به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، از قدیم در ایران، ساخت عروسک یک هنر ارزشمند بود. آن‌هایی که ذوقِ کار کردن با پارچه را داشتند و رویا‌های کودکانه شان را با عروسک ساخته بودند، تلاش می‌کردند عروسک‌هایی بسازند که یادآور خاطرات بچگی باشد. عروسک سازی در کشور ما همچنان یک هنر بومی و شغل خانگی به حساب می‌آید. حتی آن‌هایی که پس از مدتی، جدی‌تر به حوزه عروسک توجه کردند و حتی از این راه کسب درآمد کردند، فعالیتشان به صورت فردی و در خانه انجام می‌شد.

بیشتر بخوانید

عروسک سازی، صنعتی که همه جای دنیا اهمیت دارد جز ایران!

موتوری که دیر روشن شد و سرعتش کم است

کم کم تولیدی‌ها دست به کار شدند و عروسک سازی نسبت به گذشته توسعه یافت. با این وجود در زمینه طراحی عروسک ضعف در طراحی دیده می‌شود. همچنان عروسک‌هایی که در داخل تولید می‌شوند بر مبنای الگو‌های خارجی و طرح‌های تکراری هستند. در خارج از ایران و در کشور‌های پیشرفته اوضاع متفاوت است؛ عروسک سازی یکی از مهمترین منابع کسب درآمد است. بسیاری از انیمیشن‌هایی که در ژاپن ساخته می‌شود، بیشترین کسب درآمد را نه از اکران و فروش بلیت، بلکه از طریق فروش عروسکِ شخصیت‌های آن انیمیشن کسب می‌کنند.

 درباره شرایط عروسک سازی در کشور و مشکلات آن با کسی گفتگو کردیم که حدود هفت سال است به صورت جدی و حرفه‌ای کار طراحی عروسک انجام می‌دهد. او تحصیلات آکادمیک در حوزه کودک و عروسک سازی دارد و از ابتدا با پارچه، عروسک سازی کرده است. نیلوفر جلیلوند مدتی است با کانون پرورش فکری کودکان در این خصوص فعالیت می‌کند. او همیشه کار خلاقیت بر عروسک‌های پارچه را مد نظر داشته؛ موضوعی که عنوان پایان نامه اش هم بوده است.

فضای مجازی، طراحی عروسک را زنده کرد

جلیلوند ابتدا درباره وضعیت عروسک سازی در کشور گفت: زمانی که تازه وارد این حرفه شده بودم، تعداد کمی به صورت جدی عروسک سازی می‌کردند؛ محصولات این فعالان اندک حوزه تولید عروسک یا بیشتر معطوف به کپی از محصولات خارجی بود یا طرح‌های تکراری قبلی مانند حیوانات را بازتولید می‌کردند. این محصولات هم به دست چند تولید کننده تولید می‌شد و طراحی خاصی روی آن صورت نمی‌گرفت. با افزایش رویکرد‌ها به فضای مجازی به ویژه اینستاگرام روز به روز فعالیت کسانی که در حوزه عروسک کار می‌کردند بیشتر شد و نگرش به طراحی عروسک حرفه ای‌تر شد.

هنوز عروسک سازی جزو مشاغل خانگی است

وی افزود: همچنان عروسک سازی جزو مشاغل خانگی به حساب می‌آید. به همین دلیل عروسک سازان با تیراژ پایین کار می‌کنند. البته اوضاع نسبت به گذشته بهتر شده است. اتفاقات خوب و رو به جلویی در حال رخ دادن است. مثلا هر چند ماه یکبار عروسک‌های خوبی طراحی می‌شوند؛ قبلا به سختی طراحی عروسک صورت می‌گرفت یا اصلا عروسکی طراحی نمی‌شد. یکی از دلایل ضعف در طراحی عروسک، نبودن مکملی مانند سینما در کنار عروسک سازی است. در دنیا به واسطه انیمیشن تاثیر مثبتی در بازار عروسک ایجاد می‌شود.

