گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ارومیه، اگر چه آذربایجان غربی همچنان دومین استان پرآب کشور محسوب می‌شود، اما توسعه سیستم‌های آبیاری نوین با توجه به وضعیت آب‌های سطحی و زیرزمینی و روند خشک شدن دریاچه ارومیه باید در اولویت نخست دست اندرکاران بخش کشاورزی قرار گیرد.

تغییر اقلیم و کاهش نزولات جوی از یک سو و مصرف بی رویه از سوی دیگر، کم آبی را به عنوان یک دغدغه مهم، پیش روی تمام بخش‌ها از جمله کشاورزی استان قرار داده و کاهش آثار مخرب آن نیازمند همراهی مردم و مسوولان است.

بخش کشاورزی با ۹۲ درصد، بزرگترین مصرف کننده آب به شمار می‌رود و بیش از ۸۰ درصد منابع آب هم به دلیل استفاده نکردن از تکنولوژی‌های پیشرفته آبیاری و رعایت نکردن الگوی کشت صحیح در مناطق مختلف، در این بخش به هدر می‌رود.

در بسیاری از مناطق آذربایجان غربی همچنان کشاورزان از شیوه‌های سنتی برای کشت و آبیاری محصول استفاده می‌کنند و این روش‌ها بیشترین سهم مصرفی آب را به دنبال دارد.

کشاورزی در اواخر دهه ۸۰ شمسی، محور توسعه آذربایجان غربی عنوان شد و بر همین اساس این بخش بدون ضابطه و غیرکارشناسی گسترش یافت؛ بر همین اساس افزایش سطح زیر کشت اراضی کشاورزی بدون توجه به استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری، مصرف آب را در این حوزه به صورت سرسام آوری افزایش داد.

چند سال خشکسالی و کاهش بارندگی از یک سو و توسعه بی رویه کشاورزی نیز از سوی دیگر موجب کاهش آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شد و روند خشک شدن آن را تشدید کرد.

۱۶ هزار هکتار اجرای آبیاری تحت فشار در مرحله طراحی و اجراست

اکبر کرامتی رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ارومیه، در خصوص آخرین وضعیت توسعه سامانه‌های نوین آبیاری تحت فشار در سطح استان گفت: تاکنون ۷۰ هزار هکتار سیستم‌های آبیاری تحت فشار خرده مالکی در استان اجرایی شده است و امسال نیز پیش بینی می‌شود چهار و ۵۰۰ هکتار نیز اجرا و به بهره برداری برسد.

او با بیان اینکه از سال ۹۲ تاکنون بیش از ۲۵ هزار و ۱۵۳ هکتار از اراضی کشاورزی استان به سامانه آبیاری تحت فشار مجهز شده اند، افزود: این میزان معادل ۳۶ درصد از اراضی کشاورزی است که با اجرایی شدن آن شاهد افزایش ۴۰ درصدی راندمان آبیاری در بخش کشاورزی بوده ایم.

کرامتی صرفه جوئی ۳۰۸ میلیون متر مکعب در مصرف آب، متوسط پتانسیل افزایش عملکرد محصول بیش از ۳۰ درصد و متوسط پتانسیل کاهش مصرف سم و کود شیمیایی ۲۵ درصد، بهره مندی ۸۳۰۰ نفر بهره بردار و اشتغال ۱۴ هزار نفر به صورت مستقیم و اشتغال غیر مستقیم ۲۸ هزار نفر را از مهمترین مزایای اجرای این طرح عنوان کرد.

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه در سال‌های اخیر اجرای طرح‌های نوین آبیاری با هدف کمک به احیای دریاچه ارومیه شتاب بیشتری گرفته است، افزود: در حال حاضر در سطح ۱۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی آبیاری تحت فشار از مرحله نقشه برداری، طراحی و در حال اجرا است.

