تالاب انزلی نفس تازه می‌کند
طبیعت و زیست بوم سرزمینمان همان طبیعت و زیست بومی است که قرن‌ها و از دیرباز گذشتگانمان در آن همدلانه زیسته اند و اگر امروز درگیر بدخبر‌های زیست محیطی می‌شویم نه از خشم طبیعت بلکه از زیاده خواهی انسان مدرن است.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، اینک در میان ناخشنودی و بدخبر‌های زیست محیطی، توضیحی مبنی بر اقدامات انجام شده برای تالاب بین المللی انزلی به مثابه نفسی تازه تلقی می‌شود. تالاب انزلی؛ زیستگاه گونه‌های زیادی از آبزیان، پرندگان و گیاهان و یکی از زیست بوم‌های ارزشمند جهان که از سال ۱۳۵۴ (۱۹۷۵میلادی) در کنوانسیون بین المللی رامسر به ثبت رسید، اما نفسش روز به روز تنگ‌تر شد و زخم مدرنیت بر پیکرش روز به روز عمیق‌تر گشت.
ورود رسوبات و فاضلاب‌های صنعتی، خانگی، بیمارستانی، ضایعات کشتارگاهی، سموم کشاورزی، پسماند‌ها و نخاله‌ها، گیاهان مهاجمی، چون آزولا و سنبل آبی، تصرف اراضی و ساخت و ساز‌ها در حریم تالاب، آتش زدن نیزار‌ها با هدف تصرف و انتقال آلودگی از دریا و کاهش میزان آب موجود تالاب زخم‌هایی است که هر بار پیکره تالابی را می‌خراشد که هزاران هزار گردشگر پس از گذر از شالی‌های منظم و دم و بازدم دریا در میان نیلوفران آبی گویی سقف دنیا را در کنار ۱۸۹ گونه پرنده لمس می‌کنند.
همین زخم‌ها بود که موجب شد تالاب انزلی با ۵۲ گونه انواع ماهی، صد‌ها گونه گیاهی و اکوسیستم کم نظیر در محدوده ۲۰ هزار هکتاری سال ۱۹۹۳میلادی در زمره تالاب‌های در معرض خطر نابودی (فهرست مونترو) قرار گرفت و تلاش‌ها برای خروج آن از این فهرست ادامه دارد.
تالاب انزلی در جزر و مد اقدام‌های نیک و بد مدیران در سال‌های اخیر به جایی رسید که حجت الاسلام سید عبدالجواد شمس الدین امام جمعه انزلی در خطبه‌های اخیر خود در نماز جمعه این شهر، وضعیت تالاب را رها شده و گرفتار در دام سنبل آبی توصیف کرد و این سخنان اعتراض مدیران زیست محیطی را در پی داشت که اگر چه احیای تالاب همدلی و خرد جمعی می‌طلبد، اما مگر می‌شود از انجام وظیفه مغفول ماند؟
تالاب انزلی تقریبا رها شده است
امام جمعه انزلی بیان کرد: از دید ما تالاب با این حساسیت و آسیب‌هایی که در طول سالیان مختلف بر آن وارد شده در زمان حاضر تقریبا رها شده تلقی می‌شود.
حجت الاسلام سید عبدالجواد شمس الدین افزود: هیچ حرکت مفید و موثری که بخواهد جلوی افزایش آسیب را بگیرد و یا بخواهد آسیب‌ها را برطرف نموده و احیاگر باشد و یا شرایط موجود را بهبود بخشد، نمی‌بینیم.
او ادامه داد: البته این بدان معنا نیست که کاری نمی‌کنند و نظارتی نیست، در یک بخش‌هایی کار‌هایی انجام می‌شود، اما اقدام اساسی که باید برای تالاب انجام شود، صورت نمی‌گیرد.
شمس الدین بیان کرد: نه به آن شدتی که طرح بایوجمی (زیست پالایی برای رسوب زایی که خطر آفرین بودنش برای تالاب بسیار بحث برانگیز و سپس متوقف شد) را می‌خواستند اجرایی کنند و نه به این رها شدن کار که هیچ حرکت موثر و مفیدی انجام نمی‌شود.
حجت الاسلام شرف الدین اظهار داشت: تالاب در زمان حاضر شرایط بدی دارد هم به لحاظ رسوبات و هم به لحاظ سنبل آبی که امسال متاسفانه گسترش پیدا کرده و، چون خوب رعایت نکردند به جا‌های دیگر هم سرایت نموده است.
