به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، فرش دستباف، تاریخی کهن در خراسان رضوی دارد و همواره نام این سرزمین با تار و پود، نقش و رنگ زیبا و منحصر به فرد فرش عجین بوده است چنانکه امروزه نیز نام فرش خراسان را در طرح‌ها و نقش‌های جدید می‌توان از گوشه و کنار جهان شنید.

در همه دنیا فرش دستباف  مشهد را به نام ایران با نام‌های پرشین کارپت Persian carpet یا پرشین راگ Persian Rugs یا سجاد الایرانیه می‌شناسند و فرش ایران مخصوصا حوزه خراسان بیانگر صنعت، تاریخ، قدمت و هنر ایرانیان است و در واقع پرچم دوم ایران در سراسر دنیاست، اما متأسفانه نسبت به آن بی مهری هایی صورت می گیرد.

 

 

مشکلاتی که فرش دستباف خراسان رضوی را زمین گیر کرد

 

مخملی رئیس اتحادیه فرش دستباف ایران در گفت وگو با خبرنگار ما در این باره می گوید: در دهه ۷۰ تا دو میلیارد دلار صادرات فرش داشتیم الان این رقم به ۱۵ میلیون دلار رسیده است و تا آخر سال هم قطعا افت شدیدی خواهیم داشت.

 

مشکلات فرش دستباف در خراسان رضوی 

 

 فرش قبلا کالای سرمایه  ای بوده اما الان تبدیل به کالای مصرفی شده است وقتی مصرفی باشد مردم ترجیح می دهند با همان فرش ماشینی مصرف خود را تامین کنند.

 

 بالا رفتن نرخ ارز هزینه خرید مواد اولیه را افزایش می‌دهد و تورم و گرانی باعث افزایش دستمزد بافندگان شده، هرچند این قشر هنوز هم از محروم‌ترین اقشار کشور محسوب می‌شوند. اما قیمت بالاتر تنها عامل کاهش صادرات نیست.

 

 نبود تبلیغات و عدم برند سازی مناسب؛ با اینکه بازار فرش مشهد یکی از مهم ترین  بازارهای فرش در سطح کشور است هیچ  کتاب، بروشور و تبلیغات و حتی سایت مرجعی که فرش استان را توصیف کند نداریم .

 

چرا قیمت نخ ابریشم در عرض ۱۰ روز حدود دو برابر می‌شود؟ (قیمت نخ ابریشم از یک میلیون و ۳۰۰ به ۲ میلیون رسیده است) آیا ناظری نیست تا بر این نابسامانی‌ها تابلوی ایستی نشان دهد؟

 

تولید کننده فرش با این نوسانات اقتصادی و سیاست های پولی جرات گرفتن سفارش را ندارد؛ چرا در حوزه فرش هیچ تشکیلاتی وجود ندارد؟ ترکمنستان در حوزه فرش نه تنوع دارد و نه کیفیت اما با این وجود، وزارت فرش و روز فرش دارد؛ چرا ما نباید برای این کالای فاخر ملی که در حکم پرچم کشورمان است متولی و تشکیلاتی داشته باشیم؟ چرا در حوزه فرش دستباف برند سازی صورت نمی گیرد؟

 

مگر نه اینست که جوانان ما به دنبال اشتغال پر سود هستند؟ چرا شرایطی فراهم نمی شود تا از این کالای با ارزش به عنوان منبعی برای اشتغال زایی بالا استفاده شود ؟

 

چرا کسی که ۶۰ تخته فرش بافته است باید الان تحت حمایت کمیته امداد امرار و معاش داشته باشد؟

 

شرایط خاص بین‌المللی و سیاست خارجی کشور درهای صادرات را بر روی بسیاری از کالاهای ایرانی بسته و واقعیت این است که تحریم‌های اقتصادی عرصه را برای صادرکنندگان تنگ کرده و بازار آمریکا را به‌ عنوان بزرگ‌ترین خریدار فرش دستباف ایران به روی آنها بسته است.

 

 ما قبلا رقیب جدی فرش دستباف نداشتیم اما الان افغانستان، پاکستان، چین و هند رقبای جدی ما در فرش دستباف هستند.

 

 

خود تحریمی فرش، دلیل اصلی رکود بازار 

 

با احدیان صادر کننده فرش دستباف که مصاحبه می کنم مشکلات را از زاویه صادرات نمی بیند، او حتی برای آمریکا که فرش ایران را تحریم کرده است، سهمی نمی بیند.

 

به گفته او بعد از تحریم ما حتی با خود تجار فرش اروپا در ارتباط هستیم و خرید و فروش انجام می شود.

 

این صادر کننده فرش دستباف به کشورهای اروپایی ادامه می دهد: ما در خود تحریمی فرش هستیم اگر بازار داخلی راه بیفتد مشکلات فرش حل می شود.

