به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، جادوی خاک سرخ رنگ شهرضا با آبی آب و دستان هنرمندانش سفالی زیبا و سودآور را به وجود آورده که در سراسر کشور زبانزد است. هنر صنعتی که از زمان سلجوقی تاکنون زنده و پویاست و امضای ماهی در قاب فیروزه‌ای آن را در کشور منحصر به فرد کرده است.

عنوان شهر ملی سفال مهر تاییدی بر این هنر هزار ساله است، اما هنرمندان شهرضایی معتقدند عنوان شهر ملی سفال فقط عنوانی نمادین است که بر روی کاغذ مانده و اقدامات قابل توجهی برای شناساندن این محصول هنرمندانه در کشور انجام نشده است. 

سفال شهرضا با اصالت و پویا
سجاد افشاری رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرضا در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، گفت: پیشینه تولید سفال در شهرضا به دوره سلجوقی باز می‌گردد و وجود بازار تاریخی شهر با بیش از ۸۰۸ واحد تجاری که همگی به فروش سفال اختصاص داشته اند مهر تاییدی بر قدمت این هنر زیبا و سودآور در شهرضا است.

او ادامه داد: از دلایل شهرت سفال شهرضا وجود مصالح ساخت سفال در همین شهرستان است از طرفی این هنر سینه به سینه از نیاکان ما به هنرمندان کنونی رسیده و با وجود قدمت هزار ساله اش هنوز زنده و پویاست و این سرزندگی در کارگاه‌های سفال این شهرستان به خوبی مشهود است.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرضا بیان کرد: از دیگر عواملی که سفال شهرضا را از سایر شهرستان‌ها متمایز می‌کند لعاب خاص به ویژه لعاب فیروزه‌ای آن است و نقش ماهی که به عنوان امضای هنرمند سفالگر بر روی اثرش نقش می‌بندد، به این ترتیب که هر کدام از هنرمندان شهرضایی نقش ماهی مختص به خود را دارند که با سایر هنرمندان متفاوت است.

افشاری با اشاره به عنوان شهرملی سفال عنوان کرد: یکی از اهداف ثبت نام شهرضا به عنوان شهر ملی سفال ایجاد نشان تجاری بوده است، چون سفال بخشی از هویت این شهرستان است که باید به خوبی از آن حفاظت و به همگان به خوبی معرفی شود.

جای سفال‌هایی با نوآوری بیشتر در بازار شهرضا خالی است

او با اشاره به نیاز صنعت سفال شهرضا به نوآوری اظهار کرد: هنرمندان شهرضا سفال را مناسب با ذائقه و خواست مردم و مشتریان خود تولید می‌کنند، در این زمینه تاکنون شاهد نوآوری‌های خاص جوانان شهرضایی برای تامین نظر مشتریان سفال از نظر رنگ و طرح بوده ایم.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرضا افزود: در عین حال سفالگران شهرضایی معتقدند که در کنار نوآوری نباید اصالت را فراموش کرد می‌توان گفت شهرضا جزو معدود شهرستان‌هایی است که در آن هنر سفال به شکل سنتی در کنار آثار جدید تولید و عرضه می‌شود، چون گردشگران خارجی، سفالی با نقوش سنتی و قدیمی را می‌پسندند، اما گردشگران ایرانی به سبک‌های جدید تمایل بیشتری دارند.

افشاری با اشاره به اینکه از ۳۶ کارگاه سفال در شهرضا ۶ کارگاه محصولاتشان را صادر می‌کنند بیان کرد: زمینه بالابردن کیفیت، آموزش و برندسازی را تقویت کرده ایم تا این هنر در داخل و خارج از کشور حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته باشد.

