به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، توسعه فعالیتهای انسانی در طبیعت موجب برهم زدن نظم و اختلال در آن میشود بهطوری که امروز مسائل زیست محیطی شرایط حادتری پیدا کرده است، خشکسالی یک رویداد اقلیمی است که ویژگیهای آن را مدت، استقرار، شدت و وسعت منطقه تحت تاثیر تشکیل میدهد.
در سالهای اخیر در بین حوادث طبیعی که جمعیتهای انسانی را متاثر کردهاند تعداد و فراوانی پدیده خشکسالی از نظر درجه، شدت، طول مدت و مجموعه فضای تحت پوشش، تلفات جانی و خسارات اقتصادی و اثرات اجتماعی در جامعه بیشتر از سایر بلایای طبیعی بوده است.
خشکسالی یکی از پدیدههای جهانی و اقلیمی است که میتواند در هر جایی رخ دهد و خسارت قابل توجهی به انسان و اکوسیستمهای طبیعی وارد کند و اثرات جدی اقتصادی اجتماعی و زیست محیطی را به همراه داشته باشد. این مهم در پهنه وسیعی از کشور ایران به شکلهای متفاوت قابل مشاهده است که در آینده بروز خواهد کرد. این پدیده در همین شرایط اقلیمی و در همه مناطق کره زمین به وقوع میپیوندد و از جمله بلایای طبیعی است که بیشترین خسارت مالی را بر جای میگذارد. پدیده خشکسالی در سالهای اخیر منجر به تغییرات قابل توجهی در عناصر هواشناسی و در نتیجه وضعیت منابع سطحی و زیرزمینی تامین آب در نقاط مختلف شده است. همانطور که فرآیند خشکسالی بر بسیاری از منابع بیوفیزیکی حوزههای آبخیز از جمله آبدهی و رسوب دهی رودخانهها، آبدهی چاه و قنات ها، سطح سفرههای آب زیرزمینی، تراکم پوشش گیاهی و رسوب دهی دامنهها اثر میگذارد.
چند سالی است که ناقوس خشک شدن دریاچهها به صدا درآمده است و حالا نوبت به بخت سیاه تالاب بختگان در استان فارس رسیده است. این تالاب چند سال است که جزو لیست کنوانسیون مونترو یعنی تالابهای در معرض خطر قرار گرفته و این یک لطمه بزرگ بین المللی برای کشور محسوب میشود که ما در جوامع بین المللی نتوانستیم از تالابی که در کنوانسیون رامسر ثبت شده است محافظت کنیم.
بیشتر بخوانید:
تالاب و دریاچه بختگان در حفظ بومساختار و محیط زیست شهرستانهای اطراف تأثیر به سزایی دارد. این تالاب، اکنون با کم آبی و خشکی دست و پنجه نرم می کند و خشک شدن این دریاچه در سالیان گذشته موجب کاهش عملکرد انجیرستان استهبان و گیاهان زراعی و مراتع کشاورزی اطراف دریاچه، شکلگیری کانونهای ریزگرد و ذرات گرد و غبار، از بین رفتن جانوران آبزی به ویژه کمبود آب و غذای پرندگان مهاجر و از بین رفتن جوجه و تخمهای این پرندگان شده است و روند خشکیدگی تالابهای طشک و بختگان میتواند منجر به ایجاد کانالهای وسیع ایجاد گرد و غبار در کشور شود.
استان فارس از دیرباز اهمیت ویژهای برای تنوع زیستی قائل بوده و حفاظت از تنوع زیستی یکی از مهمترین ماموریت های محیط زیست فارس است. فلامینگوهای مهاجر تالاب بختگان وجوجههای سفیدشان امسال با خشکسالی شدید بختی سیاه را تجربه میکنند. دیوارهای بتنی سدهای سیوند، ملاصدرا و درود زن چهارمین تالاب و دومین دریاچه بزرگ ایران را به نمکزاری بزرگ تبدیل کرده است.
به گفته کارشناسان حداقل نیاز آبی سالانه تالاب بختگان ۳۰۰ میلیون متر مکعب است. بزرگترین دریاچه استان فارس در سالهای پر آب زیستگاه زمستانه پرندگانی مانند فلامینگو، درنا، کبوتر دریایی، آبچلیک، مرغابی و غاز است که از روسیه و دشتهای سیبری به ایران مهاجرت میکنند. این دریاچه در شهرستانهای نی ریز و بختگان و در نزدیکی شهرستان خرامه در فاصله ۲۲۰ کیلومتری شرق شیراز واقع شده است.
