به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارائی درباره صحبت های روز گذشته همتی در جریان برگزاری مناظره انتخاباتی درباره فروش اوراق دولتی گفت:اوراق دولتی کارکرد جمع کردن ندارد و جنس اوراق دولت با اوراقی که ابزار پولی محسوب می شود، متفاوت است.

وی گفت:قبل از افزایش نرخ بهره بین بانکی میزان فروش اوراق به ۷۹۰۰ میلیارد تومان رسیده بود که بعد از افزایش نرخ بهره بین بانکی کم کم میزان فروش اوراق کم شد.

وزیر اقتصاد افزود: نکته دیگر افزایش نرخ سود سپرده ها به یکباره در آن زمان بود که این هم اثر خود را بر بازار سرمایه گذاشت و باعث ریزش شاخص بورس شد.

دژپسند درباره اختلافش با  وزیر نفت گفت:اصلا چنین چیزی نبوده است. اختلاف میان سازمان خصوصی سازی و شرکت پخش و پالایش بر سر اینکه متولی این صندوق کدام نهاد باشند، بود. در نهایت این اختلاف چند ساعت بیشتر طول نکشید. پس مشکلی نبوده و این اظهار نظرات صحیح نیست.

او در ادامه اظهار کرد: فکر می کنم مطالبی که در مناظره مطرح شد، غالبا فشار جلسه سنگین بوده و با عصبانیت آن نکات را مطرح کردند و به همین دلیل بسیاری از مطالب نادرست مطرح شد. همتی عضو شورای عالی بورس است و اعضای شورای عالی بورس اگر دیدگاهی برای بهبود شرایط بورس دارند، بهترین حالت این است که در شورا آن را بیان کنند.

او در ادامه با اشاره به نامه آقای همتی در سال گذشته اظهار کرد: زمانی که آن نامه به وزارت اقتصاد آمد؛ دو بحث وجود دارد. اینکه بازار سرمایه را نسبت به سایر بازارها مرجع بشماریم، مانند بازار ارز و سکه. زیرا بازار سرمایه یک مجرایی است برای تبدیل سپرده های خرد به یک فرآیند.

دژپسند تاکید کرد: از نیمه دوم اردیبهشت هرکس عرایض بنده را دنبال کرده باشد، کاملا متوجه است که بر سه عنصر تاکید می کردم؛ مطالعه، مشاوره و معامله. ضمن اینکه گفته می شد که بعضی از دارایی ها فروخته و به سهام تبدیل می شود، من توصیه کردم که از این کار اجتناب کنید و پرتفوی خود را به صورت ترکیبی داشته باشید. همچنین باید در نظر داشت که بازار سرمایه، یک بازار ریسکی است.

او ادامه داد: نکته بعدی این است که آیا با همه این موارد تکلیف از ما ساقط است؟ خیر. ما به عنوان متولی و یکی از اعضای شورای عالی بورس از بهمن ماه سال ۹۸ اتخاذ تدابیری را برای مدیریت بازار را آغاز کردیم. یعنی چون می دانستیم تقاضا رو به افزایش است، به دنبال پیشنهادهایی بودیم که به بازار کمک کند. پس ما مصوبات لازم را برای افزایش عرضه در بازار که این تقاضا را پوشش دهد.

این مقام مسئول افزود: ما هم نمی خواستیم از طریق سرکوب بازار صورت بگیرد. زیرا یک دیدگاه این بود که دامنه نرخ بهره را به منفی و مثبت دو کاهش دهیم. بنده با تکیه به مشورتی که با اعضای شورای عالی بورس داشتم، این مخالفت را کردم. دلیل اصلی اش این بود که اختیار قانونی به هیئت مدیره بورس داده نشده بود. دلیل دیگر این بود که مصوبه باید ۷۲ ساعت قبل منتشر می شد، آخر روز چهارشنبه ابلاغ شد. دلیل سوم این است که جنس بازار سرمایه اینطور است که باید نقد شوندگی بالایی داشته باشد. در ابتدای جلسه شورای عالی بورس همین تصمیم مقرر شد که هیات مدیره بورس نمی تواند چنین کاری را انجام دهد و باید به شورای عالی بورس بیاید.

