به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، روستای‌مند یکی از روستا‌های قدیمی گناباد است که با مرکز شهرستان حدود ۳کیلومتر فاصله دارد و سمت شمال‌شرقی شهر گناباد قرار می‌گیرد.

 

این روستا از قدیم مهد تولید سفال در گناباد بوده و امروزه نیز بازار سفال‌ مند و کارگاه‌های سفالگری آن از جاذبه‌های دیدنی گردشگری این شهرستان  به‌ شمار می‌آید.

بنابر تحقیقات باستان‌ شناسان حداقل از هزاره سوم پیش‌ از میلاد سفالگری در این منطقه رایج بوده و کارگاه‌های سفالگری از آن زمان تاکنون در گناباد فعال بوده‌اند.

 

سفال گناباد براساس مواد سازنده به دو گروه سفال رسی و سفال چینی تقسیم‌بندی می‌شود، ماده اولیه سفال رسی، خاک رس و ماده اولیه سفال چینی، ترکیبی از پودر سنگ و گل سرشور است.

 

سفالگری در‌مند گناباد حداقل پیشینه‌ای پنج هزار ساله دارد که با مراکز تمدنی هم عصر خود از شیوه‌ای یکسان پیروی می‌کرده، اما "سفال مند" با مصالح و تزئینات متفاوت به عنوان پدیده‌ای نوظهور از اواخر قرن یازدهم هجری در این روستا رایج شده و با سفال‌های میبد یزد،  اصطبهان فارس وشهرضای اصفهان شباهت نام داشته و اگرچه در طول زمان تا حدودی از محیط نیز تأثیر پذیرفته و عواملی مانند ذائقه مصرف کننده و اعمال سلیقه سازنده به آن رنگ و بوی خاص داده‌است، با وجود این استفاده غالب از نقش مایه‌های سنتی و رنگ‌های گرم و شاد سفال "مند" را جذاب و قابل طرح در مجامع هنری نگاه داشته‌است.

 شاید تا به حال یکبار هم که شده لذت خوردن چای را در پیاله‌های سفالی تجربه کرده‌اید و یا نوشیدن آب از سبویی که خنکای متعادلش آب خوردن کنار چشمه را تداعی می‌کند.

 

 

تجربه همین حس‌های زیبا کافی است تا امروزه عطر لطیف این ظرف‌ها جذبمان کند، ظرف‌هایی که نه‌ فقط برای دکور منازل، بلکه به صورت کاربردی در مصارف روزانه استفاده می‌شود.  

 

امروزه کمتر نمایشگاه صنایع‌دستی را می‌توان یافت که ظرف‌های سفالی با نقش‌ها و طرح‌های زیبای الهام‌گرفته از نقوش باستانی و یا حاصل ذهن‌های خلاق طراحان معاصر، در آن خودنمایی نکند. آثاری که با دست‌های هنرمندان خلاقی در اقصی‌نقاط کشورمان خلق شده‌اند.

 

روستای‌مند در گناباد، یکی از کانون‌های تولید سفال است که همه‌ ساله پذیرای تعداد زیادی از بازدیدکنندگان بومی و گردشگرانی از سراسر کشور است.  

 

 

سری زدیم به یکی از کارگاه‌های فعال سفالگری در سه‌راهی‌مند گناباد؛ هادی توسلی از چهره‌های نام‌آشنای صنعت سفالگری گناباد است که سال‌ها وقت خود را وقف این هنر کرده و با گذشت سالیان دراز از آغاز فعالیتش هنوز هم مصمم به فعالیت خود ادامه می‌دهد، در پاسخ به این سوال که چرا حرفه سفالگری را انتخاب کرده و چه مدتی است که در این حرفه مشغول به کار است، می گوید: حدود ۴۲ سال است که وارد این حرفه شده‌ام و با وجود مشکلات و موانع فراوان، هیچوقت از حرفه‌ام ناراضی نبوده‌ام.

 

او علاقه و پشتکار فراوان را رمز ماندگاری‌اش در این حرفه دانست و می افزاید: سروکار داشتن با گِل و خاک برای انسان آرامش‌بخش است و خلاقیت و ابداع و آفرینش هم تاثیر مثبتی بر روحیه دارد.

 

این سفالگر با اشاره به میزان استقبال مردم از هنر سفالگری، ادامه می دهد: امروزه با توجه به آگاهی مردم از بی‌ضرر بودن این ظروف و نقشی که در سلامتی افراد دارند، استقبال مردم و به‌ویژه گردشگران روزبه‌روز بهتر می‌شود و وجود رقیبان نه‌تن‌ها تاثیر منفی بر سفالگری منطقه نداشته، بلکه باعث بهبودی آن نیز شده است.

توسلی از موانع و مشکلات این حرفه زیبا، بیان می کند: گران شدن مواد اولیه از جمله رنگ و لعاب و بی‌ثباتی در بازار فروش نیز از عمده‌ترین مشکلاتی است که به آن اشاره کردند و یادآور شدند که در صورت حمایت مسئولان و توجه آن‌ها به این هنر ارزآور و اقتصادی مهم، می‌توان آینده خوبی را برای آن پیش‌بینی کرد.

 

 

علیرضا شناسایی رئیس میراث فرهنگی گناباد در گفت و گو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، سفالگری را یکی از صنایع‌دستی مهم منطقه دانست و در رابطه با پیشینه و اهمیت این هنر در گناباد، می گوید: بنا بر تحقیقات باستان‌شناسان حداقل از هزاره سوم قبل از میلاد سفالگری در این منطقه رایج بوده و کارگاه‌های سفالگری از آن زمان تاکنون در گناباد فعال بوده‌اند. 

 

او می افزاید: نقاشی روی بدنه ظروف سفالی در گناباد قدمت زیادی دارد و عمده نقش‌های آن از باور‌ها و آداب و رسوم و محیط اطراف الهام گرفته است که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از نقش خورشید، ماهی سفال، درخت و پرنده که هر کدام معنا و مفهوم مشخصی دارند.

 رئیس میراث فرهنگی گناباد با بیان این‌که هنر سفال‌ مند در فهرست میراث معنوی کشور ثبت شده است، ادامه می دهد: سه‌راهی‌ مند با دارا بودن کارگاه‌ها و فروشگاه‌های سفال، یکی از مناطق گردشگری مهم گناباد است و هر ساله در ایام نوروز مسافران زیادی برای خرید سفال‌مند به این مکان مراجعه می‌کنند.

 

شناسایی بیان می کند: کیفیت جنس، تنوع رنگ و اصالت نقش و طرح  از نقاط قوت سفال‌مند، که برای گردشگران جذاب است.

 

او تصریح می کند: از هنرمندان سفالگر تقاضا دارم تا اصالت، نوآوری و تنوع را سرلوحه کارشان قرار دهند که روزبه‌روز شاهد پیشرفت و شکوفایی این هنر در عرصه اقتصادی و خودکفایی در کشور باشیم.

 

در حال حاضر حدود ۱۵ کارگاه فعال سفالگری در سه‌راهی‌مند گناباد وجود دارد و از انواع سفال‌هایی که در این منطقه ساخته می‌شود، می‌توان به "بدل چینی" و "سفال رسی" اشاره کرد که در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف و با تزئینات متنوع به بازار عرضه می‌شود.

 

روستای‌مند در ۳کیلومتری شمال شرقی گناباد واقع شده است.  

انتهای پیام//س.غ

گزارشگر:سعید غلامی مندی