او با بیان اینکه مباحثی در زمینه مدیریت تالاب هست که جای بحث‌های طولانی دارد، اما در زمان حاضر باید اقداماتی انجام داد که راه ورود رسوبات و فاضلاب به تالاب گرفته شود.
زندگی دوباره تالاب انزلی در گرو خرد جمعی است
مسعود باقر زاده کریمی مدیرکل دفتر حفاظت و احیاء تالاب‌های سازمان حفاظت زیست نیز با تاکید بر خرد جمعی و بیان اینکه وضعیت کنونی تالاب انزلی ثمره سال‌ها بداندیشی و تصمیمات اشتباه بوده و به یکباره نمی‌توان انتظار حل مشکل را داشت، گفت: احیاء و فعالیت‌های مدیریتی تالاب انزلی هیچ گاه متوقف نشده است.
باقر زاده کریمی افزود: در قالب طرحی جامع، تالاب را مدیریت می‌کنیم و ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌ها نیز ۲۳ تیرماه سومین جلسه را تشکیل داد و طرح جامع تالاب انزلی در آن به تصویب رسید.
او با بیان اینکه استاندار گیلان نیز در جلسه ستاد ملی که با حضور وزرا برگزار شد، حاضر بود، اظهار داشت: طرح یادشده شامل ۳۰ پروژه است که مسئولیت دستگاه‌ها در آن مشخص و چندین میلیارد اعتبار با زمانبندی برای آن تعریف شده است و کمیته مدیریت تالاب انزلی که با مسئولیت استاندار در استان تشکیل می‌شود مسئولیت اجرایی کردن اقدامات را در استان به عهده دارد.
باقر زاده کریمی با تاکید براینکه نباید به این راحتی گفت کاری انجام نشده است، افزود: محکوم کردن یکدیگر راهکار حل مشکل نیست وهمه در مسئولیت خویش باید برای احیای تالاب همت کنند.
او بیان کرد: مگر می‌شود تالاب را رها کرد و از وظایف اصلی خویش غافل ماند؟ زندگی ما با تالاب‌ها می‌گذرد چطور این‌ها را رها کردیم؟ برای احیای تالاب جای امیدواری هست ضمن آنکه، اما و اگر‌ها هم زیاد است، زیرا تالاب، ماحصل فعالیت‌ها و اقدامات بسیار متنوع در عرصه بسیار وسیعی، چون حوزه آبخیز هست.
باقرزاده کریمی افزود: تصمیمات و مجوز‌های نادرست گذشته امروز نتیجه نامطلوبش در تالاب هویدا شده و در بررسی مشخص می‌شود که بروز مشکلات جدید در تالاب ثمره مجوز‌های نادرستی بوده که مثلا ۱۵ سال قبل صادر شده است؛ حالا شما خطاب به سازمان محیط زیست می‌گویید: این کی درست می‌شود؟ سازمان محیط زیست هم می‌گوید تمام این عوامل را که بررسی کرده ایم و همه از جمله مدیران ارشد تا مدیران دستگاه‌ها در دوره‌های مختلف و مردم به نسبت و در وزن‌های متعدد مقصرند که تالاب به این روز افتاده است.
او ادامه داد: پس بنابراین اشتباهی که طی سال‌های متمادی انجام شده را نمی‌شود به یک باره درمان کرد و حل این مشکل نیازمند خرد جمعی و همدلی است.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیاء تالاب‌های سازمان حفاظت زیست اظهار داشت:منطق و تصمیمات ما بدان جا رسیده که برای احیای تالاب انزلی ستاد ملی تشکیل دهیم و نگوییم همه کار را محیط زیست باید انجام دهد بلکه در ستاد ملی باید همه ارگان‌های مرتبط و مسئول حضور داشته باشند، مسئولیتشان را بشنوند و بدان عمل کنند.
باقرزاده کریمی گفت: این کار انجام شده و خوشبختانه همه همکاری کردند عقل هایمان را روی هم ریختیم تا اقداماتی که تک به تک انجام دادیم و اشتباه بوده کنار گذاشته و اکنون هماهنگ و با هدف احیای تالاب اقدام کنیم و هر دستگاه اجرایی مرتبط، برنامه‌های خود را با هدف استراتژیک احیای تالاب انجام می‌دهد.
