حجت الاسلام و المسلمین علی غوریانی رضوی کارشناس مذهبی در گفت و گو با خبرنگار حوزه قرآن و عترت  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: دعا به قدری اهمیت دارد که خداوند متعال در سوره غافر می فرماید: «وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ﴿۶۰﴾» / و پروردگارتان فرمود مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت كسانى كه از پرستش من كبر مى ‏ورزند به زودى خوار در دوزخ درمى ‏آيند. یا در سوره بقره آمده: «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ ﴿۱۸۶﴾»/ و هرگاه بندگان من از تو در باره من بپرسند [بگو] من نزديكم و دعاى دعاكننده را به هنگامى كه مرا بخواند اجابت مى ‏كنم پس [آنان] بايد فرمان مرا گردن نهند و به من ايمان آورده باشد که راه یابند؛ در روایت نیز درباره دعا  با عباراتی چون مخ العِباده، سِلاح ممن و انبیاء، عمود دین، نورآسمان ها و زمین، کلید رحمت و نیمی از عمل نیک یاد شده.

دعا عاملی در تربیت انسان و پشتوانه ای الهی/ امید نشانه حیات است

وی با بیان اینکه در واقع دعا، به خاطر آثاری که در وجود انسان گزارده، انسان را تربیت کرده و عاملی برای خودسازی است؛ گفت: دعا از این جهت نیز دارای اهمیت است شاید سوال شود ربط دعا و تربیت چیست؟ یکی از آثار دعا ایجاد نور امیدواری درقلوب انسان ها است. و انسانی که امید نداشته باشد درواقع مرده است حتی از جهت پزشکی یا نظامی نیز ثابت شده، بیماران معمولا وقتی خوب می‌شوند که به بهبودی امیدوارند یا در امور نظامی و جنگ نیز اگر بهترین امکانات در اختیار سربازان بود اما امید نداشتند احتمال، کاهش یافته و بازنده میدان جنگ هستند. پس دعا حیات دوباره به انسان داده و او را امید وار، و کارهای بسیار سخت را در نظر انسان آسان و قابل دسترسی کرده و حل مشکل برایش معنی‌دار می‌شود چرا که دارد از یک قدرت آسمانی و بالا صحبت و پشوان اش چنین قدرتی است، خیلی تجلی توحید در این فرد بیشتر می‌شود.

فزونی تقوا و معرفت توحیدی

وی دومین اثر تربیتی دعا را نور و اثر تقوا در وجود انسان عنوان کرد و گفت: دعا باعث می‌شود انسان بیشتر به انجام واجبات و ترک محرمات، روی‌آورده و به طور دائم، گوهر ارزنده ای در وجودش باشد که مسیر حرکت تقوا را در زندگی او را تر و تازه نگه دارد. اثر دیگر این است که دعا معرفت انسان را بالا می‌برد با نگاهی به ادعیه وارده مانند جوشن کبیر، عرفه، کمیل، صخیفه سجادیه، ندبه، دعای کمیل و ... به وجود درس معرفت و عرفان اسلام درآن‌ دعا ها پی می‌بریم؛دسترسی به عرفان حقیقی و رسیدن به خدا با غفلت از این مهم میسّر نخواهد شد.

وقتی رحمت خداوند همه گیر است پس دعا چرا؟

این کارشناس مذهبی در ادامه اذعان کرد: در برخی ادعیه این مسئله دیده می‌ شود که فردی چه دعا کرده و چه درخواستی نداشته باشد؛ خداوند عطا می‌کند. یکی از ویژگی های خداوند متعال که در دعا می‌خوانیم: «يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ»/ اى كه عطا كنى به هركه از تو خواهد! اى كه عطا كنى به كسى كه از تو نخواهد و نه تو را بشناسد. کسی که نه خدا را دعا یا حتی او را نمی‌شناسد، خداوند به او هم از روی رحمت عطا می‌کند. دیگر برای چه دعا بکنیم؟ پاسخ این است که فیض خداوند متعال انواعی دارد مانند باران که وقتی به گرفتن شروع کند همه چه کافر و چه مؤمن از آن برخوردار می‌شوند اما بعضی برکات مخصوص به افراد خاصی بوده و باقی را شامل نمی‌شود و برخی از نعمات الهی از آن دسته نعماتی هستد که فقط کسی که دعا کند ممکن است آن را دریافت کند. و در برخی از روایات آمده که نزد خداوند کراماتی وجود دارد و جز به کسی که دعا می‌کند داده نمی‌‌شود.

