به گزارش خبرنگار  گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از رشت، تالاب بین المللی انزلی یکی از تالاب‌های نادر دارای ویژگی‌های خاص اقتصادی، گردشگری و ورزشی است، اما فاضلاب‌های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی، سموم کشاورزی، پسماند‌ها و نخاله‌ها، گیاهان مهاجمی چون آزولا و سنبل آبی، تصرف اراضی و ساخت و ساز در حریم تالاب، آتش زدن نیزار‌ها با هدف تصرف، ورود رسوبات از رودخانه‌ها و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود، حیات تالاب انزلی را به شدت به خطر انداخته تا جایی که این معضلات تالاب انزلی را سال ۱۹۹۳ در فهرست تالاب‌های در معرض خطر (مونترو) قرار داد و تلاش‌ها برای خروج تالاب از این فهرست ادامه دارد.

نامه کلانتری برای احیای تالاب انزلی به نوبخت

عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با اشاره به ارائه طرح احیای تالاب انزلی از سوی شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان، تخصیص بودجه لازم برای حمایت از طرح و آغاز فرایند احیای تالاب انزلی را خواستار شد.

در نامه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به دکتر نوبخت که رونوشت آن برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ارسال شده، آمده است: مشکل تجمع رسوبات آلی و معدنی یکی از مهمترین تهدید‌های تالاب انزلی است که با سرعت رسوب گذاری موجود، احتمال خشک‌شدن کامل تالاب در آینده نزدیک وجود دارد. در سال‌های گذشته، شیوه‌های مختلفی برای حل مشکل رسوب‌گذاری در تالاب انتخاب و اجرا شده، ولی متأسفانه نتیجه ملموسی نداشته است.

همچنین در این نامه آمده است: خوشبختانه با تلاش شرکت‌های دانش‌بنیان کشور، شیوه نوینی از زیست پالایی تالاب ابداع شده است که دستاورد‌های این شیوه که با کارکرد‌های اکولوژیک تالاب نیز همخوانی دارد، قابل ملاحظه بوده، به طوری‌که بخش مهمی از رسوبات آلی پایلوت مورد آزمایش، حذف شده و رسوبات معدنی نیز با خارج شدن از حالت سیمانی که از ترکیب رسوبات آلی با معدنی ایجاد می‌شود، امکان تخلیه و روان‌سازی بهتری یافته‌اند. چنانچه در پروپوزال شهرک علمی‌وتحقیقاتی اصفهان نیز تقدیم شده است، برای دستیابی به چنین وضعیت مطلوبی در تالاب انزلی، به تخصیص بودجه‌ای از سوی سازمان برنامه و بودجه نیازمند هستیم تا این سازمان بتواند طی ۳ سال به اهداف طرح دست یابد.

در بخش دیگری از نامه کلانتری خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه به ضرورت ساماندهی سایر فعالیت‌های مرتبط با سرنوشت تالاب انزلی همزمان با اجرای این طرح (ارائه شده از سوی شرکت علمی و تحقیقاتی اصفهان) اشاره و برای نمونه تاکید شده است: ایجاد تله‌های رسوبگیر که در دستور کار اعتبارات استانی قرار دارد، باید کاملاً با هماهنگی این طرح صورت گیرد.

احیاء تالاب انزلی در دستور کار دولت قرار دارد

محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: در برنامه ششم توسعه که مسئله محور است، چهار موضوع مورد توجه دولت بود که محیط زیست یکی از مهمترین آنهاست.

او با اشاره به اینکه احیاء تالاب انزلی در دستور کار دولت قرار دارد، افزود: مقرر شده با روش‌های نوین که بهره وری بیشتری دارد، این مهم انجام شود.

رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: برخی تالاب‌ها مثل تالاب انزلی نیز که در انتهای رودخانه و ابتدای دریای خزر هستند، به دلیل ورود آلودگی‌هایی همچون پسماند‌های کشاورزی و فاضلاب‌های شهری، حالت بی هوازی پیدا کرده، انباشته از رسوبات شده است و برنامه جدیدی ارائه شده که با فناوری‌های نوین و با کمتر از سه درصد هزینه پیش بینی شده این تالاب احیاء شود.

نوبخت افزود: عملیات آزمایشی این مهم با همکاری موسسه تحقیقات شیلات انجام شده و امیدواریم با روش جدید، تالاب تا سال ۱۴۰۰ احیاء شود.

دستور معاون اول رئیس‌جمهور برای احیای تالاب انزلی

بابک دین‌پرست، معاون اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور از دستور ویژه معاون اول رئیس جمهور به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، برای بررسی معضلات تالاب انزلی و اتخاذ تمهیدات لازم برای احیای این تالاب خبر داد.

