به گزارش خبرنگار  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، چهره و اندام برایش بسیار مهم است و بیش از حد به ظاهر خود اهمیت می‌دهد. رژیم غذایی، ورزش و زیبایی از مواردی است که در برنامه‌های غذایی و هفتگی او ارزش و اهمیت بسیار بالایی دارد. این‌ها فقط بخشی از مواردی است که زندگی اش را تحت تاثیر خود قرار داده است. صحبت از کسی است که ویژگی‌های ظاهری اش، منبع درآمدش شده است؛مدل. حالا فرقی هم نمی‌کند که زن باشد یا مرد؛ هر کدام در زمینه‌های مختلف فعالیت می‌کنند.

مدلینگ صنعتی است که سال‌های زیادی از آغاز فعالیت آن در کشور‌های مختلف جهان می‌گذرد. صنعتی که از محبوبترین شغل‌های صنعت مد است که زنان و مردان بسیاری می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند. چندین سال است که پای این صنعت به کشورمان هم باز شده و مخاطبان خاص خود را دارد. اما موضوعی که باید در صنعت مدلینگ ایران مورد توجه قرار بگیرد این است که در ایران تعریف درستی از مدلینگ ارائه نشده است و قوانین مدونی ندارد. مدلینگ در ایران زیر نظر ارگان و سازمان خاصی قرار نگرفته که طبق ضوابط آن فعالیت کند.

با وجود زیبایی ظاهری صنعت مدلینگ و درآمدزایی آسان، حقایق زننده‌ای در این حرفه وجود دارد که پس از مدتی افرادی که خود مدت‌ها در آرزوی مدل شدن بودند، از آن کنار می ِکشند. حقایقی که در سایه‌ فعالیت اقتصادی و درآمدزایی، آسیب‌های مخرب اجتماعی، فردی وحشتناکی را به بار می‌آورد. بر همین اساس تصمیم گرفتیم تحقیقی در پرونده مد و مدلینگ در ایران انجام دهیم و در این زمینه مصاحبه‌ای با  وحید شالچی جامعه شناس برای بررسی آسیب‌ها و پیامد‌های مخرب مدلینگ در ایران ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید.

مدلینگ را رها کرده‌اند

شالچی در خصوص نظارت روی مدلینگ‌ها گفت: به نظر می رسد یک نوع رهاشدگی در زمینه مدلینگ وجود دارد و این رها شدگی می‌تواند آسیب‌های مختلفی به بار آورد که می‌توان آن‌ را از چند جهت بررسی کرد. یکی از جهت افرادی است که در این حوزه فعالیت می‌کنند و اینکه نمی‌دانیم چه میزان حقوق اخلاقی و معنوی آنها رعایت می‌شود؛ وقتی عرصه‌ای رها شود و کد‌های قانونی و اخلاقی مشخصی وجود نداشته باشد قطعا افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کنند به خصوص خانم‌ها آسیب بیشتری خواهند دید.

صنعت مدلینگ قانون ندارد

وی ادامه داد: در صنعت مدلینگ نه کد‌های اخلاقی وجود دارد نه حقوق صنفی و نه قوانین ثابت. بنابراین احتمال آسیب‌های متعدد به ویژه برای زنان وجود دارد؛ این یک مشکل جدی و بسیار بزرگ است. زیرا عرصه‌ای است که روی افراد جامعه تاثیرگذاری بسیاری دارد و در غیاب قوانین و ضوابط و کد‌های اخلاقی، می‌تواند فاجعه بار باشد.

شالچی تصریح کرد: آن‌هایی که می‌خواهند در این بخش شاغل باشند و یا آن‌هایی که تحت تاثیر قرار می‌گیرند چه آینده‌ای در انتظار آن‌ها خواهد بود؟ آینده‌ کودکان حقوق بسیار مهمی است. به نظر من در این زمینه مشکلات بسیار جدی وجود دارد و باید منشور‌های قانونی و اخلاقی خودمان را به مرحله تدوین برسانیم.

