شده بود.

او گفت: برای صنایع دستی تسهیلاتی در قالب سامانه کارا و سامانه مشاغل خانگی در نظر گرفته شده است که هنرمندان می توانند برای توسعه و احداث کارگاه اقدام کنند و همچنین بیمه صندوق روستاییان و عشایر و صنایع دستی هم برای آنان در نظر گرفته شده تا در صورت تمایل از مزایای بیمه نیز بهره‌ مند شوند.

عبده اضافه کرد: باید با هدفمند کردن محصولات صنایع دستی و در نظر گرفتن نیاز مصرف کنندگان در نوع کاربری محصولات این بخش به رشد و پرورش هنرمندان، حمایت از آنان، جلب توجه گردشگران و کشف بازار‌های جدید در این عرصه اقدام نمود.

رئیس اداره میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری شهرستان مهاباد تصریح کرد: اما هم اکنون به خاطر ویروس کرونا فعالیت قسمت عمده‌ای هنرمندان در صنایع دستی متوقف و جزو مشاغل آسیب دیده به حساب می‌آیند که با تدبیر دولت و امید می‌توان مجددا فعالیت آن‌ها در زمینه صنایع دستی از سر گیری شود.

دوخت تشک پشمی سنتی توسط چه افرادی انجام می‌شود؟

شاید در نگاه اول، این طور به نظر برسد که امروزه، تشک سنتی، کارایی خود را از دست داده و تولید نمی‌شود، اما خوب است بدانید که با توجه به خواص و کارایی‌هایی که چنین تشک‌هایی دارند، شاهد آن هستیم که خانواده‌های زیادی، به سمت استفاده از این نوع تشک ها، آمده اند.

فرهنگ مناطق مختلف نوع استفاده از وسایل خواب را تعیین می کند که  با توجه به فرهنگ و منطقه جغرافیایی مختلف موادی که در وسایل خواب استفاده می شود، متفاوت است .

مثلا در مناطق سردسیر مثل تبریز و اردبیل از پشم به دلیل گرم بودن در شمال از کرک به دلیل رطوبت زیاد و در تهران نیز از پنبه استفاده می شود.از پر نیز در شهرهای مختلف استفاده می شود ولی بازارش به دلیل وجود الیاف مصنوعی کمتر شده است در حال حاضر به جای پر از الیاف مصنوعی، پنبه، پشم و پشم شیشه استفاده می شود. استفاده از این مواد برای کسانی که حساسیت دارند و نیز قیمت ارزان به مراتب خیلی بهتر است پنبه به دلیل طبیعی بودن خیلی بهتر از موارد دیگر است

تشک دست دوز سنتی بر اساس عوامل متعددی قیمت گذاری می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: نوع پشم مصرفی، نوع پارچه رویه، ابعاد تشک، وزن تشک، روش خرید تشک است.

خواص درمانی تشک پشم چیست؟

استفاده از پشم گوسفند در پر کردن تشک‌های سنتی، سبب شده تا خواص بسیاری را از چنین تشک‌هایی بتوان به دست آورد.

گرم بودن پشم یکی از مهم‌ترین نکاتی است که سبب می‌شود تا بدن نیز گرم شود.

مخصوصا در فصل زمستان، شاهد این هستیم که پشم، گرما را در خود حفظ نموده و در نتیجه فضای خواب را به یک محیط گرم و نرم، تبدیل می‌نماید.

در نظر داشته باشید که اگر دچار بیماری پوستی هستید و یا آلرژی دارید، از استفاده از این نوع تشک‌ها خودداری نمایید.

آقای رسولی لحاف دوز در پاسخ این سوال به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد،گفت: مشتریانی که به دنبال خرید تشک پشمی هستند، اما قیمت هم برای آن‌ها مهم می‌باشد، باید در نظر داشته باشند که تشک مورد نیاز خود را، با وزن‌های کمتری سفارش دهند تا قیمت پایین تری هم داشته باشد.

او افزود: هر چه وزن تشک بیشتر باشد، راحتی بیشتری را به هنگام خواب، می‌توان تجربه نمود.

اندازه تشک سنتی به صورت استاندارد چقدر است؟

تشک سنتی، بیشتر با اندازه‌های تک نفره تولید می‌شود و بهترین سایزی که برای چنین تشکی ارائه شده، تشک ۲۰۰*۹۰ سانتی متر است.