۵۸۰۰ هکتار شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در استان به بهره برداری می‌رسد

کرامتی در خصوص اجرای طرح آبیاری تحت فشار در حوزه آبریز دریاچه ارومیه نیز گفت: این طرح در سه حوضه ارس، دریاچه ارومیه و زاب تا آخر سال ۱۳۹۱ به مقدار ۱۲ هزار و ۶۱۹ هکتار اجرایی شده است و از سال ۹۲ تاکنون نیز با تخصیص اعتبارات احیای دریاچه در ۵ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در حال اقدام است.

او با بیان اینکه اعتبار هزینه شده تاکنون مبلغ ۲۱۶۰ میلیارد ریال بوده واجرای طرح با هدف افزایش راندمان آبیاری انجام می‌شود عنوان کرد: با اتمام این طرح معادل ۱۴ میلیون متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی می‌شود.

کرامتی گفت: شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در استان آذر بایجان غربی در حسنلوی نقده، زولا و دریک سلماس، قره باغ ارومیه، بادین آباد و بالابان گرداشوان، کانی اشکوت، زنگ آباد و ریگ آباد پیرانشهر و قنبرکندی پلدشت، ساروق تکاب، پایاب سد مهاباد، پایاب بند نوروز لوی میاندوآب و حوضه رود خانه نازلو خاتمه یافته و یا در حال اجرا است.

رییس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی ادامه داد: سالجاری در برنامه عملیاتی بخش آب و خاک پیش بینی شده در صورت تخصیص اعتبارات موردنیاز پروژه‌های مصوب احیای دریاچه ارومیه پروژ‌های شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی در پایاب سد نورورلوی میاندوآب به میزان دو هزار و ۵۵۰ هکتار، پایاب سد مهاباد یک هزار و ۹۵۰ هکتار و حوضه نازلوی ارومیه یک هزار و ۳۳۵ هکتار در مجمع پنج هزار و ۸۰۰ هکتار افتتاح و به بهره برداری برسد.

اجرای طرح بهبود معیشیت مرزنشینان آذربایجان غربی

آرین مدیر اب و خاک و امور فنی مهندسی جهاد کشاورزی اذربایجان غربی نیز در گفتگو با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ارومیه،  اظهار کرد:  طرح تجهیز و نوسازی اراضی زیر سد‌ها و شبکه‌های مدرن در استان در دشت زنگنه پلدشت به مساحت سه هزار و ۷۵۰ هکتار اجرا شده و پیشرفت فیزیکی پروژه معادل ۸۰ درصد است.

او با بیان اینکه بهبود وضع معیشت ساکنین منطقه و ارتقا درآمد و سطح زندگی مرزنشینان از مهمترین اهداف اجرای این طرح است، افزود: عملیات اجرا شده تا کنون شامل بخش اول احداث ایستگاه‌های پمپاژ ۱ و ۲ و ۳ است که به بهره برداری رسیده وبخش دوم به مساحت ۶۰۰ هکتار در حال بهره برداری بوده بخش سوم و چهارم نیز به ترتیب به مساحت ۱۶۰۰ هکتار و ۱۵۵۰ هکتار در حال اجرا است.
آرین در خصوص اجرای عملیات آب و خاک در عرصه تشکل‌های کشاورزی و احیا و توسعه کشاورزی، اظهار کرد: طرح احیا و توسعه کشاورزی در اراضی آراز ۳ به مساحت یک هزار و ۵۲۰ هکتار در جوار روستای قنبر کندی و حسن کندی پلدشت با هدف تبدیل اراضی بایر به اراضی کشاورزی قابل کشت و ایجاد اشتغال و درآمد و اجرای روش‌های نوین ابیاری با پیشرفت ۷۸.۵ درصد در حال اجراست.

آرین خاطرنشان کرد: همچنین طرح دیگر اجرای عملیات آب و خاک در اراضی اوچ تپه میاندوآب به مساحت کل ۲۰۰۰ بوده که به صورت پایلوت در ۱۶۰ هکتار اجرایی شده و عملیات اجرایی شامل احداث ۵ کیلومتر از اجرای آبیاری کم فشار – احداث ایستگاه پمپاژ نیز در حال اجراست.