وی ادامه داد: مهم‌ترین اتفاقی که در این زمینه ممکن است بروز دهد و باید نگران آن باشیم این است که با کودک و بدنش به عنوان یک کالا برخورد می‌شود. این نگاه قطعا آثار و پیامد‌های بسیار جدی روحی و روانی برای کودکان به وجود می‌آورد.

این جامعه شناس با اشاره به اینکه کودکان بسیار دوست دارند دیده شوند و مورد تحسین همسالان خود قرار بگیرند، اظهار داشت: این نگاه وحشتناک است که کودک به بدن و لباس خود مثل یک کالا نگاه کند و تلاش کند بدنش را با بازار منطبق کند. اگر ما یک منطق مصرفی و سرمایه دارانه را وارد بدن کودک کنیم، او را از یک زندگی سالم که باید معطوف به رشد و بروز ابعاد مختلف وجودی خود باشد، به فردی که خودش را مطابق معیار‌های زیباشناختی بازار می‌کند، تقلیل داده‌ایم و این بدترین کاری است که با کودکان می‌توان کرد. در واقع ما کودکی را از او سلب کردیم و او را به طور روحی و روانی در اختیار بازار قرار داده ایم که بتواند تا آن جایی که می‌شود خودش را با نیاز‌های بازار منطبق کند. اگر خودش را منطبق کند یک زیان بزرگ می‌بیند. اینکه امکان خودشکوفایی و تحقق نفس از او گرفته می‌شود و از ابعاد وجودی مختلفی که یک انسان باید خودش را بارور کند به کالایی برای بازار محدود می‌شود.

اثرات مخرب مدلینگ

وی با اشاره به دیگر اثرات مخرب ورود به عرصه غیرقانونی مدلینگ، بیان کرد: اتفاق مهم دیگر این است که به لحاظ طبقاتی بخش‌های بزرگی از جامعه ما نمی‌توانند به آن درجه از زیبایی که بازار تعیین می‌کند، پاسخ مثبت بدهند. در واقع امکان اقتصادی آن را ندارند و در آن‌ها یک احساس شکست به وجود می‌آید که آن هم مخرب و وحشتناک خواهد بود. از این رو ممکن است به سراغ راه‌های دیگری بروند که جلب توجه کنند. ممکن است در وجودشان انواع احساسات منفی مانند خشم به وجود بیاید. احساس خشم نسبت به خانواده که باید خواسته‌های طبقاتی را برایشان فراهم کنند.بازار متمایل به این است که کودک را به یک مصرف کننده تبدیل کند. به مثابه چیزی که از او بتوان پول درآورد. اگر این مشکلات به وجود بیاید، اتفاقات وحشتناکی خواهد افتاد.

طبقات متوسط و پایین جامعه بازنده واقعی مدلینگ

او با بیان اینکه اعتماد به نفس در اینکه شما چه برند و لباسی می‌پوشید حاصل نمی‌شود، تصریح کرد:  همیشه طبقات بالا سعی می‌کنند خودشان و کودکانشان را به وسیله لباس و سایر محصولات از بقیه متمایز کنند. در واقع یک مسابقه‌ای است که طبقات پایین و متوسط بازنده آن خواهند بود. یعنی هرچقدر طبقه متوسط سعی کند از مخارج دیگر خانواده کم کند و خودش را به طبقات بالا نزدیک کند، نمی‌تواند در این مسابقه برنده شود و همواره یک تاخیر وجود دارد که نشانه‌های آن نمایش بازنده بودن آن‌ها است. البته برنده‌ها هم به ظاهر آن‌هایی هستند که خودشان را به کالا تبدیل کردند که در نتیجه عواقب بسیار وحشتناکی برای شکوفایی شخصیت کودکان به بار می آورد.

