به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، "من نمی‌دانم دستگاه جبار از قرآن کریم چه بدی دیده است، از پناه به اسلام و قرآن چه ضرری برده است که این‌قدر پافشاری برای محو اسم آن می‌کند. اگر پناه به قرآن و اسلام بیاورید، اجنبی به خود اجازه نمی‌دهد که از شما سند بردگی بگیرد؛ اجازه نمی‌دهد که مفاخر ملی و اسلامی شما پایمال شود.

جدابودن ملت از هیأت حاکمه، برخوردار نبودن آن‌ها از پشتیبانی ملت، این مصیبت‌ها را پیش می‌آورد. اکنون من اعلام می‌کنم که این رأی ننگین مجلسین مخالف اسلام و قرآن است، و قانونیت ندارد... "، این‌ها بخشی از سخنان امام خمینی (ره) در جمع اقشار مردم و روحانیون در قم به‌تاریخ ۴ آبان ماه سال ۴۳ است که در آن از لایحه‌ای صحبت شد که مخالفت با آن تبعیدی ۱۴ ساله را برای ایشان در پی داشت، لایحه‌ای که بعد‌ها به کاپیتولاسیون معروف شد.

۲۱ مهر سالروز تصویب لایحه کاپیتولاسیون در مجلس شورای ملّی است. لایحه‌ای که با تصویب آن مستشاران آمریکایی در ایران دارای مصونیت قضایی می‌شدند. در دوران نخست‌وزیری «حسنعلی منصور» قانونی به مجلس شورای ملی برده شد که قرار بود براساس آن مستشاران آمریکا که در ایران خدمت می‌کردند از مزایای کنوانسیون وین برخوردار شوند. کنوانسیون وین که در ۱۹۶۱ میلادی در شهر وین به‌تصویب رسید و امروزه مورد توافق تقریباً تمامی کشور‌های جهان است برای سفیران و مأموران کنسولی کشور‌های خارجی مصونیت‌هایی را قائل می‌شود، اما براساس لایحه‌ای که منصور آن را به مجلس سنا برد قرار بود این مصونیت‌ها این بار به تمام مستشاران آمریکایی که در ایران کار می‌کردند داده می‌شد.

سابقه‌ی دادن امتیازات ویژه و مصونیت قضایی به اتباع بیگانه یا همان کاپیتولاسیون در ایران به دوران قاجار برمی‌گردد. پس از شکست فتحعلی شاه قاجار از قوای روسیه و انعقاد قرارداد ترکمنچای، امتیازات حقوقی و جزایی فراوانی به اتباع روسیه در ایران داده شد. براساس بند ۱۰ قرارداد ترکمنچای "اعلیحضرت پادشاه ممالک ایران برای دولت روس کما فی السابق این اختیار را مرعی می‌دارد که در هر جا که مصلحت دولت اقتضا کند کونسول‌ها و حامیان تجارت تعیین نمایند و تعهد می‌کند که این کونسول‌ها و حامیان تجارت را که هر یک زیاده از ده نفر اتباع نخواهد داشت فراخور رتبه ایشان مشمول حمایت و احترامات و امتیازات سازد... ".

براساس قرارداد ترکمنچای، کاپیتولاسیون که تنها برای یک گروه کوچک دیپلمات وضع شده بود، به همه روس‌ها در ایران تعمیم داده می‌شد. با فروپاشی امپراتوری تزاری روسیه و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، با امضای قرارداد ایران و شوروی در ۹۱۲۱، عهدنامه ترکمنچای و حقوق کاپیتولاسیون برای شهروندان معمولی روسیه در ایران لغو شد. شوروی الغای این امتیازات را در سایر کشور‌ها رعایت کرد.

خروش انقلابی امام در روز میلاد حضرت فاطمه (س)

همین مسئله سبب خروش انقلابی امام راحل شد. صبح روز ۴ آبان‌ماه ۴۳ که مصادف بود با روز میلاد حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها، همه‌ی مردم در خانه‌ی امام و کوچه‌های اطراف آن جمع شدند.