۸۳۱ رشته قنات در آذربایجان غربی وجود دارد

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در زمینه احیا و مرمت قنوات استان گفت: در استان آذربایجان غربی تعداد ۸۳۱ رشته قنات وجود دارد که در راستای سیاست بازسازی و احیای قنوات تا کنون تعداد ۳۷۳ رشته قنات از ابتدا‌ی اجرای طرح تا کنون لایروبی و مرمت شده است.

او یادآور شد: همچنین در سالجاری تعداد ۱۲ رشته از محل اعتبارات ملی و ۶ رشته از محل اعتبارات استانی در با هدف افزایش راندمان آبیاری در دست اجراست.

آرین در خصوص اقدامات نرم افزاری در مدیریت آب و خاک در استان عنوان کرد: طرح‌های شاخص شبکه فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور، اعتبارات و عملکرد طرح تنظیم و مهار در استان آذربایجان غربی، طرح مهار و تنظیم آب‌های مرزی و احداث شبکه‌های آبیاری و زهکشی فرعی از سال ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ از مهمترین اقدامات در این حوزه است.

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه طرح جامع شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی آب‌های مرزی استان آذربایجان غربی با هدف مطالعه و اجرای طرح شبکه‌های فرعی و به منظور توسعه و بهبود کشاورزی از محل صندوق توسعه ملی به تصویب رسیده است، افزود: این طرح در قالب ۲۵ پروژه به مساخت ۶۱ هزار و ۵۷۰ هکتار با اعتباری بالغ بر ۲۱ هزار میلیاردریال در حال اجراست.

آرین شبکه‌های فرعی آبیاری و آبیاری تحت فشار در حوضه ارس و زاب شامل شهرستان‌های پلدشت، ماکو، شوط، چایپاره، خوی، چالدران و پیرانشهر را از مهمترین طرح‌های در دست اجرا در حوزه آبیاری تحت فشار اعلام کرد و افزود: این طرح‌ها در قالب ۲۵ پروژه از سال ۱۳۹۴ شروع شده و تاکنون ۱۴ هزار و ۳۶۰ میلیارد ریال اعتبار تخصیص و هزینه شده است که با پیشرفت ۹۶.۵ درصد در حال اجراست و معادل ۵۸ هزار هکتار از عملیات اجرایی آن خاتمه یافته است.

عدم تامین اعتبار و آب مورد نیاز مهمترین مشکلات پیش روی طرح‌های آبیاری تحت فشار

مدیر آب و خاک و امور فنی مهندسی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی در خصوص مشکلات پیش روی طرح‌های اجرایی در حوزه آب و خاک افزود: مشکل پروژه‌ها در عدم اتمام شبکه اصلی توسط سازمان آب منطقه ای، تامین آب وعدم تامین اعتبار برای پرداخت مطالبات و تکمیل پروژه‌ها است و در حال حاضر نیز کل اعتبار مورد نیاز برای اتمام پروژه‌ها و به بهره برداری رسیدن آن‌ها ۷ هزار میلیارد ریال است.

آرین تاکید کرد: عدم اتمام پروژه‌ها و بهربرداری از آن‌ها موجب شده زمین‌های کشاورزی معطل مانده و موجب شده کشاورزان نتوانند نسبت به کشت محصولات اقدام کنند و این امر باعث نارضایتی کشاورزان را فرام کرده است.

او یاد آور شد: اجرای طرح‌ها با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و بومی منطقه و بکارگیری نقشه‌های کاداستر به روز شده نسبت به ایجاد نظام‌های بهره برداری تشکل آب بران در جهت بالا بردن بهره وری کشاورزی در منطقه اقدام نموده که این مهم نیز به نوبه خود در راستای جلوگیری از مهاجرت روستائیان و تثبیت جمعیت در مرز‌ها و ایجاد اشتغال موثر بصورت مستقیم و غیر مستقیم نقش بسزائی را ایفا خواهد کرد.

گزارش از الیاس گندمی

انتهای پیام/گ