دژپسند اظهار کرد: در اوایل سال ۹۹ به دلایلی بهره بین بانکی کاهش پیدا کرد. این کاهش سبب شد که علائم داده شود و مراجعه به بازار سرمایه بیشتر شود. در تمام دنیا بازار دارایی ها از نرخ بهره علامت می گیرند. مراجعه به بازار سرمایه زیاد شد و بعد از مدتی با یک شیب تند افزایش پیدا کرد. بعضی از صاحب نظران قائل به این هستند که دولت باید اوراق منتشر می کرد و این نقدینگی را جمع می کرد. باید این را تذکر دهم که اوراق دولت کارکرد جمع کردن نقدینگی ندارد.

او ادامه داد: زیرا این پول با اوراق دولت حبس نمی شود، پولی که با اوراق می آید دوباره باید به گردش در بیاید. آنکه می خواهد حبس کند، اوراق ناظر بر سیاست های پولی به عنوان ابزار پولی است و جنس اوراق دولت با اوراقی که به عنوان ابزار پولی مطرح می شود، متفاوت است. بنابراین متولی بازار پول باید در اینجا از اوراقی که ابزار پولی است، استفاده می کرد.

این مقام مسئول بیان کرد: نکته دوم این است که انتشار اوراق در دولت به موجب قوانین و مقررات صورت می گیرد. قبل از اینکه شیب نرخ بهره بین بانکی افزایش پیدا کند، در جمع بازار پول و بازار سرمایه میزان فروش اوراق به 7 هزار و 500 میلیارد تومان رسیده بود. بعد از اینکه نرخ بهره بالا رفت، فروش ما نیز کم شد. بنابراین ما تلاش کردیم حتی اوراق بودجه ابزاری که بود، بخشی از نقدینگی که به بازار سهام فشار می آورد، به آن سمت هدایت کنیم. البته نکته دیگری وجود دارد که اوراق کمتر خریدار حقیقی دارد، برخلاف ادعای آقایان. سهام در آن زمان محل مراجعه سرمایه گذاران حقیقی بود و آقایان باید به این تفکیک دقت کنند، متاسفانه زمانی که گرفتار مسائل سیاسی می شوند از این بحث ها غافل می شوند.

او در ادامه تصریح کرد: برای اینکه از ناپایداری بازار سهام مانع شویم، سعی کردیم دوره ای که تقاضا زیاد است مجوزهای قانونی و مورد نیاز را برای پوشش تقاضا از طریق عرضه اولیه، افزایش سرمایه و افزایش شناوری تامین کنیم. یکی از عواملی که در روند معکوس بازار سرمایه تعیین کننده بود، همین افزایش نرخ بهره بین بانکی است. نکته ای که در کنار این وجود دارد، افزایش نرخ سود سپرده هاست. یعنی آن زمان علامت داده شد و یکساله ها از 15 درصد به 16 درصد افزایش پیدا کرده و دو ساله ها نیز 18 درصد تعریف شده است. براساس مذاکراتی که با رئیس کل بانک مرکزی داشتیم، قرار شد که مصوبه می گیریم و اعلام نمی کنیم. اجرای آن را نیز با تفاهم با شما می گذاریم، اما بعدا اعلام کردند که متاسفانه این مورد نیز اثر گذار بود.

او در ادامه اظهار کرد: یک قانونی داشتیم که از سال 94 این قانون تصویب شده بود که صندوق توسعه ملی یک درصد از ورودی منابع خود را به سپرده گذاری در صندوق تثبیت بازار اختصاص دهد که تا آن زمان اجرا نشد. اما اکنون زمان مناسبی بود که پیگیری کردیم و از یک نهاد بالا دستی مجوز گرفتیم که به صندوق توسعه ملی تکلیف شود. متاسفانه یکی از مشکلات این بود که در اجرای این مصوبه نه اینکه همکاری نشد، مقاومت شد. علت آن ها این بود که اگر این را اجرا می کردیم، باید دلار را تبدیل به ریال می کردیم. ابتدا گفتند که این، منابع ورودی صندوق توسعه و ریالی است. در صورتی که همه خبر دارند منابع ورودی ارز و دلار است.

او افزود: نکته دوم این است که اگر منابع ریالی بوده چرا حالا که نزدیک انتخابات است، گفتند ما 200 میلیون دلار را تبدیل می کنیم و می دهیم. بنابراین اگر ریالی بوده این کار خلاف قانون بوده و اگر دلاری بوده پس چرا همان زمان انجام نشده است. یعنی زمانی که بازار به این منابع نیاز داشت، این کار انجام نگرفت و به مشکلات دامن زد.

