به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، سلمان بن عبدالعزیز روز شنبه سران کشور‌های عضو شورای همکای خلیج فارس را برای حضور در چهل و یکمین اجلاس این شورا دعوت کرد. نام شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر نیز در میان دعوت شدگان به این اجلاس به چشم می‌خورد.

دفتر هماهنگی شورای همکاری خلیج فارس نیز روز گذشته طی بیانیه‌ای اعلام کرد پادشاه عربستان نایف فلاح الحجرف، دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس را مامور دعوت از سران کشور‌های عربی برای حضور در نشست آتی شورای همکاری خلیج فارس کرده است.

چهل و یکمین اجلاس شورای همکاری خلیج فارس قرار است پنجم ژانویه در ریاض برگزار شود. بر اساس گزارش روزنامه الرأی، بررسی بحران میان قطر و کشور‌های محاصره کننده آن و احتمالا آشتی چهار کشور عربی با دوحه در این نشست صورت خواهد گرفت.

گروهی از کشور‌ها به سرکردگی عربستان و امارات در ژوئن ۲۰۱۷ با تشکیل یک ائتلاف، قطر را تحت محاصره دیپلماتیک و اقتصادی قرار دادند. با این حال، این بحران به جای به زانو درآوردن قطر باعث شد تا دوحه به اشکال مختلفی از نتایج آن بهره‌مند شود. محاصره باعث شده تا قطر به دنبال تنوع بخشی به روابط منطقه‌ای و جهانی خود و کسب استقلال عمل از ریاض و ابوظبی برود.

اکنون پس از گذشت حدود سه سال از آغاز محاصره قطر، ائتلاف مرتجع عربی فکر عقب‌نشینی در سر دارد و با وجود اینکه هیچ یک از شروط عربستان برای لغو تحریم‌ها محقق نشده، ریاض از طریق کویت برای دوحه پیغام فرستاده تا بلکه این روابط پرتنش به حالت سابق بازگردد.

دولت قطر بر محاصره اقتصادی چیره شده است. قطر از نوامبر ۲۰۱۸ دیگر استفاده از ذخایر مالی خود را برای خنثی کردن آثار محاصره اقتصادی متوقف کرد و در نتیجه اکنون چشم انداز اقتصادی امیدوارکننده‌ای دارد. محاصره قطر به سرکردگی عربستان به خودکفایی این کشور نیز کمک کرده است. تولید داخلی دارو و مواد غذایی و کشاورزی در کنار سرمایه گذاری مستقیم خارجی در این حوزه‌ها افزایش یافته است.

«آندریاس کریگ» مدرس کالج کینگ لندن و تحلیلگر حوزه خلیج فارس، گفت که تاکنون دو طرف توافق کرده‌اند که اقدامات رسانه‌ای خود علیه یکدیگر را در راستای اعتمادسازی کاهش دهند. کریگ افزود: «در گام دوم، عربستان ممکن است مرز هوایی یا زمینی را به نشانه حسن نیت باز کند». برخی از این اقدامات اعتمادساز ممکن است در اجلاس شورای همکاری خلیج فارس در اواخر ماه جاری اعلام شود، اما اختلافات موجود در قلب اختلاف هنوز حل نشدنی است.

به گفته این تحلیلگر غربی، هسته اصلی اختلاف کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس، روابط قطر با ایران، حمایت از حماس و جنبش اخوان المسلین است.

ادعای استفاده از شبکه خبری دولتی الجزیره برای پخش پیام اخوان، تحریک خیزش‌های عربی در منطقه از جمله خطوط قرمز عربستان اعلام شد که در قالب شروط سیزده‌گانه از سوی ریاض بیان شد.

دوحه ممکن است همانند سال ۲۰۱۴ برخی از رهبران اخوان‌المسلمین را از کشور خود بیرون کند، اما حاضر نیست به عنوان یک میانجی منطقه‌ای ارتباط خود را با هیچ یک از کشور‌های منطقه قطع کند.

برخی از حاکمان عربی منطقه خلیج فارس، سال هاست که نگران ظهور و حمایت قطر از اخوان المسلمین هستند و این جنبش را خطری برای خود و سلطنتشان می‌دانند. آن‌ها بیم دارند تا سرنوشت مشابهی همچون «حسنی مبارک» رئیس جمهور مصر برای آن‌ها رخ دهد. به همین دلیل بوده که عربستان، امارات، مصر و بحرین اخوان را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرده‌اند.

برخی از تحلیلگران غربی مدعی‌اند که رابطه خوب قطر با تهران و واشنگتن عرصه‌ای را برای جو بایدن رئیس جمهور منتخب گشوده تا بتواند از دوحه به عنوان عامل میانجی برای بازگشت به برجام عمل کند.

همچنین گفته می‌شود که رابطه خوب قطر با ترکیه، اهرم فشار دوحه بر گروه‌های معارض سوری و ارتباط نزدیک با طرفدار دولت رسمی لیبی از قطر یک کنش‌گر فعال منطقه‌ای ساخته که می‌تواند نقش مهمی در حل اختلافات منطقه‌ای ایفاء کند.

«نوحه ابوالداهاب» یکی از اعضای مرکز بروکینگز دوحه، گفت: «سنگ بنای سیاست خارجی قطر این است که به عنوان قطب دیپلماسی عمل کند. این شامل مذاکرات غیررسمی و رسمی بین گروه‌هایی مانند حزب الله و دولت لبنان در سال ۲۰۰۸، طالبان و دولت افغانستان، حماس، فتح، گروه‌های شورشی دارفور و دولت سودان است. قطع روابط کامل با کشور دیگر هرگز از ویژگی‌های معمول سیاست خارجی قطر نبوده است و من حتی در شرایط فعلی هم چنین چیزی را تصور نمی‌کنم».

قطر با در اختیار داشتن سومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی در جهان، با موفقیت این محاصره را پشت سر گذاشت. با این وجود، مایل است که تحریم برداشته شود تا پولی که برای خنثی کردن محاصره زمینی، دریایی و هوایی خرج می‌کند را صرف آماده‌سازی برای برگزاری جام جهانی فوتبال در ۲۰۲۲ کند.

مرکز بروکینگز دوحه معتقد است که جدایی قطر از ایران اکنون مطرح نیست و قطر هم به این موضوع اعتنایی نخواهد کرد. استمرار همکاری‌ها ایران و قطر نه تنها به دلیل فصل مشترک دو کشور در یک میدان غول پیکر گازی است، بلکه مربوط به موضوع وابستگی قطر به ایران پس از آغاز محاصره است. از آنجایی که تحریم عرضه کالا‌های اساسی را نشانه رفته بود، ایران اولین کشوری بود که مایحتاج ضروری از جمله بندر‌ها و حریم هوایی خود را به روی قطر باز کرد. حتی اگر محاصره قطر به طور کامل برداشته شود، هیچ تضمینی وجود ندارد که این خصومت دوباره باز نگردد؛ بنابراین بهترین اقدام از سوی قطر، حفظ روابط با ایران است.

انتهای پیام/