او با اعلام خبر دستور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، به عیسی کلانتری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان محیط زیست کشور، برای بررسی وضعیت تالاب انزلی، گفت: بر اساس دستور معاون اول رئیس جمهور، مقرر شد گزارشی مفصل و کاملی از آخرین وضعیت تالاب انزلی، به همراه لیست مهمترین برنامه‌های لازم برای احیای این تالاب، در نشست آتی ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور که با حضور مقامات ذی ربط ملی و مدیران استان گیلان برگزار می‌شود، مطرح و راهکار‌های لازم برای نجات این تالاب مهم در شمال کشور اتخاذ شود.

معاون اقتصادی و توسعه منطقه‌ای وزارت کشور با تاکید براینکه این سومین نامه وزیر کشور به معاون اول رئیس جمهور در یکسال گذشته، با موضوع ضرورت تسریع در فرآیند نجات تالاب انزلی است، افزود: وزارت کشور در اجرای مصوبات مربوط به احیای تالاب انزلی بسیار جدی است و در این خصوص با دستور رحمانی فضلی وزیر کشور، جلسات ویژه‌ای با محوریت معاونت اقتصادی، در سطح ملی و استانی، با حضور نمایندگان وزارتخانه‌های مربوطه در وزارت کشور و استان گیلان برگزار کرده است.

دین پرست گفت: اگرچه با دستوراتی که جهانگیری بر روی نامه‌های رحمانی فضلی وزیر کشور، درخصوص احیای تالاب انزلی صادر کرده، اقدامات مناسبی در یکسال گذشته، با محوریت و پیگیری‌های مستمر سازمان حفاظت محیط زیست و همکاری وزارتخانه‌های نیرو، راه و شهرسازی، جهاد کشاورزی و همچنین مسئولان ارشد استان گیلان، در حوزه احیای تالاب انزلی انجام شده است، اما این اقدامات به هیچ عنوان کافی نبوده و با حجم تهدیداتی که متوجه تالاب انزلی است، تناسبی ندارد.

او تصریح کرد: دستور هشتم تیرماه جاری جهانگیری به رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، پیرو نامه سوم وزارت کشور بود که بر همین اساس قرار است، موضوع ضرورت احیای تالاب انزلی در اولین جلسه ستاد هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور که طبق مصوبه هیات وزیران، ریاست آن با معاون اول رئیس جمهوری است؛ مطرح و اقدامات فوری برای نجات این تالاب اتخاذ شود.

معاون وزیر کشور در بخش دیگری از صحبت هایش با تاکید بر اینکه تالاب انزلی در معرض خطرجدی قرار دارد، گفت: امروز عواملی، چون فرسایش خاک در حوزه آبریز تالاب انزلی، ورود گسترده رسوب به تالاب، انتقال فاضلاب‌های بهداشتی، شهری، روستایی و کشاورزی به تالاب، عدم تعیین و اختصاص حق آبه زیست محیطی تالاب و ورود پسماند‌های شناور رها شده به تالاب، از جمله مواردی است که تالاب انزلی را با خطر مرگ همیشگی مواجه ساخته است.

معاون اقتصادی وزیر کشور، در پایان با بیان اینکه امروز نجات تالاب انزلی به دغدغه جدی دولت تبدیل شده است؛ اظهار امیدواری کرد که با اتخاذ تصمیمات مناسب و متناسب با حجم تهدیداتی که تالاب انزلی را تهدید می‌کند، در گام نخست شاهد کاهش روند تخریبی تالاب و در گام‌های بعدی، تسریع در بهبود شرایط حاکم بر تالاب و احیای آن باشیم.

حفظ محیط زیست و سلامت مردم خط قرمز محیط زیست گیلان است

ساسان کفایی، مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، حفظ محیط زیست ، سلامت، بهداشت و محیط زیست خط قرمز اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان است و در این راستا هیچگونه تسامح و تساهلی انجام نمی‌شود.

او با بیان اینکه،  گیلان مجموعه‌ای بی نظیر از تنوع زیستی است، افزود: محیط زیست گیلان به دلیل داشتن انواع اکوسیستم‌ها اعم از جنگلی و مرتعی و تالابی و دریایی و رودخانه‌ای از غنای خاصی برخوردار است و بنابراین این تنوع زیستی فوق العاده یک حفاظت موثر و کارا را می‌طلبد.

او با اشاره به وجود ۱۸۰۰ گونه گیاهی و ۴۵ درصد گونه‌های زیستی کشور در گیلان، گفت: جنگل‌های هیرکانی موجود در گیلان یادگار دوره سوم زمین شناسی هستند که بسیار ارزش دارند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، عمده‌ترین مشکل زیست محیطی استان‌های شمالی از جمله گیلان را پسماند دانست و افزود: معضل پسماند در استان‌های شمالی خیلی جدی است و بنابراین  باید به رفع این معضل به صورت اولویت بپردازیم.