دوازدهم اردیبهشتماه امسال، مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس در جلسه شورای حفاظت از منابع آب استان نسبت به مرگ جوجه فلامینگوهای تالاب بختگان به دلیل بی آبی ابراز نگرانی کرد و گفت: به دلیل بی آبی، خطر مرگ بالغ بر ۵ تا ۱۲ هزار جوجه فلامینگو را در بختگان تهدید میکند و در صورت وقوع این اتفاق، فارس شاهد بازخوردهای منفی خواهیم بود.
از آنجا که یکی از دلایل مشکل تامین آب دریاچه بختگان، وجود زمینهای متعدد کشاورزی در بالادست این تالاب بینالمللی است، ظهرابی از استاندار فارس درخواست کرد تا اجازه دهد پیش از برداشت آب توسط کشاورزان، آب مورد نیاز به دریاچه بختگان وارد شود و استاندار فارس نیز در پاسخ قول داد حداقل آب برای نجات فلامینگوها تامین شود.
از مهمترین آثار تخصیص حق آبه و رهاسازی آب به تالاب بختگان میتوان به حضور و زادآوری پرندگان مهاجر از جمله فلامینگوها، جلوگیری از ایجاد ریزگردهای تابستانی بر بستر بختگان، سلامت روستاییان و شهروندان ساکن در حاشیه بختگان و در امان بودن آنها از آسیبهای ریزگرد، امید به حفظ زیست بوم منطقه و دور شدن خطر خشکی انجیرستانهای شهرستانهای مجاور و کاهش مهاجرتهای روستاییان که در سالهای اخیر به علت وقوع خشکسالی در تالاب مذکور دوچندان شده است، اشاره کرد.
فلامینگوها مطابق هر سال امسال نیز در تالاب بختگان جوجه آوری داشتند، این پرندگان از اواخر اسفندماه در تالاب بختگان کلنیهای جوجه آوری را تشکیل دادند و بیم آن میرود با توجه به شرایط خشکسالی امسال تلفات قبل از رسیدن به زمان پرواز با آمار بالایی اتفاق بیفتد؛ با انتشار اخبار در رسانهها و فضای مجازی جمعی از دوستداران محیط زیست در واکنش به خطر نابودی هزاران جوجه فلامینگو در دریاچه بختگان استان فارس، با ایجاد کارزار نجات فلامینگوها در نامهای به وزیر نیرو خواستار گره گشایی و رهاسازی آب از منابع بالادستی برای نجات فلامینگوها شدند.
به گفته مدیرکل محیط زیست فارس، اگر حقابه زیست محیطی تالاب بختگان تخصیص نیابد و اتفاق تلفات پرندگان مهاجر تکرار شود، ناچار از مسیر حقوقی موضوع خسارت به محیط زیست را پیگیری خواهیم کرد.
او با اظهار تاسف از تلفات سالهای قبل، ابراز داشت: پارسال به علت افزایش بارندگی و رهاسازی بخشی از حقابه تالاب تلفات کاهش چشمگیری داشت، اما امسال علی رغم رهاسازی حقابه به دلیل کاهش شدید بارندگیها که در پنجاه سال اخیر بی سابقه بوده، وقوع بحران در این زمینه قابل پیش بینی است.
ظهرابی اصولیترین راه نجات این پرندگان مهاجر را با ارزش تخصیص حق آبه تالاب دانست و اذعان داشت: با وجود مکاتبات و مذاکرات متعدد با سازمان آب و درخواست پیشگیری از این اتفاق به وسیله رهاسازی آب محیط زیستی هنوز اقدامی صورت نگرفته است و در ادامه اظهار امیدواری کرد که این سازمان و مسئولین مربوطه به موقع به وظیفه قانونی و انسانی عمل کنند.
او با بیان اینکه تالابهای طشک و بستگان از مهمترین تالابهای بینالمللی کشور به شمار میروند، افزود: این تالابها در زمره مناطق مهم زیست پرندگان در سطح دنیا هستند که به خاطر توسعه ناپایدار در حوزه آبخیز و عدم تامین حقآبه زیستی، پرندگان فلامینگو برای زادآوری با مشکلات بسیار زیادی روبه رو شدند.
