موفقیت های خاتمه را پایانی نیست/ ۴ سال تلاش برای یک مستند
دو برادر شیرازی چهار سال برای ساخت یک فیلم مستند وقت صرف کردند و تلاش آن ها با جوایز و افتخاراتی که در جشنواره‌های داخلی و خارجی کسب می‌کنند همچنان ادامه دارد و نتیجه داده است.
به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، مهدی و هادی زارعی با فیلم مستند خاتمه در جشنواره‌های بین المللی همچنان درخشان حاضر می‌شوند.
سایت سینمایی Asian Movie Plus در روزهای پایانی سال ۲۰۲۰ اقدام به معرفی ۱۵ مستند برتر قاره کهن در یک سال گذشته کرده و سینمای مستند ایران نیز با دو فیلم در این فهرست حضور دارند که فیلم مستند خاتمه ساخته برادران زارعی در این فهرست رتبه نخست را دریافت کرده است.
با تهیه کننده مستند فیلم خاتمه گفتگویی داشتیم
خاتمه را چطور پیدا کردید و چی شد که تصمیم گرفتید این فیلم را بسازید؟
ما به مدت ۵ ماه میان گروهی از دختران بد سرپرست و بی سرپرست خوابگاه بهزیستی با تحقیق و پژوهش در مورد این سوژه‌ها بودیم که خاتمه را بین ۷۵ سوژه انتخاب کردیم.
به دلیل ظرفیت بالای خود شخصیت و خانواده او شروع به کار کردیم که قابیلت این را داشت تا از این شخصیت جسور مستندی تولید شود.
چگونه جلب اعتماد کردید؟ چطور همه آدم‌های درگیر در داستان را توانستید متقاعد کنید برای فیلمبرداری؟ چطور اجازه دادند که در خانه‌شان فیلمبرداری کنید؟ هیچ وقت پیش آمد که موقع فیلمبرداری بترسید؟
برای آشنایی با خانواده خاتمه و جلب اعتماد، اعضای خانواده و آشنایان نزدیک ۳ ماه بعد از ورود خاتمه به اورژانس اجتماعی بهزیستی شیراز، توانستیم با رفت آمد و گفت و گو با برادر خاتمه آن ها به ما اعتماد کنند و نکته مهم اینجا است که در همان روز اول به خانواده خاتمه اعلام کردیم که بی طرف و یک گروه دو نفره مستقل هستیم و زیر نظر هیچ ارگانی نیستیم فقط با مجوز از فرهنگ و ارشاد کار می‌کنیم که این یکی از دلایلی بود که گلاب برادر خاتمه به ما اعتماد کرد راستگویی و صداقت با سوژه‌ها بود که یک مستند ساز در واقع وقتی سوژه فیلمش را متقاعد می‌کند و جلب اعتماد در بدترین شرایط هم پیش می‌رود بدون ترس و نگرانی کار خود را انجام می‌دهد به دل خطر رجوع می‌کند که باید در بعضی از فیلم‌های مستند خطر کرد.
خاتمه و برادر و شوهرش را چطور ارزیابی می‌کنید؟ چطور آدم‌هایی هستند؟ آیا از وضعیت الان‌شان خبر دارید؟
خاتمه، دختری جسور اما سرخورده بود که همین دلیل باعث شد خاتمه خود را تنها بدون پشتوانه ببیند و در مرکز زنان بهزیستی به بی قراری و خستگی بکشاند تا آینده خود را مثل خواهر خود فاطمه ببیند که به هر دلایلی دست به خودکشی موفق می‌زند.
گلاب برادر خاتمه، مردی لجباز و پرخاشگر است که به خاطر خرافات و جهل از کودکی در این خانواده نقش مهمی داشته و او را به یک آدم متعصب و عصبی و پرخاشگر تبدیل کرده اما گلاب هم مثل خاتمه و آدم‌های شبیه آن ها که بسیار زیاد هستند در کودکی صدمه‌هایی دیده و به خاطر نداشتن سواد، و دانش از کودکی دچار اختلال روانی شده و محکوم به این گونه زندگی هستند.
نواب شوهر خاتمه، او هم محکوم به این سرنوشت تلخ است، مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی او را گرفتار این گونه زندگی کرده، نواب هم مثل تمام آن هایی که در محیطی آلوده و سخت بزرگ شده و به این زندگی نکبت بار رو آورده، نواب به گونه‌ای خاتمه را دوست دارد اما سوادی زندگی کردن و دوست داشتن از او دریغ شده و این آدم‌ها آینده تلخی پیش رو دارند که برای تغییر دادنشان راهی وجود ندارد.
رفتار خاتمه متغیر است. این به دلیل نوجوانی یا به دلیل فشار روحی و روانی و عصبی است؟ شرایطش را کمی توضیح می‌دهید؟
خاتمه در خانواده‌ای بزرگ شده که از کودکی به او آسیب رسیده بهتر می‌شود گفت خاتمه کودکی نکرده، خاتمه در کودکی بجای عروسک بازی وادار به کارهایی شده که باید در سن بزرگسالی یا جوانی می کرده و یکی از دلایل مهم رفتار خاتمه فشار روانی بوده که خستگی و استرس بسیار او را متغیر کرده است.