او ادامه داد: پروژه‌ها به ارسلان زارع استاندار گیلان نیز ابلاغ شده و این بدان معنا نیست که همه کار‌ها به دوش وی باشد، نه! استاندار هماهنگ کننده دستگاه‌های استان است و دستگاه‌ها موظفند وظیفه خود را انجام دهند.
باقر زاده کریمی افزود: الان همه مسئولان وظیفه شان را می‌دانند و در این راستا رسانه‌ها باید مطالبه گری مردم را از مسئولان داشته باشند.
مدیرکل دفتر حفاظت و احیاء تالاب‌های سازمان حفاظت زیست ادامه داد: اگر می‌خواهیم مملکت را آباد کنیم و مردم در سلامت و آسایش باشند باید واقعا با همت عالی یکدیگر را تحمل کرده و جلو برویم؛ محکوم کردن یکدیگر راهکار حل مساله نیست باید همه در مسئولیت خویش همت کنند آنچه برای احیای تالاب لازم است را انجام دهیم.
تالاب انزلی در انتظار تپشی دوباره
مدیرکل محیط زیست گیلان دغدغه‌های مطرح شده از سوی مردم و مسئولان را در خصوص احیای تالاب انزلی دلسوزانه توصیف کرد و گفت: اقدامات مثمری در ماه‌های اخیر برای احیای تالاب انزلی در سطح کشور و استان انجام شده است و در روز‌های آتی ثمره این اقدامات موجب نفسی تازه برای این تالاب بین المللی خواهد شد.
ساسان کفایی با تاکید بر اینکه هدف‌ها یکی است، اما راه‌ها متفاوت است ضمن تاکید بر خرد جمعی و همگرایی افزود: احیای تالاب انزلی برای سازمان محیط زیست همچون نجات دریاچه ارومیه مهم و حیاتی است و دلیلش پیگیری‌های مجدانه از عالی‌ترین مقام این سازمان در کشور تا تلاش‌های مداوم اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان است.
او با اشاره به این موضوع که یگان حفاظت محیط زیست گیلان در سه ماهه نخست سال جاری بعنوان یگان برتر کشور انتخاب شده است، گفت: قطعا کار‌های حفاظت، احیا و پایش بخشی از اقداماتی است که این یگان انجام می‌دهد و این نشانه آن است که حفاظت و احیای تالاب انزلی هم مورد غفلت واقع نشده است.
کفایی ادامه داد: در راستای احیای تالاب انزلی موافقت نامه سال گذشته به روز رسانی شد و تغییراتی پیدا کرد که صد درصد این تغییرات در راستای حفظ و احیای تالاب انزلی بوده است از جمله بندی مرتبط با گیاه مهاجم سنبل آبی (گسترش این گیاه مهاجم یکی از دلایل اعتراض امام جمعه انزلی در خطبه‌های نماز جمعه بود) است که در موافقتنامه جدید آورده شد.
این مسئول گفت: تقریبا نیمی از مبلغ بودجه سال ۹۸ که در موافقتنامه پیش بینی شده بود درقالب موافقتنامه‌ای جدید تغییر یافت معادل یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان برای خرید و تهیه دستگاه دروگر سنبل آبی اختصاص یافت و نیمی دیگر برای بحث‌های آموزشی و پایش و گشت و کنترل تالاب انزلی اختصاص داده شد و از این واضح‌تر نمی‌شود بیان کرد که کار‌ها به سمت حفاظت و احیای تالاب پیش می‌رود.
مدیرکل محیط زیست گیلان همچنین بیان کرد:اقدامات خوبی در بحث کنترل ورودی فاضلاب به تالاب از سال گذشته با همکاری آبفا انجام شده است بطوریکه بخشی از ورودی‌های فاضلاب به تالاب کور شده و این روند باید ادامه پیدا کند.
کفایی تصریح کرد: برنامه‌های پیشنهادی طرح حفاظت و احیای تالاب انزلی ابتدا در کارگروه استانی احیای تالاب انزلی که به دبیری اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان است در تیرماه سال جاری تایید و مصوب شده و در ادامه در کارگروه ملی تالاب‌های کشور به ریاست معاون اول رئیس جمهوری مطرح و بعنوان مهمترین طرح مورد بررسی قرار گرفت که دو هزار و ۵۵۸ میلیارد تومان بودجه برای احیای تالاب انزلی اختصاص یافته است که بخش عمده آن صرف بهسازی فاضلاب‌های ورودی می‌شود.