کالا بودن افراد مانع شکوفایی افراد جامعه می‌شود

شالچی در خصوص موانع شکوفایی جوانان در جامعه گفت: نوجوان به ویژه جوان به زیبایی اهمیت می‌دهد به دیده شدن اهمیت می‌دهد. اگر فضای مصرفی به گونه ای باشد که احساس کند جامعه زمانی به او اهمیت می‌دهد و زمانی او را می‌بیند که او بدن و لباس زیبایی داشته باشد این می‌تواند فاجعه بسیار بزرگی به بار آورد. در این جامعه دیگر نمی‌توان افراد را به خلاقیت و فداکاری برای شهر تشویق کرد. در این جامعه بازار تعیین می‌کند که این بدن زیباست، ولی ممکن است ۵ سال بعد بازار یک تعریف دیگری از زیبایی ارائه دهد؛ در نتیجه همه تلاش می‌کنند تا بدن خود را به آن بدنی که معیار بازار است، تبدیل کنند. این وضعیت برای شکوفایی جوانان و نوجوانان مناسب نیست چراکه جوانان ما باید در رشد قابلیت‌های شخصیتی دیده شوند.

وی افزود: اگر کودک در فضایی رشد کند که لباس خوب به تعبیر بازار عامل مهم و تعیین کننده اساسی باشد، تمامی ابعاد وجودی شخصیتش تقلیل می‌یابد. در این میان خانواده‌هایی که حتی متوجه این مسئله هستند با این وجود تلاش می‌کنند که اعتماد به نفس کودک حفظ شود و بچه احساس نکند که از آن تحسین‌های اجتماعی محروم است در نتیجه برایش این امکانات را فراهم می‌کنند؛ اما این یک بازی است که انتها ندارد. یعنی مدام بازار سعی می‌کند نیاز‌های جدید و کاذبی را خلق کند و بین طبقات مختلف جامعه یک مسابقه تمام نشدنی برگزار کند؛ مسابقه‌ای که زنده و پویا است. مسابقه‌ای که برنده‌های محدود و بازنده‌های گسترده خواهد داشت.

جامعه نباید تسلیم منطق بازار شود

شالچی در پایان گفت: لباس یک عنصر و نشانه مهم فرهنگی است و اهمیت آن بسیار گسترده است که با انکار آن اتفاقی نمی‌افتد خصوصا که ما در یک فضای جهانی زندگی می‌کنیم یعنی حتی اگر از شهر و خانه و اتاق خود هم خارج نشویم، انواع لباس‌ها را می‌توانیم ببینیم. در چنین وضعیتی وارد مسابقه نشدن، هم به ظاهر باختن مسابقه است. هر فرهنگی نیاز دارد در عرصه‌های نظری مانند فلسفه، کد‌های خود را داشته باشد، نیاز دارد که در عرصه لباس پویا باشد و ضمن اینکه میراث فرهنگی خود را تداوم ببخشد. باید در این عرصه ملاحظاتی را در نظر داشت یعنی جامعه را نباید تسلیم منطق بازار کرد بلکه به موازات آن باید لباس‌هایی متناسب با منطق اقتصادی خوب تولید شود. برای این کار باید کد‌های اخلاقی و قانونی را شفاف و روشن و متناسب با شرایط جدید تعریف کنیم. اگر تعریف نکنیم اتفاقات متعددی رخ می‌دهد.

این جامعه شناس خاطرنشان کرد: به هر حال نیاز است که لباس تولید شود و نیاز لباس این است که تولیدکنندگان تلاش کنند تا به مخاطب دسترسی پیدا کنند در این میان حلقه‌ای به نام مدلینگ ضروری به نظر می‌رسد. اگر ما این حلقه را انکار کنیم، وضعیت بی ضابطه‌ کنونی به وجود می‌آید، وضعیتی که نگرانی‌های جدی به دنبال دارد. حتی ما مطمئن نیستیم کسانی که در این صنعت شاغل هستند در واقع در یک محیط امن فعالیت می‌کنند محیطی که حقوق اخلاقی و مادی آن‌ها رعایت می‌شود یا خیر. این عرصه عرصه‌ای است که حقوق زن‌ها در همه جای دنیا حتی غرب هم انکار می‌شود و ما باید حداقل قوانینی داشته باشیم تا کسانی که در این زمینه شاغل هستند و کسانی که از این حوزه تاثیر می‌پذیرند، حقوقشان به طور کامل رعایت می ‌شود.

انتهای پیام/