مدیر کل محیط زیست استان فارس تصریح کرد: متاسفانه با احداث سه سد درودزن، سیوند و ملاصدرا در حوضه آبی این تالاب و بر روی رودخانه کر که منبع اصلی تامین آب این تالاب است، باعث شد تا دیگر آبی باقی نماند تا به بستر تالاب برسد در نتیجه فلامینگوها برای جوجه آوری و بزرگ کردن بچه های خود با مشکل مواجه می شوند.
ظهرابی با بیان اینکه در سال قبل با توجه بهرها سازی حقابه و بارندگی که رخ داد مشکلی در این حوزه نداشتیم ولی امسال متاسفانه با توجه به کاهش ۴۵ درصدی بارندگی در سطح استان و نزدیک به ۷۰ درصد بارندگی در منطقه تالاب بختگان با شرایط خاص و سختی مواجه شدیم، بیان کرد: لذا چارهای جز دخالت انسانی، کمک کردن و تامین مقدار زیستگاه و در واقع انتقال آب مصنوعی نداشتیم که با حداقل دستکاری ما بتوانیم آب را به محل زادآوری جوجه فلامینگوها منتقل کنیم تا زیستگاه طبیعی آنها احیاء و با حداقل تلفات این دوران عبور کنند.
او با این اذعان که حق آبه تلاب بختگانهای طشک و بختگان بر اساس مطالعات محیط زیست، حداقل برای یک سال ۷۰۰ میلیون مترمکعب است، گفت: رها سازی آبی که با ۵۵ میلیون مترمکعب اتفاق گرفته با میزان واقعی فاصله بسیاری دارد و بر اساس قانون بعد از آب شرب، تامین حقابه محیط زیست در اولویت است. و اگر مشاهده کنید دولت حقابه بخش کشاورزی و صنعت را تامین کرده و منتظر است اگر چیزی باقی مانده به محیط زیست بدهد که خلاف قانون است و این رویه غلط بایستی اصلاح شود.
هجدهم اردیبهشتماه بود که مدیرعامل آب منطقهای فارس در واکنش به احتمال مرگ فلامینگوهای بختگان به رسانهها اعلام کرد: حقابه تالاب بختگان در سال آبی جاری به تالاب بختگان سرازیر شده است و با توجه به بحران آب امکان رها سازی مجدد میسر نیست.
چند روز بعد یعنی بیست و چهارم اردیبهشتماه با فعال شدن تشکلهای زیست محیطی و مردم جوامع محلی و یافتن راهکاری موقت برای رساندن آب به کلونی فلامینگوها در بختگان، روابط عمومی شرکت آب منطقهای فارس ضمن انتشار اطلاعیهای با عنوان "جوجه فلامینگوها تشنه نمیمانند" از تلاش برای کمک به تداوم حیات این پرندگان مهاجر در تالاب بختگان خبر داد.
در این اطلاعیه آمده است: با وجود عملیاتی نبودن و عدم امکان تامین آب از سد درود زن به دلایل زیادی از جمله بعد زیاد مسافت، مساعدت لازم را از طریق فراهم آوردن تمهیدات لازم به منظور تامین آب از آبخوانهای زیرزمینی واقع در نزدیکترین نقطه به محل زندگی پرندگان مهاجر بختگان انجام خواهیم داد.
شرکت آب منطقهای فارس به منظور رسیدن آب به کلونی جوجه فلامینگوها در عمق تالاب بختگان حداکثر مساعدت را انجام خواهد داد.
روابط عمومی آب منطقهای فارس همچنین گفته است: طبق گزارش همکاران امور آب در شهرستانهای همجوار تالاب بختگان تا کنون هیچ گونه آسیبی به فلامینگوها از بابت بی آبی نرسیده و انشاالله از این به بعد نیز نخواهد رسید.
رئیس اداره پارک ملی بختگان در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به خشکیدگی تالاب بختگان و مرگ فلامینگوها، اظهار داشت: پرواز والدین به تالابهای همجوار برای تغذیه جوجهها در حالی انجام میشود که جوجههای فلامینگو حدود سه هفته تا چهل روز پس از تولد توسط مادر تغذیه میشوند و پس از آن باید خود بهصورت مستقل تغذیه کنند که با توجه به خشک بودن بستر تالاب بختگان امری امکان ناپذیر بهنظر میرسد.
