به گزارش خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند.

از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر از مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان

آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ ۚ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّـهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَدٍ مِّن رُّسُلِهِ ۚ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا ۖ غُفْرَانَکَ رَبَّنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ ﴿٢٨٥﴾
پیامبر بدانچه از جانب پروردگارش بر او نازل شده است، ایمان آورده است، و مؤمنان همگی به خدا و فرشتگان و کتاب‌ها و فرستادگانش ایمان آورده‌اند [و گفتند:]«میان هیچ یک از فرستادگانش فرق نمی‌گذاریم» و گفتند: «شنیدیم و گردن نهادیم، پروردگارا، آمرزش تو را [خواستاریم]و فرجام به‌سوی تو است.»

لَا یُکَلِّفُ اللَّـهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۚ لَهَا مَا کَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اکْتَسَبَتْ ۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِینَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْرًا کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنتَ مَوْلَانَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ﴿٢٨٦﴾
خداوند هیچ‌کس را جز به‌قدر توانایی‌اش تکلیف نمی‌کند. آنچه [از خوبی]به دست آورده به سود او، و آنچه [از بدی]به دست آورده به زیان اوست. پروردگارا، اگر فراموش کردیم یا به خطا رفتیم بر ما مگیر، پروردگارا، هیچ بار گرانی بر [دوش]ما مگذار همچنان که بر [دوشِ]کسانی که پیش از ما بودند نهادی. پروردگارا، و آنچه تاب آن نداریم بر ما تحمیل مکن و از ما درگذر و ما را ببخشای و بر ما رحمت آور. سرور ما تویی پس ما را بر گروه کافران پیروز کن.

فایل صوتی تلاوت آیات ۲۸۵ و ۲۸۶ سوره بقره

تفسیر آیات ۲۸۵ و ۲۸۶ سوره بقره

در خصوص شأن نزول این آیات گفته‌اند هنگامى که آیه ۲۸۴ سوره بقره نازل شد، مبنی بر اینکه: «اگر چیزى در دل پنهان دارید یا آشکار کنید، خدا حساب آن را می‌‏رسد»، گروهى از صحابه نگران این مسئله شدند که آن‌ها نیز مانند امت‌های پیشین عصیان کنند. ازاین‌رو به پیامبر (ص) گفتند: «هیچ‌یک از ما از وسوسه‏‌هاى باطنى و خطورات قلبى خالی نیست». به همین علت، آیات فوق نازل شد و راه و رسم ایمان، تضرع، استغفار به درگاه خداوند و اطاعت و تسلیم را به آنان آموخت.

در زمینه آثار و فضیلت قرائت آن، از پیامبر (ص) نقل شده که هر کس دو آیه آخر بقره را در شب بخواند، او را کفایت مى‌کند و از امام على (ع) نقل شده که هر کس اسلام را دریافته باشد، پیش از قرائت آمن‌الرسول و آیة‌الکرسى نمى‌خوابد ، همچنین از پیامبر (ص) نقل شده که این دو آیه را فراگیرید و به دختران و پسرانتان بیاموزید؛ زیرا آن دو هم قرآن و هم دعا است و خشنودى خداى رحمان را در پى دارد .

در روایت دیگرى که قتاده به طور مرسل از پیامبر نقل کرده، آمده است که خداوند دو هزار سال پیش از آفرینش آسمان‌ها و زمین، کتابى داشته و دو آیه آخر سوره بقره را از آن فرود آورده است؛ پس اگر آن دو، سه شب در خانه‌اى خوانده شود شیطان به آن نزدیک نمى‌شود.

در این آیه اصول دین (توحید، نبوّت، معاد) بیان شده و در آیه بعد، آمادگی انسان برای انجام تکالیف الهی و درخواست رحمت و مغفرت از خدا مطرح می‌شود؛ لذا در حدیث آمده است که این آیه و آیه بعد ارزش خاصّی دارند و تلاوت آن دو همانند گنج است.

تکریم پیامبر لازم است و حساب رسول اللّه (ص) از دیگران جداست؛ لذا در این آیه ابتدا نام رسول خدا و ایمان او آمد و سپس نام مؤمنان و عقاید آنان.

