به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، تحلیلی از وضعیت برجام و نسبت آن با تحولات اخیر آمریکا و اهمیت ایستادگی ایران بر مطالبه «رفع همه تحریم‌ها» در گفتگو با محمد مرندی را در ادامه می خوانید: 

رهبر انقلاب در سخنرانی‌ای که روز جمعه داشتند با تاکید بر ضرورت رفع تحریم‌ها تصریح کردند: اگر تحریم‌ها رفع نشود بازگشت آمریکا به برجام فایده‌ای برای ایران ندارد، حتی ضرر هم دارد. محمد مرندی، استاد دانشگاه  درباره ضرر‌هایی که بازگشت آمریکا به برجام بدون رفع تحریم‌ها می‌تواند برای ایران داشته‌باشد توضیح داده‌است. وی معتقد است بازگشت آمریکا به برجام می‌تواند موجب بهره‌مندی این کشور از حقوقی، چون ارسال پرونده کشورمان به شورای‌امنیت‌سازمان‌ملل یا استفاده از مکانیسم‌ماشه باشد.

بیشتربخوانید

• برجام برای ما توافقنامه‌ای مقدس نیست/ نباید به رفع حقوقی و کاغذی تحریم‌ها دلخوش کرد

رهبر انقلاب در سخنان خود اعلام کردند اگر تحریم‌ها رفع نشود بازگشت آمریکا به برجام نه‌تن‌ها فایده‌ای برای ایران بلکه می‌تواند ضرر هم داشته باشد. در این ارتباط توضیح می‌دهید؟

هدف اصلی ایران از مذاکرات هسته‌ای و امضای برجام، برداشتن تحریم‌ها بود و در غیر این صورت برجام، فایده‌ای برای جمهوری اسلامی نداشت. با این حال در طول چند سالی که از اجرایی‌شدن توافق هسته‌ای می‌گذرد صرفا محدودیت‌هایی بر ما اعمال شده بدون آن که دستاورد چندانی برای ما به همراه داشته باشد.

در چنین شرایطی اگر آمریکا بدون برداشتن تحریم‌ها به برجام بازگردد این کشور باز هم می‌تواند بر اساس این توافق، اختیاراتی به دست آورد در حالی که بعد از خروجش از توافق آن اختیارات را از دست داده است. امروز حداقل آمریکا به دلیل این‌که از برجام خارج شده از اهرم‌هایی که سایر اعضای این توافق در اختیار دارند بهره‌مند نیست.

مصادیق این اهرم‌ها چیست؟
امکاناتی از جمله شکایت از ایران به واسطه کنارگذاشتن تعهداتش براساس برجام یا ارسال پرونده کشورمان به شورای امنیت سازمان ملل.

برخی کارشناسان معتقدند مکانیسم ماشه نیز یکی از ضعف‌های برجام است و اگر آمریکا از برجام خارج نشده بود می‌توانست از این ساز و کار علیه ایران استفاده کند. آیا این نیز می‌تواند یکی از ضرر‌های بازگشت آمریکا به برجام باشد؟
بله، علی‌رغم این‌که حدود ۳ سال از خروج ترامپ از برجام می‌گذرد در حالی که سایر اعضای برجام از این ابزار یعنی مکانیسم ماشه بهره‌مند هستند آمریکا نمی‌تواند از آن استفاده کند؛ بنابراین حالا که آمریکا چنین امتیازی ندارد نباید با بازگشت آمریکا به برجام آن هم بدون لغو تحریم‌ها و عملی‌کردن تعهداتش، چنین شرایطی را برای این کشور ایجاد کنیم. نکته دیگر این است که آمریکا باید خساراتی که طی این چند سال بر ایران وارد شده را نیز بپردازد، چرا که ایران در طول این سال‌ها به برجام پایبند بوده و تعهداتش را عملیاتی کرده است، اما طرف مقابل به هیچ یک از تعهداتش پایبند نبود.

به تعبیری آمریکا باید به دلیل خروجش از برجام هزینه بپردازد.
بله، باید بازگشت این کشور را هزینه‌بر کنیم و آن را گران بفروشیم، زیرا در طول این سال‌ها به واسطه عملی‌شدن تمام تعهدات ایران و پایبند نبودن طرف مقابل به برجام خسارات بسیاری به کشورمان وارد شد؛ بنابراین این کشور برای بازگشت به برجام هم باید تعهداتش را اجرا کند و هم خسارات را بپردازد.

