به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، محمدجواد دهقانی در بیسـت و دومـین کنـگره سراسری همـکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملـی، اظهار داشت: پیشتازی دانشگاه‌های کشور در عرصه تولید علم بین‌الملل، فرصتی مغتنم برای سازماندهی مراکز تحقیق و توسعه صنایع به شمار می‌رود.

او افزود: در فرآیند تغییر نسل مراکز آموزش عالی تا سال ۱۹۴۵، آموزش مهمترین وظیفه دانشگاه‌ها را تشکیل می‌داد، اما از این سال به بعد پژوهش به آن اضافه شد و با آغاز دهه ۹۰ میلادی، اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی، جلوه دیگری در دانشگاه‌ها یافت به‌گونه‌ای که دانشگاه‌ها سعی کردند آنچه تولید می‌کنند در جامعه و اقتصاد کاربرد بیشتری داشته باشد.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اضافه کرد: تاثیرگذاری اقتصادی و اجتماعی دانشگاه‌ها در سیاست‌های کلان علم و فناوری کشور ابلاغی توسط رهبر معظم انقلاب در شهریور ۱۳۹۳ نیز به روشنی عنوان شده است. در این سند تبدیل علم به ثروت و قدرت با حفظ ارزش‌های اسلامی مورد تاکید قرار گرفته است و بر این اساس، نه تنها آموزش عالی بلکه صنایع دنیا نیز تغییر کرده‌اند.

دهقانی، با بیان اینکه این فعالیت‌ها بیشتر علم محور شده است، گفت: حتی پژوهش‌های علمی نیز نقش مهمتری در پیشبرد اهداف ایفا می‌کند.

او، همکاری صنعت و دانشگاه را پدیده چند دهه اخیر معرفی کرد که باعث تغییر بنیادین شده است و افزود: یکی از راه‌های بررسی همکاری صنعت و دانشگاه، شاخص "هم‌نویسندگی" آنهاست، یعنی انتشارات مشترکی که در سطح بین‌المللی در معتبرترین مجلات منتشر می‌شود راهی است برای سنجش میزان همکاری صنعت و دانشگاه.

سهم بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع در تولید علم در دنیا

رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری اظهار داشت: به لحاظ حجمی، تعداد مدارکی که بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع در معتبرترین مجلات دنیا منتشر کرده‌اند از حدود ۳۲ هزار مورد در سال ۱۹۹۰ به حدود ۲۷۰ هزار مورد در سال ۲۰۱۹ افزایش یافته است، این بدان معناست که بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع بیش از هشت برابر گذشته در فعالیت‌های علمی دخیل شده‌اند، به همین میزان تولید علم دنیا در مدت مشابه نیز تقریبا چهار برابر شده است، بنابراین، سرعت رشد تولید علم در بین بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع در دنیا از شتاب بیشتری برخوردار بوده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، همچنین با اشاره به اینکه تغییر در ماهیت بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع در تمام حوزه‌های علم رخ‌نمایی می‌کند، بیان داشت: هیچ‌یک از رشته‌های علمی از این قاعده مستثنی نیست، مثلاً تعداد مدارک تولید شده توسط بخش‌های تحقیق و توسعه مرتبط با صنایع حوزه کشاورزی ظرف ۳۰ سال (از ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹)، ۱۰ برابر شده است.

او، در همین راستا شمار مقاله‌های حوزه فنی و مهندسی بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع را در همین بازه زمانی ۱۳ برابر، در علوم پزشکی ۹ برابر، در علوم پایه ۶ برابر و در علوم اجتماعی و انسانی ۱۵ برابر اعلام کرد.

دهقانی ادامه داد: بر اساس آمار موجود، سهم تولید علم بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع از کل تولید علم دنیا بیش از ۲ برابر افزایش یافته است، همچنین میزان تولید علم دنیا از حدود ۸۰۰ هزار مورد در سال ۱۹۹۰ به بیش از سه میلیون در سال ۲۰۱۹ رسیده است.

رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، با بیان اینکه همکاری صنعت و دانشگاه در دنیا در طول سه دهه، تقریبا سه برابر شده است، گفت: در سال ۱۹۹۰ حدود ۱۹درصد از علم تولید شده در بخش تحقیق و توسعه صنایع با همکاری دانشگاه‌ها به سرانجام رسیده بود، اما این رقم در سال ۲۰۱۹ به ۶۰درصد افزایش یافته است، به عبارت دیگر، در حال حاضر حدود ۶۰ درصد تحقیقاتی که در صنعت صورت می‌پذیرد با همکاری دانشگاه است.

او، این افزایش را مربوط به همه حوزه‌های مختلف علم، اعم از علوم کشاورزی، فنی و مهندسی، علوم پایه، پزشکی و انسانی و اجتماعی برشمرد.