علل براورده نشدن خواسته ها/ شرایط استجابت

وی با طرح سوالی مبنی بر این که اگر دعا انقدر اهمیت دارد چرا برخی از دعا ها مستجاب نمی‌شود؟ آیا خدا نمی‌تواند، ما درست دعا نکردیم، یا ... ؟ گفت: خداوند متعال که علم و حکمتش مطلق است و این مورد که خداوند نمی‌ تواند قطعا درست نیست. دعا و دعا کننده به منزله یک فرایند یا ساختاری یا منظومه ای است که دارای شرایطی بوده و باید این نکته مورد توجه قرارگیرد که دعا وقتی کار ساز است که شرایط آن موجود باشد؛ برای مثال وقتی به تجویز پزشک باید ده مرتبه با حد فاصله یک هفته دارو یا آمپولی استفاده شود و فرد کمتر از مقدار تعیین شده یا همه را در یک هفته مصرف کند و خوب نشود آیا بجا است، اعتراضی به دکتر داشته باشد؟ اثر هرچیزی شرایطی را می‌طلبد و دکتر در آن صورت می‌گوید تو شرایط نسخه را رعایت نکردی. البته اینجور پرسش ها در عصر ائمه و برای یاران حضرات معصومین نیز مطرح بوده. یکی از شرایط این است که ما به خداوند معرفت درستی داشته باشیم. یکی از نزدیکان امام صادق از ایشان پرسیدند چرا دعایشان مستجاب نمی‌شود و حضرت به ایشان فرمودند: «کسی را میخوانی که نمی‌شناسی و نسبت به او یعنی خدا معرفت نداری» یا نمازی که به گفته قرآن «بازدارنده ی انسان از فحشا و منکر است» و نماز های ما به دلیل نبود معرفت و  ارتباط و عملکرد ما نسبت به آیه ونماز است نه این که این آیه یا نماز اشکال دارد! دیگر شرط از شرایط دعا که در روایات آمده نیت صادق و دل پاک است. انّ العبد اذا دعی الله تبارک و تعالی بنیت صادق و قلب مخلص استجیب له بعد وفائه بعهد الله عزوجل. دعا شرایطی داشته و این گونه است که دعا انسان را تربیت می‌کند.

غذای حلال و پاکیزه

رضوی افزود: شرط سوم بحث غذای حلال، طعام پاک و طاهر است که فرمودند کسبت را درست کن دعایت مستجاب می‌شود و اگر شخصی غذایی بخورد که حرام باد تاچهل روز دعایش مستجاب نمی‌شود. این که می‌گویند حلال و حرام کجاست و امروزه در این موضوع نابسامانی دارد، توجیهی بیش نیست و لازمه اش دقت و کمی تلاش و جست و جو است.

حضور قلب

وی ادامه داد: شرط بعدی، شرط حضور قلب است. از پیامبر سوال شد که اسم اعظم خداوند کدام است که همه کارها با او حل می‌شود همه ی اسامی خداوند اعظم است قلبت را از از جز خدا پکیزه کرده و او را به هر نامی که می‌خواهی بخوان. در حالی که بعضی تصور می‌کنند اسم اعظم لفظیست که با به کار بردن آن همه مشکلات حل می‌شود اما این قلب است که می‌تواند کانون بت ها یا کانون الهی شده و حضور قلب مهم است. در صورت فقدان این شرایط در انسان، دعا مستجاب نشده و انسان باید به دنبال حصول آن ها باشد. اما پس از کسب آن ها نیز ممکن است بر اساس مصلحت افراد بعضی دعا ها مستجاب نشود مانند این که پسری دختری را می‌خواهد و مدام وی را از خدا می‌خواهد و با گرفتن چله و کار های مختلف وقتی به خواسته خود نریسیده و دلشکسته شده و بعد از مدتی درمیابد که این برآورده نشدن از بزرگ ترین لطف های الهی در زندگی وی بوده است.