سید حسن طباطبایی عنوان کرد: برای نجات پرندگان مهاجر آبزی راهکارهایی طی هفتههای گذشته مطرح شد که موضوع حقابه از اساسیترین و علمیترین موضوع نجات این فلامینگوها بود که متاسفانه به دلایلی حقابه رها نشد.
او با بیان این موضوع که شاید به دلیل نقطه فعلی فلامینگوها که در شرقیترین تالاب قرار دارند، رها سازی آب چندان نتیجه بخش نباشد، افزود: با توجه به تجارب سالیان گذشته، فلامینگوها در همین محل زادآوری داشتند و پس از آن، مسیر را به سمت غرب دریاچه طی میکردند و اگر آب رها میشد هرچند در ورودی آب میآمد، اما پرندگان با مهاجرت، خود را به آنجا می رساندند و نجات پیدا می کردند.
طباطبایی ادامه داد: دست بردن در طبیعت و ایجاد زیستگاه جایگزین خود پیامدها و عواقب دارد، اما در حال حاضر یک شرایط اضطرار در منطقه حاکم است که با همکاری سازمانهای مردم نهاد عزم داریم به هر طریق این جوجهها را نجات دهیم و آبی در بستر مهیا شود.
این استاد دانشگاه بیان کرد: با ارائه راهکارهایی که طی دو هفته قبل بررسی شد، برای نجات جوجه فلامینگوهای تالاب بختگان مقرر شد، انتقال آب از چاههای کشاورزی، حفر چاله در بستر تالاب و ایجاد چاهک برای انتقال در بستر دریاچه انجام شود.
طباطبایی یادآور شد: این اتفاق و شاید تلفات پرندگان مهاجر آبزی فقط به خود پرندگان مربوط نشود و این می تواند یک تلنگر در واقع برای جوامع انسانی و ما انسانها باشد و شک نکنید در کوتاه مدت همین اتفاقی که برای پرندگان میافتد برای جوامع انسانی خواهد افتاد.
او با ابراز نگرانی از تنش و بحران آبی پیش رو، با بیان اینکه حدود ۹۳ درصد منابع آب کشور توسط بخش کشاورزی مصرف میشود، اظهار کرد: سفرههای زیرزمینی هر ساله با یک شیب بزرگ افت میکند، و این مهم عزم جدی مسئولان را در مدیریت منابع آب میطلبد.
رئیس اداره پارک ملی بختگان گفت: در خصوص حقابه تالاب بختگان باید دو موضوع، حقابه هیدرولوژی سطحی و ژئو هیدروژئولوژی آبهای زیرزمینی را مدنظر قرار داد که دستگاههایی از جمله وزارتخانه نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و مجلس شورای اسلامی در این موضوع نقش اساسی را ایفا میکنند.
طباطبایی تصریح کرد: با وضع کنونی منابع آبی کشور و حوزه تالابها، نقش حکومت باید پررنگتر باشد اگرچه مردم یکسری نقش دارند، اما نقش حکومت باید در حکمرانی آب موثرتر باشد و بتوانیم با ایجاد ظرفیتهای جدید از مصرف بیش از حد آب جلوگیری و الگوی کشت را با هدف کاهش مصرف آب اصلاح کنیم تا برداشت از سفرههای آب زیرزمینی کاهش پیدا کند.
او خاطرنشان کرد: در تالابهای طشک و بختگان حدود ۷ متر آب از زیر بستر پایینتر است و سالانه ۵۰ تا ۷۰ سانتی متر افت سفرههای آب زیرزمینی را داریم و این در حالی است که هم به چاههای غیر مجاز، منابع آب زیرزمینی و چاههای مجاز لطمه میزند.
این مقام مسئول در حفاظت محیط زیست استان فارس گفت: طبیعت را نمیشود به صورت نقطهای دید و نقطهای برای آن تصمیم گرفت. طبیعت یک چرخه پویا دارد و باید کل حوزه آبخیز یک منطقه را در نظر بگیریم.