بیشتر بخوانید

• آیه‌ای که باعث افزایش محبت و از بین رفتن کدورت می‌شود +صوت و تفسیر آیه ۷ سوره ممتحنه

گاهی منشا فراموشی، سهل انگاری خود انسان است که قابل مؤاخذه می‌باشد. چنانکه خداوند می‌فرماید: «کَذلِکَ أَتَتْکَ آیاتُنا فَنَسِیتَها وَ کَذلِکَ الْیَوْمَ تُنْسی»؛ آن چنانکه آیات ما بر تو آمد و تو آن‌ها را فراموش کردی، همان گونه امروز نیز تو به فراموشی سپرده می‌شوی؛ لذا در این آیه از فراموش کاری در کنار خطاکاری، طلب آمرزش می‌شود. در ضمن از مجازات‌های سنگین که در اثر طغیان و فساد امّت‌های پیشین بر آن‌ها تحمیل شد، درخواست عفو می‌شود.

در این آیه انسان تمام مراحل لطف را از خداوند می‌خواهد:مرحله اوّل عفو است که محوآثار گناه و عقاب است. مرحله دوّم مغفرت و محو آثار گناه از روح است و مرحله سوّم بهره گیری از رحمت پروردگار و پیروزی بر کافران می‌باشد.

«لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاّ وُسْعَها» در آیات دیگر نیز فرموده است: «ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ» و «یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ»؛ پیامبر اسلام (ص) نیز فرمودند:من به دین آسان و سهل مبعوث شده ام.

پیام آیات ۲۸۵ و ۲۸۶ سوره بقره

۱-تبلور مکتب در رهبر است. «آمَنَ الرَّسُولُ بِما أُنْزِلَ إِلَیْهِ»

۲-مبلّغان دینی باید به آنچه دعوت می‌کنند، باور داشته باشند. «آمَنَ الرَّسُولُ»

۳-نزول کتب آسمانی، برای پرورش وتربیت انسان هاست. «مِنْ رَبِّهِ»

۴-ایمان به همه انبیا لازم است، چون تمام انبیا یک هدف دارند. «کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ»

۵-زمینه‌ی دریافت مغفرت الهی، ایمان وعمل است. «سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا»

۶-در کنار ایمان و عمل، باز هم باید چشم امید به رحمت و غفران الهی داشت.«سَمِعْنا وَ أَطَعْنا غُفْرانَکَ رَبَّنا»

۷-بخشش، از شئون ربوبیّت وزمینه‌ی پرورش است. «غُفْرانَکَ رَبَّنا»

۸-تکالیف الهی، بیش از توان انسان نیست. «لا یُکَلِّفُ اللّهُ نَفْساً إِلاّ وُسْعَها» اسلام، دینِ آسانی است، نه سخت گیری.

۹-اعمال ما آثاری دارد که بازتابش به خود ما برمی گردد. «لَها ما کَسَبَتْ وَ عَلَیْها مَا...»

۱۰-انسان، آزاد و صاحب اختیار است. «لَها ما کَسَبَتْ»

۱۱-انجام یا ترک دستورات الهی، سود وضررش برای خود ماست. «لَها... عَلَیْها»

۱۲-کسانی که می‌گویند: «سَمِعْنا وَ أَطَعْنا» وسراپا عادل ومتّقی هستند، بازهم از خطا ونسیان‌های خود نگرانند ودعا می‌کنند. «إِنْ نَسِینا أَوْ أَخْطَأْنا»

۱۳-به تاریخ گذشتگان وحوادث تلخ آنان بنگریم تا درس عبرت گرفته وبه خدا پناه ببریم. «کَما حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنا»

۱۴-آداب دعا آن است که ابتدا به ضعف خود اقرار کنیم؛ «لا طاقَهَ لَنا» سپس به عظمت خداوند گواهی دهیم؛ «أَنْتَ مَوْلانا» آنگاه خواست خود را مطرح کنیم. «وَ اعْفُ عَنّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا»

۱۵-پیروزی اسلام بر کفر، خواسته دائمی مؤمنان است. «فَانْصُرْنا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِینَ»

انتهای پیام/