کفایی، آلودگی آب‌های زیرزمینی استان را ناشی از ورود انواع فاضلاب‌های شهری و صنعتی و کشاورزی و بیمارستانی به رودخانه‌ها و منابع آبی دانست و گفت: گیلان بالغ بر ۱۰۰ رودخانه دائمی و فصلی دارد و متاسفانه این فاضلاب‌ها در بسیاری از مناطق بدون تصفیه به رودخانه‌ها سرازیر شده و در نهایت به تالاب و دریا می‌ریزد.

او برداشت بی رویه شن و ماسه در رودخانه‌ها را از دیگر معضلات زیست محیطی این استان دانست و عنوان کرد: گیلان مانند بسیاری از استان‌ها با آلودگی آب و خاک و حتی هوا نیز مواجه است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، با اشاره به ثبت تالاب بین المللی انزلی در کنوانسیون رامسر، تصریح کرد: تالاب انزلی برای سازمان حفاظت محیط زیست دارای اهمیت فوق العاده است، زیرا معیشت جوامع محلی در بالغ بر ۲۰ روستای حاشیه تالاب را تامین می‌کند و در کنار سه شهر بزرگ گیلان قرار دارد.

کفایی، نخستین گام برای حفاظت و احیای تالاب انزلی را فعال سازی دبیرخانه تالاب‌های استان دانست و گفت: این دبیرخانه که دارای هفت زیرکمیته با عضویت دستگاه‌های ذی ربط است، در همه استان‌ها احیا شده و برای حفاظت از اکوسیستم تالابی تلاش می‌کند.

او نجات تنوع زیستی تالاب انزلی را در گرو کاهش آلودگی‌های ورودی به این تالاب دانست و ادامه داد: تالاب انزلی با کاهش تراز آبی دریای خزر مواجه است و سالانه رسوبات فراوانی در این تالاب بارگذاری می‌شود. همچنین ورود فاضلاب انسانی و آلاینده‌های شیمیایی و صنعتی، آلودگی تالاب را افزایش داده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان، با بیان اینکه حفظ تنوع زیستی تالاب انزلی در نهایت معیشت مردم را فراهم می‌کند، افزود: حفاظت، حراست و احیای تالاب انزلی بدون مشارکت جوامع محلی ممکن نیست.

ساسان کفایی مدیریت پسماند را یکی از وظایف شهرداری‌ها دانست و تاکید کرد: سلامت، بهداشت و محیط زیست خط قرمز اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان است و در این راستا هیچگونه تسامح و تساهلی صورت نمی‌گیرد.

 نفس تازه‌ای به ستاد احیای تالاب انزلی دمیده شد

ساسان کفایی، مدیر کل محیط زیست گیلان با بیان اینکه با تمام توان نفس تازه‌ای به ستاد احیای تالاب انزلی دمیده شده است، گفت: با اعتقاد به خرد جمعی و کار تیمی در حل مشکلات زیست محیطی، کارگروه‌های هفت گانه‌ای در زیر گروه دبیرخانه احیای تالاب انزلی شکل گرفته که با حضور دستگاه‌های متولی گام‌های موثری در راستای حفاظت و احیای تالاب انجام می‌شود.

او تالاب انزلی را تالابی با ارزش جهانی دانست و افزود: این تالاب و جنگل‌های هیرکانی که ثبت جهانی شده، متعلق به همه مردم جهان است و این موضوعات باید موجب دغدغه بیشتر در حفظ و احیا باشد.

مدیر کل محیط زیست گیلان در زمینه آلوده شدن منابع آبی استان به آلایندگی‌های مختلف و نیز تالاب عینک رشت گفت: متاسفانه در این زمینه کم و کاستی‌هایی وجود دارد و این تالاب شاخص فوق العاده‌ای برای جذب توریسم، اشتغالزایی و حفظ محیط زیست است.

کفایی افزود: در این راستا جلسات متعددی با مدیرعامل آبفای استان برگزار و قرار شد برنامه زمانبندی مدون منطقی را ارائه کنند.

او تصریح کرد: اگر چه در راستای رفع مشکلات زیست محیطی استان دارای تعامل هستیم، اما خطوط قرمز تعریف شده‌ای داریم که در راستای حفظ سلامت مردم و حفظ محیط زیست استان اهل هیچ گونه تساهل و تسامحی نخواهیم بود.

در بحث صیانت از تالاب و ساحل انزلی مردم وارد عرصه شوند

سید رحمان سیدزاده، دادستان بندرانزلی گفت: مردم باید خدمات دستگاه قضا را حس کنند و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند، در برخورد با فساد مصلحت جایگاهی ندارد، زیرا مردم آسیب می‌بینند و اعتمادشان به قوه قضاییه و نظام کم می‌شود.