رئیس اداره پارک ملی بختگان با بیان اینکه بحثی که دنیا، بر آن مانور می دهد مدیریت جامع حوزههای آبخیز است که در آن تمام مسائل از جمله (جوامع انسانی، محیط زیست، کشاورزی، سلامت مردم، بحثهای روانشناختی و مهاجرت) بایستی در نظر گرفته شود و از تمام کارشناسان نهادها با یک نظر مشترک در این خصوص تصمیم گیری شود، افزود: بعضاً با جزیرهای عمل کردن ادارات متاسفانه دچار این بحران شدیم و اگر در کوتاه مدت تجدید نظر جدی در مصرف آب، به شکل فعلی نشود در بازه زمانی کوتاه و در آیندهای نزدیک کشور دچار بحرانهای زیادی خواهیم بود و یک کانون وسیع انتشار گرد و غبار در کشور خواهد شکل خواهد گرفت.
طباطبائی با اشاره به اینکه املاح نمکی و بافت ریزدانه و آلودگیهایی که در سالهای گذشته توسط رودخانه یا حوزههای اطراف وارد بستر این تالاب شده است، گفت: وضعیت خشکی تالابهای طشک و بختگان که در قلب کشور هستند به دلیل سوء مدیریت منابع آب اتفاق افتاده و جوامع انسانی و پنج شهرستان را تحت تاثیر قرار میدهد.
او با بیان اینکه اگر این نحوه مدیریت همچنان ادامه یابد، بایستی شاهد فرونشستهای شدیدی در دشتهای اطراف باشیم که به جوامع شهری آسیب میرساند و این موضوع عواقب جبرانناپذیری و بعضاً پیشبینی نشده را برای کشور خواهد داشت.
این مقام مسئول در حفاظت محیط زیست استان فارس، مهمترین دلیل عمده خشکیدگی تالابهای بختگان و طشک را دخالتهای انسانی مانند سدسازی دانست و افزود: سد درودزن را در بالادست بود و سدهای سیوند و ملاصدرا از سالهای ۸۵-۸۶ به سدهای استان افزوده شدند؛ و وقتی بازه زمانی آمار آب تالابها را بررسی می کنیم، نشان داده میشود که از این سالها تالابها خشکیده شدند و حقابه مورد نیاز این دریاچه در پشت این سدها ذخیره می شوند.
او بیان کرد: منابع آب زیرزمینی از دیگر دلایل خشکیدگی دریاچه هاست که تا سال ۸۶ سطح تراز پیزومترها در آبخوانهای اطراف تقریباً برابر سطح بستر بوده و در سالهای قبل از سطح بالاتر بوده که این باعث میشود در واقع شارژ بستر تالاب از طریق آبخوانها انجام شود.
طباطبائی عنوان کرد: متاسفانه از سال ۸۶ با ایجاد عملیات سدسازی، مسیر آب بر روی دریاچهها بسته شد و با مصوبهای که در مجلس شورای اسلامی گذرانده شد که چاه های ماقبل سال ۸۵ مجوزدار شوند، ضربهای به پیکره منابع آب زیر زمینی کشور وارد شد که از سال ۸۶ به بعد در بیشتر دشتهای منتهی به تالاب طشک و بختگان سالانه شاهد افت ۵۰ تا ۷۰ سانتی متری سفره آب بودیم و در حال حاضر حدود ۸ متر زیر این بستر خالی از آب شده است و شاهد پیشروی آب شور به سمت آبخوانهای اطراف هستیم که حرکت آبهای شور به سمت چاههای کشاورزی مردمان این منطقه را تهدید میکند.
این استاد دانشگاه با ابراز نگرانی از اینکه در حال حاضر ما در مرحله خشکسالی اقتصادی اجتماعی قرار داریم و شاهد پیامدهای آن هستیم، بیان کرد: آمارها طی ۲۵ سال اخیر نشان میدهد که ما نقصان در بارش نداشتیم اگرچه بارشها کم شده، اما در کل سطح بارشها طی این سالها یکسان بوده و بحث مدیریت انسانی منابع آب تنها دلیل خشکاندن این تالابهاست.
زهرا ناصری کارشناس و فعال محیط زیست در این باره در گفتوگو با خبرنگار ما، اظهار کرد: در تابستان سال ۹۶ بحران بی آبی در تالاب اتفاق افتاد و تعداد زیادی از جوجهها تلف شدند و متاسفانه در سال جاری این اتفاق برای بار چندم در حال رخ دادن است.