اما در این میان دعای برآوده نشده چه می‌شود؟

وی اظهار کرد: در برخی روایات داریم که فرد با دریافت چند برابری ثواب از سوی خداوند در قبال دعا های مستجاب نشده، آرزو می کند که ای کاش هیچ کدام از آن‌ها برآورده نمی‌شد.

آیا دعا باعث تنبلی و تلاش نکردن است؟

این کارشناس مذهبی پاسخ داد: دعا کردن به معنی نبود تلاش نیست بلکه در کنار عمل و تلاش توکل نیز لازم بوده و هرچیز سر جای خودش است.

دعا یا دخالت درکار خداوند؟

رضوی تصریح کرد: قرار نیست هر دعایی مستجاب شده پس در کار خدا خلل ایجاد نمی‌شود ممکن دعا هایی باشد که به صلاح نبوده اما انسان به وظیفه خود عمل کرده و با تکرار این خواسته ها از خوداوند، روح توحید در او تقویت می‌شود. اصل علت دعا به جهت دوام ارتباط با خداست/

چگونه و چه دعایی بکنیم؟/ نیاز های واقعی واصلی کدامند؟

وی گفت: خداوند متعال در دعا هیچ گونه محدودیتی از قبیل زمانی، زبانی و جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و... نگذاشته است. اما بهتر آن است که در دعا نزد افرادی برویم که تایید الهی را دارا بوده و بهترین روش در صحبت با خداوند را می‌دانند که به این دعا ها مأثور گفته میشود یعنی از جانب اهلبیت بوده یا به تایید ایشان است. کسی که معصوم بوده و خطایی از او سر نمی‌زند حتما دعای او بهترین دعا است. اما ممکن است بگویند هر آن چه مورد نیاز ما است در این دعا ها نیامده پاسخ این است که با توجه به علم اهلبیت که متصل به علم اللهی است پس نیاز های درجه اول و دوم و سوم انسان  در دعا هایی نظیر عالیة المضامین  آمده که شاید نشان ازبیان  دغدغه واقعی توسط اهل بیت در زندگی انسان بوده و اینکه انسان در زندگی باید دنبال چه چیز هایی باشد. ولی با این حال انسان با هر زبانی می‌تواند دعا کند تا جایی که برخی مراجع اجازه دعا کردن به صورت فارسی در قنوت نماز واجب را داده اند. البته دعا نسبت به عبادت نماز عام بوده و هر دعایی به معنی خاص عبادت نماز که خداوند با شرایط خود واجب کرده نیست.

حجت الاسلام و المسلمین علی غوریانی رضوی خاطرنشان کرد: به طور مصداقی دعای فرج که تاکید فراوانی بر آن شده در روایات آمده که خواندن این دعا  گشایش در امور خودتان ایجاد می‌کند یبا دعا برای دیگران که با عث توجه خداوند به خود دعا کننده می‌شود و خداوند به فرشتگان می‌گوید که آن زبانی که دعا در حق دیگری کرده دعای خودش را مسجاب کنید . البته دعا هایی که به صلاح است. مورد سوم دعا برای عافیت است که گفته اند اگر از خدا چیزی خواستید عافیت بخواهید . عافیت در دین، دنیا و آخرت . مورد دیگر طلب مغفرت در گفتار و هم رفتار است که باعث رفع موانع استجابت دعاست همچنین صلوات بر محمد و آل ایشان است که از بهترین دعا ها شمرده شده و باعث گشایش و آمرزش است.    

انتهای پیام/