بیشتر بخوانید

• ماجرای اطاعت شاه از اوامر ملوکانه آمریکا با قید ۳ فوریت

ساعت حدود ده صبح بود که امام خمینی (ره) با چهره‌ای برافروخته، چشمانی از شدت خشم و خستگی و بی‌خوابی سرخ شده، در مقابل مردم ظاهر شد و سخنانی بر زبان آورد که اگرچه ظاهر آن، نشانگر غم و اندوه بود، اما باطناً سرشار از عزت و اقتدار این ابرمرد تاریخ ایران بود. امام سخنان خود را چنین آغاز کرد:

«بسم‌الله الرحمن الرحیم

انا لله و انا الیه راجعون

ایران دیگر عید ندارد. من تأثرات قلبی خودم را نمی‌توانم اظهار کنم. قلب من در فشار است. این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده‌ام، خوابم کم شده است. {گریه‌ی حضار} ناراحت هستم. {گریه‌ی حضار} قلبم در فشار است. {گریه‌ی حضار} با تأثرات قلبی روزشماری می‌کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید. {گریه‌ی حضار} ایران دیگر عید ندارد. {گریه‌ی حضار} عید ایران را عزا کرده‌اند. {گریه‌ی حضار} عزا کردند و چراغانی کردند. {گریه‌ی حضار} عزا کردند و دسته‌جمعی رقصیدند. {گریه‌ی حضار} ما را فروختند، استقلال ما را فروختند… عزت ما پایکوب شد. عظمت ایران از بین رفت...»

جنایت آمریکایی‌ها که با کاپیتولاسیون پاک شد

۲۰ اسفند سال ۱۳۴۳ خبر دلخراش دیگری ناشی از اقدامات مستشاران نظامی آمریکا مردم ایران را غرق در اندوه کرد: " مرگ دوشیزه‌ای ایرانی در تصادف با ماشین کارمند آمریکایی". چارلز ا. گری در آن روز با دوشیزه‌ای به نام «ایران سلیمی» در کرمانشاه تصادف کرد و این امر منجر به فوت آن خانم شد، سفارت آمریکا وی را به عنوان کارمند اداری و فنی سفارت و از افراد دارای مصونیت معرفی کرد و از وزارت خارجه ایران خواست که پرونده خاطی از سوی مقامات آمریکایی مورد بررسی قرار گیرد. اما مسأله‌ای که منجر پر رنگ شدن و اهمیت این حادثه شد؛ کشف نامه "خیلی محرمانه" بین سفارت آمریکا تهران و سفارت این کشور در آنکارا در مورد عدم تمایل به مجازات فرد خاطی بود.

سرانجام فشار امریکا، دولت ایران را وادار به تمکین کرد که امریکا در ایران دادگاه نظامی تشکیل دهد، به این استناد که دولت ایران صریحاً و طبق ماده‌ی ۳۱ کنوانسیون وین، اختیارات قضائی داخلی خود را در مورد ارتکاب جرایم جنایی توسط کارکنان هیأت نظامی امریکا در ایران به ایالات متحده واگذار نموده است.

در این باره «محمد بلوری» پدر حادثه نویسی کشورمان در روزنامه ایران نوشت:

ظهر روز بیستم اسفند ۴۳ در تحریریه روزنامه کیهان در جمع خبرنگاران گروه حوادث سرگرم تنظیم خبر‌ها برای چاپ در روزنامه بودم که نماینده روزنامه از کرمانشاه تماس گرفت و گفت: یک دختر نوجوان به‌نام ایران سلیمی که چند روز پیش در تصادف با خودروی متعلق به سفارت امریکا به رانندگی یک درجه‌دار امریکایی به اسم «چارلز – ال – گری» تصادف کرده بود در بیمارستان جان باخته است. نماینده کیهان گفت: با فوت این دختر گروه‌هایی از مردم شهر دست به اعتراض زده‌اند و خواستار تحویل درجه‌دار امریکایی به مقامات قضائی ایران و محاکمه او در یک دادگاه عمومی کرمانشاه شده‌اند.

وی درباره پایان این حادثه دلخراش می‌گوید:

با این همه جار و جنجال بر سر محاکمه درجه‌دار امریکایی، سرانجام مقامات ایرانی در مقابل امریکایی‌ها وادادند و ایالات متحده امریکا دادگاه‌های نظامی را در کشورمان به راه انداخت. اما مقامات امریکا از ترس واکنش ملت ایران مدت‌ها محاکمه درجه‌دار امریکایی را مسکوت گذاشتند و در فرصتی مناسب این محاکمه را برگزار کردند. اما نتیجه‌اش اعلام نشد. سرانجام پس از انقلاب اسلامی در ایران به پیشنهاد هیأت وزیران دولت موقت جمهوری اسلامی و تصویب شورای انقلاب اسلامی قانون مصوب سال ۱۳۴۳ درباره اجازه استفاده از مستشاران نظامی امریکا در ایران از مصونیت‌ها و معافیت‌های قرارداد وین (کاپیتولاسیون) از تاریخ بیست و سوم اردیبهشت ماه ۵۸ لغو شد.

منبع:راه دانا

انتهای پیام/