او عنوان کرد: در سال‌های گذشته نمایشگاه‌های بسیاری در شهرضا در زمینه سفال برگزار می‌شد و هنرمندان در تمام نمایشگاه‌های بین‌المللی حضور پررنگ و بسیار قوی داشتند، اما در اواخر سال ۹۸ با شیوع کرونا نتوانستیم مانند سال‌های گذشته نمایشگاه‌های متعدد برگزار کنیم، هرچند این دوران فرصتی شد تا سفالگران ما به مطالعات بیشتری بپردازند، در فروش محصولات در فضای مجازی حضور پررنگ تری داشته باشند و بستر‌های مناسبی برای صادرات فراهم شود.

رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرضا گفت: ۳۶ کارگاه صنایع دستی در این شهرستان با تولید روزانه بیش از ۳ تن سفال زمینه اشتغال مستقیم بیش از ۱۴۰ نفر را فراهم کرده اند، اما معرفی این هنر تاریخی شهرضایی‌ها نیازمند اقدامات جدی‌تر است.

دغدغه سفالگران جوان شهرضا حفظ اصالت و نوآوری

جلال الدینی هنرمند سفالگر شهرضایی در گفتگوی با خبرنگار ما ، گفت: مهمترین علت شهرت سفال شهرضا اصالت است، کیفیت لعاب به کار رفته در سفال شهرضا بسیار بالاست و همین موضوع باعث متمایز شدن آن شده است.

او ادامه داد: از بزرگترین دغدغه‌هایی که به عنوان یک سفالگر دارم این است که با حفظ اصالت سفال شهرضا بتوانم نقش‌های جدیدی را طراحی و آثاری برای همه سلیقه‌ها تولید کنم.

قطع سهم بیمه کارفرمایان دودی که تنها به چشم سفالگران شهرضایی رفته

این هنرمند سفالگر درباره مشکلات خود و هم صنفی هایش گفت: از جمله مشکلات سفالگران شهرضا پایین بودن قیمت فروش تولیداتشان نسبت به سایر شهرستان‌ها است از طرفی قطع کارانه حق بیمه کارفرمایان سفالگر شهرضایی مشکلی است که به تازگی ایجاد و باعث تعدیل نیروی بسیاری از کارگاه‌ها شده است.

جلال الدینی با تصریح بر اینکه بیمه تامین اجتماعی بر خلاف قانون، سفالگران را از شمول معافیت سهم کارفرما حذف کرده است افزود: براساس قانون برخی از مشاغل مشمول معافیت سهم کارفرما در پرداخت حق بیمه هستند این معافیت شامل مشاغلی مانند صنایع دستی و فخاری می‌شود، آنچه که برای ما مشخص است این است که فخار واژه‌ای عربی و به معنای سفال است و سفالگری جزو مشاغلی محسوب می‌شوند که از پرداخت حق بیمه کارفرما معاف، اما این قانون برای سفالگران شهرضایی اعمال نمی‌شود.

او ادامه داد: تصور کنید سفالگری که از ماه گذشته برای هر نیرو مبلغ ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کرد امروز موظف است که ۸۰۰ هزار تومان برای هر کارگر پرداخت کند در صورتی که طبق قانون از پرداخت حق کارفرما معاف است حال کارگاه‌هایی که بیش از ۱۰ کارگر دارند با مشکلات جدی مواجه هستند.

از بین رفتن اعتماد سفالگران شهرضا به تدبیر مسئولان
این هنرمند سفالگر با گلایه از حمایت نشدن هنرمندان گفت: بیشترین توقعی که از مسئولان داریم این است که کمکی را بدون مطالعه و پژوهش به سفالگران نکنند بسیاری از اوقات تصمیماتی گرفته شده که جز از دست رفتن اعتماد سفالگران هیچ نتیجه‌ای نداشته است.

جلال الدینی اضافه کرد: به عنوان مثال می‌توان به طرح استقرار سفالگران در شهرک صنعتی خارج از شهرضا اشاره کرد، سال‌ها پیش زمین‌هایی از شرکت شهرک‌های صنعتی به سفالگران واگذار شد تا در نقطه‌ای خارج از شهر استقرار یابند حال آن که جدا کردن صنایع دستی از جامعه و مردم اشتباه است و همین موضوع سبب شد سفالگران بسیاری متضرر شوند.