نظر شما در مورد عملکرد بهزیستی چیست؟ مسئولی که تلاش می‌کرد کمک کند
اورژانس بهزیستی شیراز به دلیل محدودیت‌هایی مثل بودجه مجبور به کاستگی عملکرد خود بود اما روانشناسان بهزیستی تلاش خود را برای بهبود وضع کیس ها به کار می‌گرفتند و از چیزی دریغ نمی‌کردند اما محدودیت‌های وجود داشت که باعث می‌شد بعضی از مشکلات بدون حل شدن پیش برود و دلیل خستگی خاتمه از بهزیستی همین بود و دلیل دیگری هم بود رأی دادگاه که زمان زیادی برد که خاتمه ناامید شد و مجبور به ترک آن جا شد.
آیا این وضعیت در خانواده‌های افغانستانی عادی بوده یا وضعیت خاتمه ویژه و شدید است؟ وضعیت مهاجران افغانستانی در ایران چگونه است؟
وضعیت خاتمه تا دختران افغان دیگر بسیار خاص تر بود و در هیچ یک از خانواده‌های افغانستانی وضعیت نرمالی وجود نداد و تا آن جایی که ما از آن ها شناخت داریم بسیار فاجعه بار است که بعضی از اتفاقات را در فیلم خاتمه می‌توان مشاهده کرد.
وضعیت مهاجران افغانستانی در ایران شاید بهتر از خود افغانستان باشد اما در بعضی از خانواده‌های افغانستانی جغرافیا معنایی وجود ندارد زیرا این خشونت در خون آن ها است که فقط زن را یک وسیله‌ای می‌دانند که باید از آن ها برای لذت خود استفاده کنند.
فیلمبرداری و پست پروداکشن فیلم چقدر طول کشید؟ در مورد تدوین فیلم و اینکه در طول ساخت چه تأثیرات روحی روی شما گذاشت؟
زمان فیلمبرداری حدود ۳ سال طول کشید و شرایط سختی برای ساخت اینگونه مستند در محیطی اداری و بسته بسیار برای گروه سازنده سخت و دشوار بود و هزینه‌های زیادی که در شرایط سخت گروه را دچار مشکل می‌کرد اما تلاش بسیار باعث شد تا با موفقیت تمام شود.
گروه شامل ۲ نفر می‌شد که کار را سخت‌تر می‌کرد و از لحاظ روحی و روانی بسیار در شرایط سختی قرار داشتند از یک طرف فوت شدن مادر کارگران و تهیه کننده در زمان تولید و از یک طرف شرایط سخت خاتمه برای تصمیم درست که باعث نشود خاتمه مثل خواهر خود از افسردگی خود را حلق آویز کند و این شرایط طوری بود که تصمیم را برای پایان دادن به مسائل سخت‌تر می‌کرد.
نظرتان در مورد صنعت سینمای ایران چیست؟
در ایران چیزی به نام صنعت سینما وجود ندارد زیرا مخالف‌هایی برای این رشته وجود دارد که حمایت کننده‌ای نیست از طرف دولت و فیلمساز مجبور به تلاش برای ساخت فیلم خود چه سرمایه گذار و تهیه کننده چه عوامل است.
اما فیلمسازان مستقل در ایران موفق تر هستند و باز از لحاظ مالی در شرایط دشواری قرار دارند و همین امر باعث شده کیفیت فیلم‌ها تا حدی افت کند و جایگاه خود را در بین المللی تا حدی پایین بیاورد.
در خصوص مستندسازان فقط می‌توان گفت هر مستندسازی با سرمایه خود فیلمش را تولید می‌کند و نه سرمایه گذاری و نه ارگان دولتی وجود دارد که بدون دغدغه مالی فیلمی تولید شود و این مشکل بزرگی برای مستندسازان ایرانی است اما با این حال مستندسازان ایرانی تا به حال موفقیت‌های بسیاری را در عرصه بین‌المللی داشته‌اند.
طرح بعدی را شروع کردید؟ موضوع فیلم در چه مورد است؟
بله، طرحی چند ساله بوده که در همزمانبا مستند خاتمه تولید می‌شد و در کنار او فیلمبرداری آن کار هم حدود ۷ سال بوده که در حال تولید است که تا پایان امسال به پایان می رسد.
موضوع فیلم در مورد ۲ شخص پیر بوده که هر دو عشایرنشین (چادرنشین) هستند و پیرمرد قصه دچار بیماری می‌شود که زن خود مجبور به مداوای او می‌شود که او را از دست ندهد و شهرنشین شود و اتفاقاتی در طول فیلم رخ می‌دهد که زندگی آنها را مختل کرده است.
فیلم مستند خاتمه در ۱۲ جشنواره بین المللی داخلی و خارجی موفق به کسب جایزه شده است و در آخرین موردی که تندیس و جایزه مستند برتر را در جشنواره بین‌المللی فیلم زنان هرات در سال ۲۰۲۰ میلادی دریافت کرد.
منبع: مهر
انتهای پیام/ت
