به گزارش خبرنگار  گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، خراسان جنوبی بیش از ۵۰ هزار بافنده دارد که در ۲۵ هزار کارگاه در جای جای این خطه کویری در حال نقش زدن به فرش‌های دستباف هستند.

در روزگاران قدیم در هر کدام از خانه‌های اهالی این استان، یک بافنده فرش پیدا می‌شد اما حالا تعدادشان کمی کمتر شده و به دلیل سختی کار و هزینه‌های بالای راه اندازی دار قالی، جوانان کمتری به سمت و سوی این حرفه‌ی اصیل و با ارزش می‌روند.

فرش‌های دستباف خراسان جنوبی حال خوشی ندارند

فرش‌های اصیل و پرآوازه دستباف خراسان جنوبی که این روز‌ها در ناخوشی به سر می‌برند روزگاری در اوج بوده اند؛ به گفته رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی در سال ۱۳۷۵ بیش از یک میلیون دلار برای استان از صادرات قالی دستباف ارزآوری صورت گرفته است.

کامیابی مسک می‌گوید: در سال‌های اخیر صادرات فرش از استان بسیار ناچیز شده است و امسال توانستیم تنها ۷۰ هزار دلار از صادرات فرش دستباف ارزآوری داشته باشیم؛ از طرفی کرونا و از طرفی دیگر تحریم‌ها صادرات فرش را کمتر کرده و به گونه‌ای که است که آمریکا مشتری پر و پا قرص فرش ایران، دیگر خریدار نیست؛ اگر هم به کشور دیگری هم صادرات داشته باشیم، بازگشت پول بسیار سخت است و زمان زیادی را می‌گیرد.

او ادامه می‌دهد: پارسال نیز وضعیت صادرات مانند امسال بسیار ناراحت کننده بود؛ این در حالیست که در سال‌های گذشته حال فرش خراسان جنوبی بسیار بهتر بود و بافندگان سرخوش از بافت فرش‌های خوش رنگ و زیبا بودند.

بیشتر بخوانید

• هنری قدیمی که جان گرفت / هر خانه یک کارگاه بافندگی
• بافت بیش از ۶۲ هزار متر مربع فرش فقط در ۳ ماه/ کرونا، رمق را از دستان بافندگان فرش گرفت
• رج‌هایی که با نام حسین بافته می‌شوند/ خدمت هنرمندانه بانوان طبسی به عتبات عالیات

رئیس اتحادیه فرش دستباف خراسان جنوبی بیان کرد: امسال ۶۲ هزار متر مربع فرش در استان بافته شده که از تولید آن ۹۰ میلیارد تومان عاید استان شده است.

به گفته کامیابی مسک، فرش‌های بافته شده عمدتا در نقش‌های ریزماهی و خشتی است و در شهرستان‌های طبس، فردوس و بشرویه بیشتر نقش فرش نائین بافته می‌شود.

رج‌هایی که با رنج بافته می‌شوند

راهی یکی از کارگاه‌های قالی بافی در کوچه پس کوچه‌های شهر بیرجند شدیم، به خانه‌ای رسیدیم. پیرمردی با عینک‌های ته استکانی که مشخص بود چقدر چشمانش ضعیف است در را گشود.

وارد خانه که شدیم قالی زیبایی بر روی دار قرار گرفته بود؛ قالی ۱۲ متری دستباف با نقش سی و دو گل ریزماهی.

 نخعی پیرمرد بافنده بیرجندی به همراه همسرش ۵۰ سالی است که فرش می‌بافند و تمامی سختی‌ها و شیرینی‌های این مسیر را چشیده اند.

پیرمرد بافنده می‌گوید: در سنین جوانانی پشت قالی نشستم و این کار را بسیار دوست دارم اما قالی بافی مشکلات و سختی‌های زیادی را دارد. چند سالی است که چشمانم کم سو شده و به سختی به کارم ادامه می‌دهم و همسرم هم دست و پاهایش بسیار درد می‌کند چون ساعت‌های زیادی را پشت دار قالی می‌نشینیم و کار می‌کنیم.

همسر آقای نخعی نیز می‌گوید: قیمت اصلی همین قالی ۱۲ متری در اصل ۶۰ تا ۷۰ میلیون تومان است اما بعد از یک سال که بافت قالی به پایان می‌رسد تنها ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان عایدمان می‌شود و گاهی هزینه‌های اولیه این فرش هم به دست نمی‌آید و باید از جیب خودمان پول بگذاریم.

بیمه شان مدتی است که به دلیل پرداخت نشدن سهم دولت قطع شده است. گویا به دلیل کاهش صادرات، دولت حاضر نیست حق بیمه‌ی این افراد را پرداخت کند و این دردیست بر درد‌های دیگر بافندگان فرش. حتی حقوقشان هم از کارگران ساده کمتر است و روزانه تنها ۶۰ هزارتومان دریافت می‌کنند.

رد پای دلالان روی نقش‌های خوش رنگ قالی دستبافت

در روز‌هایی که خریداران کمتری در استان وجود دارد، دلالان راهی کارگاه‌های قالی بافی می‌شوند و از آب گل آلود ماهی می‌گیرند؛ آن‌ها فرش‌های دستباف را با قیمت کمتری خریداری می‌کنند و به استان‌های دیگر می‌برند تا با قیمت بالایی به فروش برسانند.

حسینی یکی از قالی بافان بیرجندی می‌گوید: زمانی که کار قالی تمام می‌شود دلالان می‌آیند و از ما فرش را می‌خرند و ما هم به دلیل آنکه نیاز به پول داریم مجبوریم قالی را با قیمت کمتری بفروشیم و در این بین پول‌های کلان به جیب دلالان می‌رود.

بازار فرش از رکود در می‌آید اگر...

فرش دستباف خراسان جنوبی نیاز به حمایت بیشتری دارد تا بتواند به روزگار خوشش برگرد. اگر مسئولان پای کار بیایند و این فرش‌های خوش طرح و رنگ را با قیمت مناسبی خریداری کنند و بیمه قالی بافان هم پرداخت شود، چراغ امید در دل بافندگان فرش استان روشن می‌شود و به کارشان رغبت بیشتری خواهند داشت.

شاید هم اگر بافنده را مستقیم به بازار وصل کنند و واسطه‌ها از این میان برداشته شوند، دست دلالان قطع خواهد شد و سود اصلی به جیب خود بافندگان خواهد رفت.

گزارش از زهرا رضوانیان

انتهای پیام/ س