سهم بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع در تولید علم در ایران

دهقانی، همچنین به افزایش سهم بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع کشور در ۳۰ سال گذشته اشاره و بیان کرد: افزایش بیش از ۸۰ برابری در این زمینه یعنی ۱۰ برابر متوسط دنیا، میزان فعالیت علمی بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع کشور را نشان می‌دهد که حوزه‌های مهندسی، شیمی، سوخت و انرژی، علوم مواد و فیزیک به ترتیب بیشترین میزان تولید علم را شاهد بوده‌ایم.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: این در حالی است که میزان تولید علم کشور در سال ۱۹۹۰از ۲۰۰ مورد به بیش از ۶۰ هزار مورد در سال ۲۰۱۹ رسیده است و افزایشی بیش از ۳۰۰ برابری داشته است که هر چند میزان افزایش سهم و مشارکت بخش تحقیق و توسعه صنایع در نمایه‌سازی یافته‌ها و کار‌های پژوهش ایران در طول این مدت افزایش ۸۰ برابری یافته، میزان رشد متناسب با افزایش تولیدات علمی کشور نیست.

او، رشد تولید علم در بخش‌های تحقیق و توسعه ایران را از ۲ جنبه قابل بررسی دانست و گفت: نخست از این منظر که آن‌ها چه سهمی از علم کشور را تولید کرده‌اند و دوم اینکه آن‌ها چه سهمی از تولید علم بخش‌های تحقیق و توسعه دنیا را تولید کرده‌اند.

دهقانی اضافه کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که سهم تولید علم بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع کشور از کل تولید علم دنیا در مدت سه دهه افزایش ۱۰ برابری یافته است، این درحالی است که سهم تولید علم ایران از دنیا در مدت مشابه ۱۰۰ برابر شده است که این موضوع بیانگر این است که سهم جهانی نرخ رشد علمی کشور در طول ۲۰ سال اخیر بیش از ۱۰ برابر تولید علم صنعتی حاصل از سهم جهانی بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع کشور بوده است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ادامه داد: بررسی‌های انجام شده همچنین نشان می‌دهد با وجود افزایش نقش بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع در تولید علم صنعتی کشور، این میزان متناسب با افزایش سهم تولید علم نبوده است.

دهقانی، سیاست‌های تولید علم برای تولید ثروت و قدرت با حفظ ارزش‌های اسلامی را مورد تاکید رهبری عنوان کرد و اظهار داشت: از همین رو در مسیر توسعه، کشور ناگزیر باید ارتباط صنعت و دانشگاه را به عنوان یکی از ارکان اصلی مورد توجه قرار دهیم.

بخش صنعت، از توسعه ظرفیت پژوهشی دانشگاه‌ها بهره نبرده است

رییس مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری، با بیان اینکه در ۲۰ سال اخیر، دانشگاه‌های کشور ظرفیت‌های پژوهشی خود را به سرعت توسعه داده‌اند، گفت: همزمان از این ظرفیت عظیم برای ارتقای سطح علمی مراکز تحقیق و توسعه صنایع بهره گرفته نشده است.

بیسـت و دومـین کنـگره سراسری همـکاری‌های دولت، دانشگاه و صنعت برای توسعه ملـی توسط مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فنآوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) و جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت و دانشگاه که امروز (بیست و پنجم شهریورماه ۹۹) به صورت حضوری و مجازی با حضور شماری از مسوولان کشوری، روسای دانشگاه‌ها و مدیران عامل صنایع کشور در شیراز آغاز به کار کرد تا فردا (چهارشنبه) ادامه دارد.

این کنگره در چهار نشست تخصصی با عنوان، باز آفرینی نظام آموزش عالی با تاکید بر کار آفرینی و مهارت محوری، فرصت‌ها و چالش‌های ارتباط بازیگران اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور، الگو‌ها و تجارب بین المللی ارتباط صنعت و دانشگاه، اقتصاد نوآوری، راهبردی اثر بخش در حوزه تعاملات دانشگاه و صنعت برنامه‌ریزی شده و حدود ۶۰ سخنران مطالب خود را در این کنگره ارائه می‌کنند.

در آیین افتتاحیه که امروز (سه‌شنبه) برگزار شد، پیام دبیر کل سازمان جهانی اسلامی برای آموزش و پرورش، علوم و فرهنگ آیسسکو (ICESCO) توسط دکتر عباس صدری دبیر منطقه‌ای آیسسکو در ایران قرائت شد.

مرکز منطقه‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، مرکزی اطلاعاتی و پژوهشی است که با هدف بهبود تولید و توزیع اطلاعات علمی در ایران و کشور‌های منطقه فعالیت می‌کند. این مجموعه، اطلاعات چاپی و الکترونیکی را در قالب نشریات فارسی و زبان‌های دیگر در اختیار محققان، دانش‌پژوهان و مراکز علمی و تحقیقاتی قرار می‌دهد.

انتهای پیام/