با توجه به رویکرد‌های بایدن، آیا رفع تحریم‌ها اتفاق خواهد افتاد؟
نباید چندان نسبت به این موضوع خوشبین باشیم، زیرا حتی در دوران اوباما نیز علی‌رغم تصور بعضی‌ها، تعهدات این کشور نسبت به برجام عملی نشد. اوباما به عمد تعهدات را به صورت ناقص اجرا می‌کرد تا بر ایران فشار بیشتری وارد کرده و امتیاز بگیرد. هدف آن‌ها این بود که ایران به تعهداتش عمل کند؛ بنابراین به همین دلیل بود که رهبری از همان ابتدا تاکید داشتند باید تعهداتمان براساس برجام را گام به گام با طرف مقابل جلو ببریم، اما متاسفانه در عمل دیدیم که این گونه نشد و بدون عملی‌شدن تعهدات طرف مقابل کشورمان به تمامی تعهداتش عمل کرد.

نکته دیگر این که تیم بایدن از تیم ترامپ تندروتر است بنابراین نباید امیدی به اجرایی شدن تعهدات آمریکا داشته باشیم به همین دلیل باید قاطعانه در مقابل آن‌ها بایستیم و تا زمانی که آن‌ها به تمامی تعهداتشان عمل نکرده‌اند ما نیز اقدامی انجام ندهیم. به عبارتی باید دوطرف در زمینه اجرایی‌کردن تعهدات‌شان به موازات هم حرکت کرده و جلو بروند.

رهبری در سخنرانی اخیر خود بر ضرورت متناظربودن اقدامات ایران و طرف مقابل تاکید کردند. با توجه به این‌که در گذشته هم شاهد بودیم از خطوط قرمز رهبری عبور شد چطور می‌توان اطمینان حاصل کرد که این بار این اتفاق نیفتد؟

آن زمان که بحث برجام مطرح بود جو احساسی در جامعه ایجاد شده بود که آمریکا حسن نیت دارد و ما فقط باید به فکر حرکت به جلو باشیم در حالی که این گونه نبود. امروز تجربه چند ساله برجام در اختیارمان قرار دارد که تجربه تلخی بوده است و اشتباهات محاسباتی انجام شد چرا که تمام تعهدات‌مان را براساس اعتماد به طرف مقابل انجام دادیم، اما آن‌ها خلف وعده کردند؛ بنابراین با توجه به این تجربه باید منش رهبری کاملا دنبال شود.

مصوبه اخیر مجلس چقدر می‌تواند در هدایت برجام به مسیر درست کمک کند؟
ما در حال حاضر با وجود این‌که محدودیت‌ها در بعضی بخش‌های هسته‌ای را کنار گذاشته‌ایم، اما بخش قابل توجهی از تعهداتمان را انجام می‌دهیم در حالی که طرف مقابل هنوز هیچ کدام از تعهداتش را اجرایی نکرده است. برای این‌که طرف مقابل را وادار به اجرای برجام کنیم باید تعهدات را صفر -صفر کنیم. در همین راستا معتقدم مصوبه اخیر مجلس می‌تواند انگیزه لازم را برای به حرکت واداشتن آن‌ها ایجاد کند.

پیش‌بینی شما از عملکرد طرف مقابل در اجرایی‌کردن تعهداتش چیست؟
معتقدم آمریکا به تعهداتش عمل نخواهد کرد و اروپا نیز تابع آمریکا بوده و در هر جهتی که آمریکا باشد حرکت خواهد کرد. البته بایدن می‌خواهد نشان دهد ترامپ نیست بنابراین احتمال دارد اقداماتی نیز انجام داده و وانمود کند که به دنبال حل مشکل است، اما در عین حال معتقدم دیگر عامه مردم فریب چنین اقداماتی را نخواهند خورد. از سوی دیگر وضعیت داخلی آمریکا آشفته است و در آینده نیز آشفته‌تر خواهد شد، بنابراین قدرت این کشور نیز کاهش خواهد یافت و بایدن نیز نیاز دارد فشار‌های خارجی را کم کرده و بتواند تمرکز بیشتری بر امور داخلی داشته باشد. در این صورت فرصتی برای ایران فراهم شده و می‌تواند از این کشور امتیاز بگیرد.

منبع: روزنامه جام جم

انتهای پیام/