اما گا‌ها مشاهده می‌شود که تشک با اندازه ۸۰*۱۸۰، ۲۰۰*۱۰۰ سانتی متر هم تولید می‌شود.

به هر حال این قابلیت برای خریداران عمده ایجاد شده تا بسته به نیاز خود، اقدام به سفارش تشک نمایند و اندازه مد نظر خود را هم مشخص نمایند.

فروش تشک سنتی پشم گوسفندی چگونه انجام می‌شود؟

تشک سنتی پشم گوسفندی می‌تواند در هر موقعیتی، مشتریانی داشته باشد.

پس در نتیجه بهترین روشی که برای فروش عمده چنین تشک‌هایی می‌توان ارائه نمود، مربوط به فروش اینترنتی است.

رسولی لحاف دوز در این باره به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: در حال حاضر بهترین تولیدات با بیشترین ظرفیت توسط کارگاه‌های دوزندگی تشک ارائه شده و موقعیت فروش عمده تشک نیز فراهم شده است.

او افزود: با این روش فروش تشک، توانسته ایم بهترین دسترس پذیری را برای مشتریان خود فراهم آوریم و تاکنون از طریق اینترنت مشتریان از کشور‌های همسایه نظیر عراق و ارمنستان را برای فروش تشک پشمی راحت پیدا کنیم و قسمت کوچکی از صادرات را داشته باشیم.

رونق تولید گامی در مسیر اشتغال/ تقویت خودکفایی کشور با تحقق رونق تولید

آیا امکان صادرات تشک پشمی سنتی وجود دارد؟

در این باره گفت و گویی با حافظ القرآن نایب رئیس اتحادیه خیاطان و پارچه فروشان شهرستان مهاباد داشتیم و او به خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مهاباد، گفت: با خرید عمده تشک سنتی، فعالیت‌های اقتصادی متعددی قابل انجام خواهد بود که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به صادرات تشک اشاره نمود.

او اظهار کرد: امروزه ظرفیت تولید تشک پشمی در کشور ما افزایش یافته و این به دلیل افزایش توانمندی تولید کنندگان تشک در بازار می‌باشد و از طرفی این ظرفیت تولید، بالاتر از نیاز بازار داخلی می‌باشد و پیشنهاد می‌شود تا در عرصه صادرات تشک هم سرمایه گذاری شود.

این مقام مسئول افزود: تلاش برای رونق تولید ملی و برداشتن سدها، موانع و مشکلات زیرساختی در این راه جهاد بزرگی است که برای توسعه کشور باید مدنظر مسئولان باشد و در این میان حمایت‌های و تلاش مردمی نباید فراموش شود.

نایب رئیس اتحادیه خیاطان و پارچه فروشان  شهرستان مهاباد اذعان کرد: شعار امسال کامل کننده شعار سال گذشته با عنوان «حمایت از کالای ایرانی» است و ترویج فرهنگ استفاده از محصولات داخلی مصداق بارز رونق تولید است.

حافظ القرآن تصریح کرد: قوانین و مقررات بخش تولید مانند قانون مالیات، تامین اجتماعی و صادارت و واردات کالا برای تحقق شعار سال باید متناسب با کاهش فشار بر تولیدکنندگان و رویکرد‌های اطمینان بخش به فعالان حوزه اقتصاد و صنعت کشور باشد.

او تاکید کرد: جلوگیری از واردات کالا‌های مشابه داخلی و مقابله با پدیده شوم قاچاق یکی دیگر از راهکار مهم افزایش رونق تولید و تحقق شعار سال در کشور می‌باید مورد توجه قرار گیرد، مساله‌ای که برخی از واحد‌های صنعتی کشور را با مشکل جدی مواجه کرده است.

کلام پایانی:

زیبایی هنر ایرانی زبانزد خاص و عام است و صنعتی که می‌تواند ابزاری قدرتمند برای تولید ملی، صادارت کالا و در کنار اون هم اشتغالزایی باشد. رونق تولید جهادی برای شکوفایی ایران؛ تولید در هر کشوری زمینه ساز توسعه اقتصادی است و «رونق تولید» در مسیر شکوفایی ایران اسلامی به برنامه ریزی و اقدامی جهادی در همه زمینه‌ها نیازمند است.

گزارش از سپیده خشمن

انتهای پیام / س خ