او با اشاره به اینکه بعد از تالاب میانکاله این بار تالاب بختگان قتلگاه پرندگان خواهد بود، تصریح کرد: باید هر چه سریعتر اقدامات اضطراری برای حفظ این پرندگان انجام شود و آب سدها بر روی تالاب بختگان باز شود تا این پرندهها نجات پیدا کنند.
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: مردم بومی منطقه و کشاورزان و جمعی از تشکلهای مردم نهاد، با لوله گذاری ۲۵۰۰ متر ازچاه آب مزارع به تامین آب مورد نیاز جهت ایجاد زیستگاه جایگزین برای جوجه فلامینگوهای باقی مانده اقدام کردند.
ناصری بیان کرد: متاسفانه چندین سال است که این دریاچه با خشکسالی دست و پنجه نرم میکند و مشکل آن مشکل تازهای نیست.
علی ارواحی مشاور مدیریت زیست بومهای تالابی در گفتوگو با خبرنگار ما با اشاره به شرایط بحرانی تالاب بختگان و خشک شدن آن در سالهای متوالی، اظهار کرد: از سال ۸۶ شاهد این بودیم که تالاب بختگان به سمت خشکی رفت و مهمترین دلیلش بحث بهره برداری بی رویه و غیراصولی از منابع آب و سفرههای آب زیرزمینی، توسعه اراضی کشاورزی و کشت محصولات پر آب بر، احداث سازههای آبی در طول رودخانه کر و در نتیجه آن کاهش چشمگیر حقابه تخصیص یافته به تالاب بختگان در پایین دست بوده است.
مشاور مدیریت زیست بومهای تالابی گفت: متاسفانه تالاب بختگان در لیست تالابهای در معرض خطر قرار گرفته است، این تالاب حائز اهمیت ملی و بین المللی است و اگر همچنان در معرض تهدیدات موجود باشد ممکن است برخی از کارکردها و خدمات تالاب بطور کامل از بین برود که از آن جمله میتوان به مخاطرات پیش روی تنوع زیستی نظیر آنچه در حال حاضر برای کلونیهای فلامینگو رخ داده، باشیم. نکته قابل تامل اینکه آنچه امروز گریبان فلامینگوها را گرفته در آینده گریبان انسانها خصوصا جوامع محلی پیرامون تالاب بختگان را از جنبههایی همچون سلامت، بهداشت، معیشت و ... خواهد گرفت.
بیشتر بخوانید
ارواحی با اشاره به اینکه تالاب بختگان بیش از ۲۴۰ هزار هکتار وسعت دارد، افزود: مطالعاتی که روی نیاز آبی سالانه این تالاب انجام شد نشان میدهد، در تالاب بختگان در طول هر سال به حداقل ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب نیاز داریم که در سال ۱۳۹۸ معادل ۴۲ میلیون مترمکعب حق آبه رهاسازی شد و در آبانماه ۱۳۹۹ حدود ۵۵ میلیون متر مکعب بود که به مراتب تخصیصی کمتر نسبت به حقابه واقعی تالاب است. متاسفانه شاهد این هستیم که در شرایط خشکسالی، باز هم تمام فشار متوجه تالاب هاست و همین تخصیصهای حداقلی همچنان در دستور کار وزارت نیرو و سایر بخشهای ذیربط قرار نگرفته است.
تالاب بختگان با وسعت ۸۴ هزار هکتار زیستگاه زمستانه پرندگان مهاجر از روسیه، دشت های سیبری و برخی از مناطق دیگر كشورمان است که در شهرستان نی ریز واقع شده است.حفر چاه، تعیین حقابه و همکاری با مراکز دانشگاهی و پژوهشی از جمله برنامههای محیط زیست استان فارس برای نجات بختگان است، اما آیا سالهای آینده بخت با بختگان یار هست؟ یا این تالاب هم به مشکلات زیست محیطی کشور اضافه میشود؟! از این رو بهنظر میرسد که سازمان حفاظت محیط زیست لازم است با اتخاد برنامهای دقیق بهدنبال راهکارها و اقدامات بلند مدتی باشد تا بتوان در سالهای آتی از بروز چنین مشکلات و بحرانهایی برای پرندگان مهاجر آبزی جلوگیری کرد.
انتهای پیام/