به گزارش  حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، قرآن کریم مشتمل بر معانی دقیق، تعالیم و حکمت‌هایی والا درباره حقیقت خلقت و اسرار هستی است که عمده مردم در عصر رسالت از درک آن ناتوان بودند. از این رو پیامبر اکرم (ص) و پس از ایشان مفسران به تبیین و شرح جزئیات آیات قرآن کریم می‌پرداختند. ما نیز با هدف آشنایی بیشتر با آیات الهی، هر روز به چند آیه از کلام الله با استناد به تفاسیر معتبر مفسران قرآن کریم می‌پردازیم.

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

به نام خداوند رحمتگر مهربان

اتْلُ مَا أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ ۖ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ ۗ وَلَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ ۗ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ

(ای رسول ما) آنچه را که از کتاب (آسمانی قرآن) بر تو وحی شد (بر خلق) تلاوت کن و نماز را (که بزرگ عبادت خداست) به جای آر، که همانا نماز است که (اهل نماز را) از هر کار زشت و منکر باز می‌دارد و همانا ذکر خدا بزرگتر (و برتر از حدّ اندیشه خلق) است، و خدا به هر چه (برای خشنودی او و به یاد او) کنید آگاه است.

فایل صوتی تلاوت آیه ۴۵ سوره عنکبوت

تفسیر آیه ۴۵ سوره عنکبوت

در این آیه خداوند به پیامبرش دستور تلاوت قرآن و نماز را در کنار هم داده و این به خاطر آن است که قرآن و نماز دو منبع نیروبخش می‌باشند. خداوند که به پیامبرش از یک مسئولیّت سنگین خبر می‌دهد، «إِنّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلاً ثَقِیلاً»؛ به او می‌فرماید:برای انجام این مسئولیّت سنگین، از دو منبع نیروبخش کمک بگیر:یکی تلاوت قرآن. «وَ رَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِیلاً» و دیگری نماز شب. «إِنَّ ناشِئَهَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِیلاً» البتّه علاوه بر این آیه، نماز و قرآن، بار‌ها در کنار هم آمده است؛ از جمله: «یَتْلُونَ کِتابَ اللّهِ وَ أَقامُوا الصَّلاهَ» و «یُمَسِّکُونَ بِالْکِتابِ وَ أَقامُوا الصَّلاهَ» .

برای جمله «لَذِکْرُ اللّهِ أَکْبَرُ» چند معنا بیان شده است:

الف:نماز، بزرگ‌ترین ذکر الهی است. به دلیل آیه‌ی «أَقِمِ الصَّلاهَ لِذِکْرِی»؛ که نماز را ذکر خداوند می‌داند.

ب:یاد خدا (و حضور قلب)، بالاتر از ظاهر نماز است.

ج:یاد خدا برای انسان از همه کار‌ها برتر است.

د:یاد خدا، برای جلوگیری از فحشا و منکر بالاتر از هر اهرم دیگر است.

ه:یاد خدا از شما، بزرگتر از یاد شما از خدا است. (البتّه این معنا با توجّه به روایات در ذیل آیه «فَاذْکُرُونِی أَذْکُرْکُمْ» برداشت شده است.

بیشتر بخوانید

• حواریون آخر الزمانی چه کسانی هستند؟ + صوت

در روایت آمده است به پیامبر اکرم (ص) گفته شد:فلانی هم نماز می‌خواند و هم خلاف می‌کند، ایشان فرمودند: «ان صلاته تنهاه یوما» بالاخره نماز او روزی نجاتش خواهد دادهمچنین امام صادق (ع) در روایتی فرمودند:هر کسی دوست دارد قبولی یا ردّ نمازش را بداند، ببیند نمازش او را از فحشا و منکر باز داشته است یا نه. سپس امام علیه السلام فرمود: «فبقدر ما منعته قبلت منه»؛ به اندازه‌ای که نماز، انسان را از منکرات باز می‌دارد، به همان اندازه قبول می‌شود.

نماز و بازدارندگی از منکرات

چگونه نماز فرد و جامعه را از فحشا و منکر باز می‌دارد؟

۱. ریشه‌ی تمام منکرات غفلت است و خداوند در آیه ۱۷۹ سوره‌ی اعراف، انسان غافل را از حیوان بدتر شمرده است. «أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغافِلُونَ» و نماز، چون یاد خدا و بهترین وسیله‌ی غفلت زدایی است، پس زمینه‌ی منکرات را از بین می‌برد.

۲. اقامه‌ی نماز و داشتن رنگ الهی، مانع گرفتن رنگ شیطانی است. چنانکه کسی که لباس سفید بپوشد، حاضر نیست در جای کثیف و آلوده بنشیند.

۳. در کنار نماز، معمولاً توصیه به زکات شده است، که فرد را از منکر بخل و بی تفاوتی در برابر محرومان و جامعه را از منکر فقر که زمینه‌ی رویکرد به منکرات است، رها می‌سازد.

۴. نماز، دارای احکام و دستوراتی است که رعایت هر یک از آن‌ها انسان را از بسیاری گناهان باز می‌دارد.

پیام‌های آیه ۴۵ سوره عنکبوت

۱- تنها آشنایی با مفاهیم، تلاوت و آموزش قرآن کافی نیست، بلکه عمل لازم است. «اتْلُ - أَقِمِ»

۲- قرآن و نماز، در رأس برنامه‌های تربیتی است. «اتْلُ - أَقِمِ»

۳- رابطه پیامبر با مردم از طریق تلاوت آیات قرآن و ابلاغ اوامر خداوند به آنان و رابطه او با خدا از طریق عبادت و نماز است. «اتْلُ - أَقِمِ»

۴- در تبلیغ و ارشاد، حکمت و آثار دستور‌ها دینی را بیان کنیم. «أَقِمِ الصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهی عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ»

۵-در پیشگاه خداوند، نماز از عظمت و جایگاه خاصّی برخودار است. «أَقِمِ الصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ» (تکرار کلمه‌ی «صلاه»)

۶- نقش اصلاحی نماز در فرد و جامعه حدسی و پیشنهادی نیست، بلکه قطعی است. «إِنَّ الصَّلاهَ» (کلمه‌ی «انّ» و جمله‌ی اسمیه)

۷- اگر نمازِ انسان، او را از فحشا و منکر باز نداشت، باید در قبولی نماز خود شک کند. «إِنَّ الصَّلاهَ تَنْهی»

۸-گسترش کار‌های نیک و معروف، به طور طبیعی مانع رشد منکر است.«الصَّلاهَ تَنْهی»

۹- علم خداوند، ضامن اجرای صحیح دستور‌های اوست. «وَ اللّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ»

۱۰- در نماز، انواع راز و رمزها، هنر‌ها و سلیقه‌ها نهفته است. «ما تَصْنَعُونَ»

انتهای پیام/