او افزود: تالاب انزلی از تالاب‌های مهم کشور و حتی بین المللی است، ما در برخورد با این متخلفان نیازمند کار جهادی و حمایت مردمی هستیم بنابراین می‌توانیم مردم را وارد عرصه صیانت از تالاب کنیم.

دادستان انزلی همچنین گفت: در سال ۹۹ در خصوص برخورد با متخلفان در تالاب و ساحل انزلی اتفاقات خوبی رقم خواهد خورد، هفته‌ای دو بار بنده و هفته‌ای چندین بار نمایندگان بنده از ساحل بازدید می‌کنند و باید به این موضوع اشاره کنم که پرونده یکی از بزرگترین تالاب خواران تالاب انزلی که سابقه ۲۰ سال تصرفات غیر قانونی را در پرونده دارد در حال بررسی است که به زودی مراتب را به اطلاع عموم مردم می‌رسانیم.

او به موضوع واگذاری و یا اجاره برخی زمین‌های حاشیه تالاب با توجه به ضوابط قانونی نیز اشاره کرد و افزود: در مراجعه به حریم تالاب شاهد فعالیت زراعی برخی از شهروندان هستیم که معیشتی ندارند؛ قطعا معیشت مردم دغدغه دادگستری است، اما وقتی قانون وضع می‌شود، ما ملزم به رعایت قانون هستیم و اجرای قانون خط قرمز دستگاه قضا است.

دادستان انزلی همچنین با تاکید بر اینکه این واگذاری‌ها شامل مناطق آبی تالاب و حریم کنوانسیون بین المللی رامسر نیست و تاکنون در ۹۴۱ هکتار از تالاب طرح‌های هادی اجرا شده است، گفت: از امور آب و ادارات مربوطه خواسته شد که اگر امکان واگذاری و یا اجاره با شرایط خاص و طبق ضوابط قانونی وجود دارد، این اقدام با ضمانت‌های اجرایی انجام شود.

سیدزاده به مشکلات پیش آمده برای برخی از مردم در زمین‌های بستر تالاب نیز اشاره و تصریح کرد: بررسی این موضوع و یا اعلام شهریت این محله‌ها در حوزه اختیارات مجموعه دادگستری نیست و مردم این نواحی برای پیگری سند و دیگر موضوعات مربوط به زمین خود حتما به شهرداری، فرمانداری و استانداری مراجعه کنند.

احیای تالاب انزلی با ورود سازمان بنادر و دریانوردی

حمیدرضا آبایی، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان گیلان با اشاره به تعاملات شهر و بندر و در راستای آن برنامه ریزی برای کمک به احیای تالاب بین المللی بندرانزلی گفت: در مبحث تعامل شهر و بندر فعالیت‌های بزرگی در بنادر کشور رخ داده است و بر خود وظیفه شرعی و میهنی می‌دانیم که به این تالاب کمک کنیم.

او با بیان اینکه احیای تالاب انزلی وظیفه سازمان دیگری است، افزود: مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی و هیئت عامل نظر مثبتی بر کمک رسانی در این امر داشته و اعلام کرده اند که این سازمان به عنوان سازمان پیشرو در خدمت احیای تالاب خواهد بود.

مدیرکل بنادر و دریانوردی گیلان اهتمام و همکاری دیگر سازمان‌ها را لازمه راه نجات تالاب انزلی دانست و تصریح کرد: در نخستین گام رسوب برداری و ایجاد تله‌های رسوب گیر در این تالاب باید در دستور کار قرار بگیرد.

تالاب انزلی از جالب‌ترین و بزرگترین زیستگاه‌های طبیعی جانواران ایران است و هر ساله پذیرای تعداد زیادی از پرندگانی است که از کشور‌های همسایه شمالی به ایران می‌آیند.

سازمان بین‌المللی حیات پرندگان این تالاب را به عنوان زیستگاه با اهمیت برای پرندگان تشخیص داده است، این تالاب به دلیل موقعیت جغرافیایی از نظر میزان بالای رطوبت و آب با هیچ‌یک از تالاب‌های ایران قابل مقایسه نیست.

تالاب انزلی چندین جزیره را در خود جای داده است، این تالاب جزو تالاب‌های طبیعی و آب شیرین کشور بوده و دارای ۱۱ رود اصلی و ۳۰ رود فرعی است که پس از آبیاری مزارع و شالیزار‌ها به همراه جریان‌های سطحی حوزه آبریز تالاب به آن وارد می‌شوند، بنابراین برای نجات این اکوسیستم باید همه پای کار آیند و با تخصیص اعتبار و درکمترین زمان ممکن، حال رنجور این روز‌های تالاب را درمان کنند.

گزارش مریم عباسی زاده

انتهای پیام/م.ع