او گفت: کارگاه سفالگری خود میراث فرهنگی است و حفظ این میراث از اهمیت بسیاری برخوردار است، اما با اجرای ایده‌های بدون فکر و مطالعه اعتماد سفالگران به مسئولان از بین رفته است.

این سفالگر شهرضایی اظهار کرد: بار‌ها درخواست کرده ایم یک تابلوی راهنما در شهر برای کارگاه‌های با قدمت بالا نصب کنند تا وقتی گردشگر وارد شهر می‌شود بتواند کارگاه‌های قدیمی و ریشه دار را بشناسد و از آن‌ها بازدید کنند، اما حتی این کار هم طی این سال‌ها در شهر ملی سفال انجام نشده است.

محمدحسین بهاری رئیس انجمن سفال و سرامیک شهرستان شهرضا در گفتگوی  با خبرنگارما، گفت: اگر توجه ویژه‌ای به سفال شهرضا شود علاوه بر اشتغالزایی مناسب ارزآوری بسیار خوبی برای کشور خواهد داشت در این هنر صنعت با یک کیلوگرم مواد اولیه با قیمت متوسط ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان می‌توان محصولاتی به ارزش ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان تولید کرد.

او ادامه داد: هرچند که شهرضا چندسالی است که شهر ملی سفال شده است، اما این عنوان اثر محسوسی برای مردم یا تولیدکنندگان نداشته است حتی از نماد سفال در شهرضا اصلا استفاده نشده و فقط یک میدان به نام میدان کوزه داریم که ۱۰ سال پیش ساخته شده و حتی کوزه هایش آهنی است.

شهر ملی سفال برای هنرمندان شهرضا تنها یک عنوان نمادین است

رئیس انجمن سفال و سرامیک شهرضا بیان کرد: چند سالی است که نوجوانان و جوانان شهرضایی به فعالیت در صنعت سفال روی آورده اند و نسبت به گذشته استقبال بیشتری از این هنر کرده اند، اما آن‌ها نیازمند حمایت هستند تا با ترکیب هنر اصیل با طرح‌های های جدید آثار شایسته‌ای را خلق کنند و بازار را از دست ندهند.

بهاری عنوان کرد: از زمانی که شهرضا بعنوان شهرملی سفال انتخاب شد حدود یک سالی فعالیت خاصی در این شهر نشد تا اینکه سال گذشته با یک بخشنامه تامین اجتماعی مبنی بر افزایش تعرفه حق بیمه کارفرمایان از ۱۰ به ۳۰ درصد مواجه شدیم، موضوع را از مراجع مختلف پیگیری کردیم و متوجه شدیم این قانون متعلق به همه کشور است، ولی فقط برای شهرضا اعمال می‌شود.

او خاطرنشان کرد: با پیگیری‌های فراوان متوجه شدیم طبق مصوبه هیئت وزیران کارگاه‌های صنایع دستی و فخاری از پرداخت سهم کارفرما معاف هستند و شغل فخاری به معنای سفالگری است، اما تامین اجتماعی معتقد است که فخاری به معنای آجرپزی است و اینگونه به نحوی غیرقانونی معافیت سفالگران را در پرداخت حق بیمه کارگران برداشته اند و هیچ یک از مسئولان نیز پاسخگو نیستند.

شهر ملی سفال تاکنون برای هنرمندان شهرضایی فقط عنوانی نمادین بوده، نه در نماد‌های شهری خبری از سفال است و نه گام جدی برای حل مشکلات سفالگران و رونق تولید آن‌ها برداشته شده. به نظر می‌رسد برخی مسئولان فقط دلخوش به نامگذاری‌ها هستند.

گزارش از سپیده صالحی
انتهای پیام/ش