به گزارش حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، عباس بازرگان، استاد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه تهران در دهمین جلسه از مجموعه نشست‌های برخط «از آموزش عالی کلاسیک به آموزش عالی الکترونیکی» اظهار کرد: دانشجو محوری، هسته اصلی یادگیری الکترونیکی است. بنابراین برای گذار از آموزش حضوری و یادگیری الکترونیکی، باید واقعیت‌ها و تفاوت‌های این دو نظام آموزشی را مورد توجه قرار داد.

او افزود: در نظام آموزش و یادگیری الکترونیکی برخلاف نظام کلاسیک، این محیط آموزشی است که به طرف دانشجو می‌رود و دانشجو می‌تواند بدون رفتن به مدرسه و یا دانشگاه از منزل یا هر مکان دلخواه آموزش ببینند. در نظام آموزش کلاسیک، مدرس و دانشجویان جدا از هم و در نظام آموزش الکترونیکی در کنار هم هستند. در آموزش کلاسیک، مقررات و آیین نامه‌های محکمی در زمینه حضور و غیاب و … از بالا دیکته می‌شود، ولی در یادگیری الکترونیکی معیار‌های مورد تأیید طرفین، مبنای عمل است.

استاد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه تهران با بیان اینکه گذار مطلوب از تدریس سنتی به برخط، نیازمند حرکت تدریجی، ایجاد آمادگی‌های لازم، تغییر نقش مدرس و یادگیرنده است، گفت: بروزهمه گیری کرونا باعث شد که دانشگاه‌های ما به‌صورت اضطراری و به اجبار به آموزش الکترونیکی روی بیاورند؛ مثلاً یکی از دانشگاه‌های پژوهشی کشور که تا قبل از همه‌گیری (دی ۹۸) تنها ۲۰۰ کلاس برخط داشت پس از شیوع کرونا و تعطیلی کلاس‌های حضوری، ناچار شد سریعاً پنج هزار کلاس درس را به صورت الکترونیکی برگزار کند.

بازرگان با بیان اینکه برای گذار مطلوب به آموزش و یادگیری الکترونیکی باید در نقش مدرس و یادگیرنده تغییر بنیادی رخ دهد، گفت: در یادگیری کلاسیک، مدرس، دانایی است بر تالار و پیشاپیش فرایند یاددهی- یادگیری در حالی که در آموزش الکترونیکی، دانشجو، محور و پیشاپیش این فرایند قرار می‌گیرد و مدرس است که باید نیاز‌های آموزشی دانشجو را بفهمد و به آن‌ها پاسخ دهد.

بازرگان با انتقاد از اطلاق واژه «مجازی» به آموزش‌های «الکترونیکی» که می‌تواند ابهامات و سوء‌برداشت‌هایی را در پی داشته باشد، تاکید کرد: استفاده از واژه مجازی (غیرحقیقی) در مورد آموزش‌های الکترونیکی، خصوصاً در شرایط حاضر که دانشگاه‌ها به اجبار به این شیوه آموزشی روی آورده‌اند، این تلقی غلط را در افراد ایجاد می‌کند که گویی با آموزشی دست چندمی مواجه هستیم؛ در حالی که آموزش و یادگیری اموری کاملاً حقیقی بوده و یادگیری الکترونیکی (یادا) به دلیل مزایای فراوان آن در تمام دانشگاه‌های بزرگ دنیا در حال گسترش است.

مشکلات و موانع یادگیری آموزش کلاسیک

این استاد برجسته مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی به برخی مشکلات و موانع یادگیری الکترونیکی در کشور اشاره کرد و گفت: ناکافی بودن دانش و مهارت مدرسان برای طراحی و اجرای تدریس در فضای دیجیتال، نبود یا کمبود فرایند پشتیبانی آموزشی از دانشجویان، مهارت‌های ناکافی بیان نوشتاری دانشجویان، ناآشنایی مدرسان با نیاز‌های دانشجویان و عدم شناسایی ویژگی‌های آنان و ناکافی بودن ابزار طراحی و توسعه مواد درسی چندرسانه‌ای برای تدریس برخط، برخی از مشکلات و موانع یادگیری آموزش کلاسیک است.

او اضافه کرد: تأکید بیش از اندازه آیین‌نامه‌های ارتقاء هیئت علمی بر پژوهش و در سایه قرار گرفتن کوشش‌های آموزشی مدرسان به ویژه در فضای دیجیتال، کمبود عوامل انگیزشی جهت ترغیب مدرسان به منظور آماده شدن و صرف وقت بیشتر برای تدریس در فضای دیجیتال، نبود یا ناکافی بودن سازوکار لازم برای به کارگیری دستیاران آموزشی جهت یاری دادن به یادگیرندگان و پیگیری پیشرفت آنان در فضای دیجیتال و آشنایی ناکافی و عدم آمادگی اغلب دانشجویان برای کار با سیستم‌های یادگیری الکترونیکی در موقع ورود به این سیستم‌ها از دیگر مهمترین موانع توسعه یادگیری الکترونیکی در ایران است.

او ادامه داد: منظور از صلاحیت مدیریتی مدرس این است که بتواند به محیط الکترونیکی درس وارد شده و فعالانه، کلاس را برگزار کند، طرح درس را تهیه و در سامانه قرار دهد، تکالیف درسی متناسب با مطلب را تعیین و پس از دریافت، نمره‌گذاری و نتیجه را اطلاع رسانی کند.

بیشتر بخوانید

• بررسی پرونده آموزش مجازی دانشگاه‌ها؛ از شکوائیه دانشجویان تا دفاعیه وزارت علوم

این استاد مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی در پایان در جمع‌بندی مباحث مطرح شده گفت: گذار مطلوب به یادگیری الکترونیکی مستلزم دانشجومحوری و کسب آمادگی‌های لازم در پنج حوزه فناوری، عوامل انسانی، پداگوژیک، سازمانی و حکمرانی است که امکان رعایت الزامات، انجام فعالیت‌های آموزشی مناسب و اجرای به‌روش‌ها را فراهم می‌کنند.

انتهای پیام/