حجت الاسلام و المسلمین مصطفی راهی سخنران و کارشناس مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، نیاز به تکامل و پیشرفت در نهاد انسان، از جمله اموری است که او با تمام وجود آن را لمس می‌کند و در این جهان شاید کسی نباشد که این نیاز را احساس نکرده باشد و بخواهد آن را انکار کند. به همین جهت است که در نگاه اندیشمندان مختلف، مسئله‌ی انسانِ کامل، مطرح شده است و درباره‌ی آن مطالب گسترده‌ای به رشته‌ی تحریر درآمده و تحقیقات فراوانی صورت پذیرفته است.

وی ادامه داد: در نگاه دانشمندان فعال در عرصه‌ی علوم انسانی این باور وجود دارد که رشد و خودشکوفایی، کوشش برای دستیابی به سلامت نفس، تلاش جهت شناخت هویت و موجودیت خود، قبول مسئولیت و خودکفایی و میل به تعالی و انسان شدن را باید به عنوان انگیزه‌های بسیار متداول و حتی جهان‌شمول بشریت در نظر بگیریم.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: در عرصه‌ی تکامل و پیشرفتِ انسان و رفع عطش او در این زمینه، نسخه‌های متعددی وجود دارد، که باید سؤال کرد کدام یک حقیقی و کارآمد است و کدام‌یک بدلی، غیرواقعی و سرآب‌گونه. حق این است که در این عصر و زمان، تقابل اصلی میان دنیای اسلام و دنیای غرب است و هر کدام برای پیشرفت انسان نسخه‌ای را پیشنهاد می‌دهند که این نسخه‌ها نیز به طور طبیعی در تقابل با هم قرار دارند.

بیشتر بخوانید

• آیا ارواح می‌توانند به دیدار خانواده خود بروند؟

وی ادامه داد: نظام غرب، بر محوریت بخشیدن به انسان استوار است و منطق آن نیز مادی است و اصالت را به لذت‌های مادی می‌دهد، اما در سمت مقابل، اسلام با نگاهی متعالی، خدا را محور تمام امورات انسان قرار می‌دهد و دنیا و امکانات آن را در راستای تعالی اُخروی او به خط می‌کند. حال با این نگاه اگر بخواهیم نحوه‌ی عملکرد دنیای غرب در ریل‌گذاری پیشرفت انسان‌ها را تبیین کنیم باید بگوییم که پیشرفت مد نظر او مادی است و همین می‌تواند وسیله‌ای باشد برای مشکلات بعدی که دنیای غرب در این فضا برای بشریت به وجود خواهد آورد.

حجت الاسلام و المسلمین مصطفی راهی تصریح کرد: درست است که انسان تشنه‌ی پیشرفت و کمال است، اما باید توجه داشت که عطش او با پیشرفت‌هایی که دنیای غرب برای او در نظر دارد برطرف نخواهد شد؛ علت این امر نیز کاملا مشخص است. وقتی ماده، فانی و محدود باشد به طور طبیعی انسانی که عطش نامحدود دارد را تأمین نخواهد کرد. حتی می‌توان قدم را فراتر نهاد و با بیانی دقیق‌تر این نکته را مطرح نمود که، چون منابع مادی محدود است، اگر پیشرفت‌ها در قالب پیشرفت‌های مادی تعریف شوند، حتما عده‌ای استعمارگر و سلطه‌جو نخواهند گذاشت انسان به این کمالات مادی به راحتی دست پیدا کند و صرفا برای این‌که در میدان باقی بماند سراب‌هایی از پیشرفت‌های مادی و نه حتی پیشرفت‌های حقیقی را برای او تعیین خواهند کرد که او در این میدان باقی بماند. این اتفاقات می افتد تا او ابزاری باشد برای دست یافتن زراندوزان به ثروت‌های بیشتر و مسیر را به سمت آب زلال تعالی حقیقی کج نکند.

وی افزود: به عنوان مثال سرمایه‌داران غربی، یک کالای لوکس یا کالایی با تکنولوژی پیشرفته را به عنوان یک تکامل و ترقی در اختیار انسان قرار می‌دهند و جیبش را خالی می‌کنند تا در یک تردستی ماهرانه چند صباحی در درون آن فرد، احساس نیاز به پیشرفتش را تأمین نمایند، اما در نهایت آن فرد، غافل از این حقیقت باشد که فقط یک مصرف‌کننده‌ی صِرف است و پیشرفت مادی را کسی خواهد برد که با این تکنولوژی، به سود‌های هنگفتی رسیده و دنیای خود را با فاصله‌های نجومی از دیگر اقشار جامعه آباد ساخته است.

کمالِ انسان در نگاه اسلام

این کارشناس مذهبی درباره کمال انسان از منظر اسلام گفت: انسانِ بی‌نهایت‌جو، طالب کمالاتی است که سر در بی‌نهایت دارد. او را به ماده و مادیات حواله کردن، حقیقتی جز فرستادن به دنبال سرآب نخواهد داشت. شهید مطهری شاخص انسان کامل را در اوج قرار می‌دهد و امام معصوم (ع) را به عنوان انسان کامل معرفی می‌نماید تا تفاوت بین تکامل غربی و تکاملی که اسلام آن را قبول دارد به طور کامل مشخص شود. شهید مطهری دراین‌باره گفت، «انسان کامل آن انسانی است که همه‌ی ارزش‌های انسانی در او به طور هماهنگ با یکدیگر رشد کنند و رشد هر کدام از این ارزش‌ها به حد اعلی برسد. این انسان می‌شود انسان کامل. انسانی که قرآن از او تعبیر به امام می‌کند.»

وی تصریح کرد: انسان کامل از منظر اسلام را اگر به‌درستی بتوانیم معرفی کنیم چشم‌های همه‌ی جهانیان را به خود خیره خواهد کرد. انسان کامل در یک مسیری قرار دارد که ابتدا و انتهایش به خداوند بی‌نهایت متصل است همان‌گونه که قرآن می‌فرماید هرگاه در محدودیت‌ها و مشکلات دنیا گرفتار شدی حقیقتِ از خدا بودنت را به یاد آور «الَّذِینَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِیبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ؛ آنان که، چون به حادثه سخت و ناگواری دچار شوند (صبوری پیش گرفته و) گویند: ما به فرمان خدا آمده‌ایم و به‌سوی او رجوع خواهیم کرد.»

حجت الاسلام و المسلمین مصطفی راهی در پایان گفت: کمال انسان در گرو اتصال به خدا و گرایش به آخرت در تمامی امور دنیایی است که معنا می‌شود؛ به همین سبب است که از منظر اسلام نمی‌توان برای کمالات انسانی محدودیتی قائل شد. حسن ختام این نوشته حدیثی زیبایی باشد از پیامبر خاتم (ص) که خطاب به انسان‌ها می‌فرماید: «مَا خُلِقْتُمْ لِلْفَنَاءِ بَلْ خُلِقْتُمْ لِلْبَقَاءِ؛ شما برای فناء و نابودی خلق نشدید، بلکه برای بقاء آفریده شدید.»

انتهای پیام/