او ادامه داد: برنامه مدیریت هفت ساله احیای تالاب انزلی تدوین و عملکرد شرح خدماتی آن در روز‌های اخیر از دفتر دکتر جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری ابلاغ شده است.
کفایی اضافه کرد: باید بدانیم که این اقدامات در بازه زمانی کمتر از شش ماه همزمان با بحران کرونا و در شرایطی نه چندان مطلوب به لحاظ زمانی رخ داده و محیط زیست استان با تمام قدرت و توان در حال تلاش و کوشش است.
او همچنین با بیان اینکه گیلان با دارا بودن ۹ تالاب در زمره تاپ‌ترین استان‌ها به لحاظ بهره مندی از این ظرفیت ارزشمند است، گفت: متاسفانه این استان عملا فاقد دبیرخانه‌ای قوی و منسجم در زمینه تالاب بود که در ماه‌های اخیر این موضوع شکل گرفت و مسئول آن هم انتخاب و معرفی شد و بر اساس آن تاکنون دو کارگروه مثمر با عنوان حفاظت و احیای تالاب انزلی تشکیل شده و سومین کارگروه با موضوع پایش هوایی تالاب انزلی – که از اقدامات بسیار مطلوب در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های نو به منظور احیای تالاب است - در روز‌های اخیر برپا می‌شود.
مدیرکل محیط زیست گیلان تاکید کرد: فعالیت‌های حفظ و احیای مسائل زیست محیطی معمولا زمان بر است و به سرعت خروجی را نشان نمی‌دهد و در یک بازه زمانی میان مدت ثمره عملکرد مثبت پروژه‌های احیا را شاهد خواهیم بود.
گیلان دارای بیش از ۳۰ هزار هکتار پهنه تالابی است که افزون بر ۲۴ هزار هکتار آن، ۸۰ درصد در قالب سه تالاب (انزلی، امیرکلایه و بوجاق) تحت عنوان کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است؛ این پهنه‌ها زیستگاه بیش از ۳۰۰ گونه پرنده به خصوص پرندگان مهاجرند که هر ساله به تعداد هزاران قطعه بخشی از چرخه زندگی خود را در این استان سپری می‌کنند.
تالاب‌های استان، زیستگاه مناسب برای بیش از ۶۰ گونه ماهی را فراهم ساخته‌اند، ضمن آنکه این تالاب‌ها به عنوان بخشی از محیط زیست، قسمتی تفکیک ناپذیر در زندگی معیشتی حاشیه نشینان و مردم محلی هستند که در صورت تخریب یا زهکشی تالاب‌ها با مشکلات عدیده معیشتی و اجتماعی روبرو خواهند شد.
در دنیای ماقبل مدرن به هر دلیلی، انسان‌ها تفاهم و از خود گذشتی بیشتری داشته و با طبیعت و سایر جانداران برخورد به مراتب بهتر و همدلانه تری بروز می‌دادند؛ امروزه با تغییر سبک زندگی، پیشرفت ابزار‌های تکنولوژیک، گسترش فردگرایی و رفاه عمومی و مواردی از این قبیل دیگر کسی حتی در مخیله اش هم چنان شرایطی را نمی‌پذیرد.
طبیعت و زیست بوم سرزمینمان همان طبیعت و زیست بومی است که قرن‌ها و از دیرباز گذشتگانمان در آن همدلانه زیسته اند و اگر امروز درگیر بدخبر‌های زیست محیطی می‌شویم نه از خشم طبیعت بلکه از زیاده خواهی انسان مدرن است؛ اما در میان ناخشنودی و بدخبر‌های زیست محیطی، توضیحات مدیران کشوری و استانی محیط زیست مبنی بر اقدامات انجام شده برای احیاء تالاب بین المللی انزلی به مثابه نفسی تازه تلقی می‌شود.
باشد که نتایج اقدامات گفته شده در این هیاهوی بدخبر‌ها حال خوشی بر دل دغدغه‌مندان زیست محیطی بنشاند.
منبع ایرنا
انتهای پیام/پ
احتراماً به استحضار می رسانیم تا زمانی که با روشهای آزمون و خطا برای هر مدیری که بر سر کار می آید،کارآمدی و کارشناسی های غلط و نا بخردانه مدیران میانی و وجود کارشناسان بله قربان گو در ادارات تابعه، تالاب انزلی که هیچ باید منتظر نابودی محیط زیست ایران اسلامی باشیم.