تغییر سه رئیس سازمان بورس در طول یک سال

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه گفته می شود در طول یک سال سه رئیس سازمان بورس تغییر کرد، اظهار کرد: به نظر من چیزی که گفته می شود، بیشتر به طنز شبیه است. زیرا رئیس اسبق زمانی نارضایتی اش از ادامه در بورس جرقه خورد که در یکی از جلسات برای جلوگیری از رشد سریع شاخص در بازار رئیس سازمان بورس پیشنهاد داده بود که شرکت هایی که تعهد شناوری دارند و انجام نداده اند، تنبیه شوند. در آنجا میان رئیس اسبق و رئیس کل بانک مرکزی اختلاف ایجاد می شود و به تندی گراییده می شود.

او ادامه داد: این عوامل سبب می شود که تا حدودی دلسردی ایجاد شود. زمانی که شاپور محمدی رفت، شرایط محیطی به طوری بود که با وجود اصرار ما دیگر نمی توانست ادامه دهد. رئیس دوم که آمد هم به لحاظ تحصیلات و پیشینه حدود 10 سال رئیس بورس تهران بوده است. اما مجدد فشارهای محیطی زیاد شد و عدم همکاری ها بورس در برگشت تعادل با بورس سبب شده ایشان دلخور شده و پاییز 99 اعلام استعفا کرد اما من نپذیرفتم و پذیرش رسمی را عملیاتی نکردم. اما خیلی از او خواهش کردم که بماند و شرایط طوری بود که نتوانست بماند و رفت. اما دست ما پر بود و جایگزین او را انتخاب کردیم.

دژپسند در پاسخ به اینکه برخی از افراد از کدها و حقوقی هایی می گویند که منابع زیادی را خارج کردند و به نوعی عامل زیان بوده اند، اظهار کرد: این ها را ما تجربه کرده ایم. حقوقی و حقیقی را نباید دشمن هم قرار دهیم. این ها دو بال بازار سرمایه هستند. زمانی که بازار نیاز به عرضه داشت، آن حقوقی ها آمدند و عرضه کردند. برای اینکه عرضه کنند و از رشد فزاینده و نجومی شاخص جلوگیری کنند. اما اینکه بازار متعادل نشد، دلیل دیگری دارد. برخی از اقدامات، فرمایش ها و سخن ها اعتماد مردم به بازار را هدف قرار داده و بی اعتمادی نسبت به بازار شکل گرفته باشد، آن زمان تفاوت پیدا می کند و فشار عرضه زیاد می شود.

علت اصلی سقوط بورس؛ عوامل اقتصادی و همکاری های نهادی

این مقام مسئول در پاسخ به اینکه علت اصلی ریزش های سال قبل چه بود؟  بیان کرد: یک سری از عوامل اقتصادی هستند؛ مانند نرخ بهره بین بانکی و یا عدم پوشش تقاضا برای زمانی که عرضه فراهم است و بخشی از بنگاه ها نیز دچار قیمت های حبابی بودند و باید تخلیه می شدند. برخی از بحث ها نیز محیطی است مثل فضای روانی منفی. زمانی که ما با گفته های خود دل مردم را خالی می کنیم به عنوان مثال در تیر ماه بعضی ها هشدار می دهند که اقتصاد شرایط خوبی ندارند اما شاخص بورس صعودی است. پاسخ این بود که بنگاه های بورسی، بنگاه های ممیز و منتخب هستند و بنابراین شرایط آن ها متفاوت است. در آن زمان کسی این را نمی پذیرفت.

او افزود: اما سه ماه بعد زمانی که سود نیمه اول سال اعلام شد، خود همان افراد گفتند که طبق این سودآوری شرکت ها، این سهام ارزندگی دارد. ما از ابتدا این را می دانستیم اما علنی نمی کردیم. به این علت که نمی خواستیم به تقاضا در بورس دامن بزنیم، اما در جلسات بورسی اعلام می کردیم. حالا سوال این است که آیا ضعفی در خود بورس وجود نداشت؟ حتما وجود داشت. در بعضی از روزها می گفتیم که هسته معاملات مشکل دارد یا در روزهایی برای صدور کد بورسی مشکل داشتیم و یا یک روز مقررات خیلی تغییر پیدا کرد همان عبارت چهارشنبه های بی قرار. بنابراین هم عوامل اقتصادی بوده و هم همکاری های نهادی بوده است.

انتهای پیام/