انیمیشن نداریم که صنعت عروسک سازی خوابیده است / از شخصیت‌های کارتونی در تلویزیون بهره برداری نمی‌شود

این طراح عروسک درباره تاثیر ساخت انیمیشن در طراحی و تولید عروسک اظهار کرد: ما تولیدات فراوانی در حوزه انیمیشن نداریم. انیمیشن می‌تواند مقدمه‌ای برای تولیدات فراوان عروسک و کسب درآمد فراوان باشد. همین شخصیت‌های انیمیشن که محبوبیت هم پیدا می‌کنند، به دست طراحان عروسک تولید می‌شوند. در کل شخصیت‌های کارتونی یا عروسک‌هایی که در برنامه‌های تلویزیونی مشهور می‌شوند، می‌توانند جرقه‌های اول برای ایجاد یک چرخه بزرگ در صنعت عروسک باشند. مثلا شخصیت مَلمَل که در تلویزیون مطرح شده است، طراحی بسیار خوبی دارد و این روز‌ها میان بچه‌ها بسیار محبوب شده است. این درحالی است که از این عروسک بهره برداری لازم نمی‌شود و عروسک آن در بازار موجود نیست. در کشور‌های پیشرفته، از شخصیت‌های برجسته کارتون عروسک‌های فراوان می‌سازند.

مشکلات مالی گریبان صنعت عروسک سازی را هم گرفته

جلیلوند ادامه داد: نمی‌دانم چرا گروه‌های کودک و نوجوانِ تلویزیون و سازندگان انیمیشن در زمینه صنعت عروسک فعال نیستند. منشا تولیدات عروسک صدا و سیما، سینما و از این دست دستگاه‌های رسانه‌ای هستند که با محوریت عروسک تولید محتوا می‌کنند. باید ببینیم واقعا چرا در این حوزه کار نمی‌شود. ظاهرا به دلیل مشکلات مالی، دیر پرداخت شدن دستمزدها، مسیر تولید عروسک برنامه‌های تلویزیونی هموار نیست. ممیزی‌های موجود هم مانع بزرگی بر سر راه تولید کنندگان عروسک است.

تحریم؛ فرصتی که تولید عروسک را از مرز نابودی نجات داد

وی درباره تاثیر تحریم بر عروسک سازی در کشور بیان کرد: از زمانی که به دلیل اعمال تحریم‌ها واردات اسباب بازی به ایران ممنوع شده است، اوضاع بهتر شد. اسباب بازی جزو کالا‌های اساسی نیست که بتوان واردات قانونی این کالا را داشت. پس از تحریم‌ها فروشگاه‌ها و مکان‌های فروش اسباب بازی خیلی به سمت محصولات داخلی رفتند. خود من در این چند وقت کلی سفارش عروسک داشتم.

مواد اولیه، اولین مانع سر راه تولید کننده

این طراح و سازنده عروسک در ادامه به دیگر مشکلات حوزه عروسک اشاره کرد و گفت: مسئله اساسی که با آن مواجه هستیم قیمت بالای مواد اولیه است. خیلی از مواد‌های اولیه عروسک در ایران تولید می‌شود، اما با قیمت دلار بالا و پایین می‌رود. این اتفاق تا حدی طبیعی است، اما دست و پا گیر طراحان و تولید کنندگان می‌شود. مثلا پارچه‌ای که متری ۲۰ هزار تومان بوده است، الان با قیمتی حدود ۵۵ هزار تومان خرید و فروش می‌شود. این پارچه در ایران تولید می‌شود، اما خیلی گران است.

با آموزش می‌توان این صنعت را تکانی جدی داد

جلیلوند راه پیشرفت صنعت عروسک سازی را توجه به موضوع آموزش دانست و افزود: چیزی که باعث می‌شود این هنر کمی تکان بخورد، آموزش دادن به تولید کنندگان و طراحان است. باید بودجه‌ای به این موضوع اختصاص داده شود و از همان ابتدا سفارش کار به هنرجویان داده شود. به نظر می‌رسد، فعالیت‌های حمایتی به عروسک سازان می‌تواند، برنامه ریزی خاصی شود. ما در عرصه عروسک سازی آهسته و پیوسته جلو می‌رویم، اما فکر می‌کنم خیلی طول می‌کشد که به جایگاه مناسب برسیم. باید تولید کنندگان با سابقه با طراحان سر یک میز بنشینند و بتوانند هم افزایی کنند. بی تردید چنین هم افزایی می‌تواند اتفاقات خوب را رقم بزند.

به موفقیت این صنعت امیدوار هستم

این کارشناس حوزه عروسک در پایان گفت: بخش اداره بازی‌ها و سرگرمی‌ها و شورای نظارت بر اسباب بازی در دو سه سال اخیر نگاه ویژه‌ای به موضوع عروسک داشته است. تلاش کانون و بچه‌های تولید عروسک باعث شد که اتفاقات خوبی بیفتد. با وجود شرایط بد اقتصادی و سختی‌هایی که برای تولید عروسک از تامین مواد اولیه تا عرضه به مشتری وجود دارد، اما همچنان می‌شود کار کرد و به این صنعت امیدوار هستم.

انتهای پیام/