 

به دلیل عدم تبلیغات ،  حمایت دولتی و تسهیلات بانکی و عدم قوانین تسهیل کننده  برای تولید ملی و نبود مشوق های صادراتی و  تغییر سبک ذائقه  همگی دست به دست هم داد تا بازار فرش  دستباف خراسان رضوی در خواب سنگین فرو رود.

 

اشتغال زایی بالای فرش دستباف

 

مخملی رئیس اتحادیه فرش دستباف می گوید: ما در فرش دستباف به دنبال ارز آوری نیستیم بلکه اصل هدف ما اشتغال زایی است، ما با کمترین سرمایه و امکانات ابتدایی می توانیم در داخل خراسان رضوی تولید فرش دستباف داشته باشیم.

 

او می افزاید: تولیدات فرش دستباف باید دانسته و با شناخت انجام شود در غیر اینصورت مزیت رقابت در بازارهای جهانی را از دست می دهیم.

 

رئیس اتحادیه فرش دستباف ادامه می دهد: رقابت فرش ماشینی با دستباف به دلیل قیمت ارزان آن دلیلی دیگر بر رکود فرش است .

 

وقتی فرش ایرانی به نام و کام رقبا  گره زده  می شود

 

 و حالا در نبود نظارت و بی مدیریتی صداهایی از قاچاق به گوش می رسد.

 

احراری رئیس انجمن فرش دستباف ایران در این باره می گوید: فرش های افغانستان و پاکستان به صورت قاچاق به وسیله خود تولید کنندگان و فعالان فرش به کشور وارد می شود و به نام فرش دستباف افغانی با نصف قیمت فرش دستباف به فروش می رسد تا فرش دستباف خراسانی را به حاشیه ببرند.حالا مهر داغ این قضیه وقتی نمایان می شود که همین فرش های بی کیفیت قاچاق از افغانستان و پاکستان این بار به نام فرش ایرانی به بازارهای جهانی صادر می شود ،صادراتی که بی اعتباری فرش خراسانی را در پی دارد.

 

 

در بازار جهانی هم فرش های دستباف هند و چین با ریسکوز بافته می شوند و چون ارزانتر از ایران است اروپا از این ها می خرد و بازار فرش دستباف  خراسان رضوی در صادرات هم به حاشیه می رود.

 

در شرایط فعلی هنر صنعت فرش دستباف خراسان رضوی حال و روز خوشی ندارد به ویژه در حوزه صادرات و ارزآوری نه تنها در شرایط بهینه نیست، بلکه در شرایط هشدار قرار دارد و به دلیل مسائل سیاسی و تحریم‌های ظالمانه همواره متحمل ضرر و زیان شده است و در حال حاضر شاهد سیر نزولی صادرات فرش دستباف هستیم.

 وقتی صادرات فرش دستبافت دچار افت شود به تبع آن تولید و اشتغال در این صنعت هم متأثر می‌شود مشکل اصلی فرش دستباف ایران بازار فروش آن است، و لازمه توسعه صادرات فرش ایرانی بهبود قوانین صادراتی، بازاریابی و مارکتینگ است.

به دلیل فاصله بین ارزش دلار و ریال، شرکت ها تمایل بیشتری به صادرات دارند و جذابیت های صادراتی برای آن ها افزایش یافته است؛  امروز صنعت فرش ایران در تحریم جهانی نیست بلکه در خود تحریمی ما قرار گرفته است به طوری که از خانه خودمان گرفته تا محل کار فرش ایران را تحریم کرده ایم.

 

گرچه تحریم ها هست ولی می توان با رونق بازار داخلی و همچنین به وجود آوردن بازارهای جدید خارجی دوباره نام ایران زمین را به فرش های صادراتی گره بزنیم .

 

ضرورت تقویت مارکتینگ، اشتغال زایی حرفه ای و ایجاد انقلاب صنعتی در حوزه فرش در کشور باید مورد توجه قرار گیرد ، تولید فرش دستباف به ایجاد اشتغال فراوان در کشور کمک می‌کند و همچنین از ارزش افزوده بالایی در مقایسه با سایر صنایع برخوردار است؛ زیرا با سرمایه اندک ایجاد می‌شود و به تولید یک اثر ماندگار می‌انجامد که علاوه بر جنبه هنری، کالا نیز محسوب می‌شود و قابلیت مصرفی دارد.

البته باید عزمی جزم شود  تا جلوی خام فروشی و قاچاق و همچنین واردات بی رویه گرفته شود تا با ظرفیت های موجود در خراسان رضوی دوباره هویت ایرانی و خراسانی فرش را چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای خارجی به دست بگیریم.

 

گزارشگر: فاطمه غلامی

 

انتهای پیام// ف.غ