به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، محمد رضا سلمانی عبیات پژوهشگر تاریخ اسلام گفت: دستگاه مالى امویان متأثر از نظام مالى مسلمانان در عهد خلفاى اولیه بود، اما تفاوت هاى بنیادى نیز با آن دوره داشت. امویان برخلاف اسلام، حکومت متجملانه و پر زرق و برق را جایگزین تشکیلات ساده و آمیخته با معنویت صدر اسلام کردند.

او افزود: اساس این تغییر و تحول مالی به سود بنی امیه را برای نخستین بار «عثمان بن عفان» آغاز کرد که با جهت گیری شتاب زده، سعی در افزایش قدرت مالی و سیاسی امویان داشت. او همیشه در راه ‏هایى قدم برمی داشت که هدف اصلى آن‏ها، حفظ منافع خاندان بنی امیه بود و به تقاضاهاى بى‏ حد و حصر آن‏ها پاسخ مى‏ داد و براى تطبیق با موازین شرعى، بر روى آن اسم «صله رحم‏» مى‏ گذاشت.

خلیفه سوم به عنوان رهبر جامعه‌ی اسلامی خود را مجاز در کیفیت مصرف درآمد بیت المال می‌دانست و در قبال اعتراض مخالفان چنین استدلال می‌کرد که منصب خلافت و وظایف آن بس سنگین و کمر شکن است و او در برابر انجام این امور، خود را محق می‌داند که در بخشی از اموال عمومی به هرگونه که صلاح می‌داند گشاده دستی نماید.

سلمانی عبیات بیان کرد: بستگانش را افرادی «عیالمند» و «بی پر و بال» معرفی می‌کرد که نیاز مبرم به کفالت و اعانت دارند و از باب وظیفه شرعی بر خود لازم می‌داند به عنوان صله ارحام به آن‌ها کمک مالی و اقتصادی نماید، هرچند این استدلال‌ها در حق شخصیت‌هایی همچون مروان بن حکم، هیچگاه نتوانست جامعه خشمگین از نابرابری و ظلم را آرام نگه دارد و تاب آوری مردم روزی به ضرر خلیفه سوم تمام شد و وی به دلیل همین، ناعدالتی هایش کشته شد.

اخذ مالیات‌های گسترده از مردم عراق

این پژوهشگر تاریخ اسلام اظهار داشت: روش عثمان در جمع آوری و تصرف در بیت المال در زمان معاویه، به اوج خود رسید! معاویه رسما خلافت را به سلطنت و پادشاهی تبدیل کرد و هرچه می‌خواست در زمینه اموال مسلمانان تصرف کرد و در این بین بیشترین اموال جمع آوری شده که با شدیدترین انواع اخذ مالیات جمع آوری می‌شد، از عراق بود.

این کارشناس ارشد تاریخ تشیع تصریح کرد: بر اساس نقل یعقوبی در تاریخش، تنها در زمان معاویه از عراق بیش از ۵۶۶ میلیون درهم مالیات جمع آوری می‌شد که در نوع خود رقمی بسیار زیاد و هنگفت است. همچنین بر اساس نقل یعقوبی در زمان حکمرانی عبیدالله بن زیاد در عراق که در زمان یزید بن معاویه نیز گسترش و ادامه پیدا کرد؛ تنها از عراق ۱۳۵ میلیون درهم مالیات جمع آوری می‌شد.

امام حسین (ع) در نامه‌ای به معاویه ضمن بیان بسیاری از بدعت‌های سخیف و ظلم‌های نامحدود معاویه در خصوص فساد مالی سیستماتیک بنی امیه و به ویژه معاویه، سخن به میان می‌آوردند و نوشتند: «ستایش، خدایى را که دشمن جبّار و سرکش تو را در هم شکست؛ دشمنى که در بدى کردن بر این امّت، شتاب کرد و زمام امور را به زور، به دست گرفت، ثروت هاى عمومى را غصب کرد و بدون رضایت امّت، بر آنان حکومت نمود. آن گاه بهترین هاى امّت را به شهادت رسانید و اشرار را رها کرد و ثروت الهى را میان ثروتمندان و زورمداران، قسمت کرد»

میراث معاویه برای فرزندش یزید، بیت المالی مملو از درهم و دینار و کاخ‌هایی در شام بود، میراثی که یزید سعی در حفظ و گسترش آن به هر ترتیبی داشت. یزید بن معاویه که فردى بى کفایت و در امور مالى فوق العاده بى بندوبار و ولخرج بود، براى اهداف سیاسى یا شخصى آن چنان بذل و بخشش هاى فراوان مى کرد که به سختى مى توان آن را با روش عاقلانه و منطقى تطبیق داد. او به عبدالله بن حنظله و هیئت اعزامى مردم مدینه به شام مبالغ هنگفتى به عنوان بخشش و دل جویى پرداخت، ولى عبدالله این عمل یزید را سفیهانه قلمداد کرده و مردم مدینه را علیه او بسیج نمود و قیام حرّه شکل گرفت.

شورش‌های پی در پی فقیر علیه غنی

امام حسین علیه السلام در بخش‌های مختلف نهضت عاشورا، از فساد مالی دستگاه اموی و ایجاد ۲ قطبی غنی و فقیر، سخن به میان آورده و یکی از دلایل نهضت را همین موضوع معرفی می‌نمایند.

بر اساس کتاب طبری امام حسین (ع) در بَیَضه (منزلگاهی نزدیک به کوفه) براى یاران خویش و یاران حُر، سخنرانى کرد و فرمود: «اینان، به اطاعت شیطان در آمده اند و اطاعت [خداى]رحمان را رها کرده اند، تباهى آورده اند و حدود را معطّل نهاده اند و ثروت‌ها را به خویش اختصاص داده اند، و من، شایسته ترینِ کسان به تغییر و دگرگونى اوضاع هستم.»

امام حسین (ع) ۲ سال پیش از مرگ معاویه، صحابه و تابعین را در منا گرد آورد و از آنان دعوت کرد تا در محفلى نورانى و مراسمى حیات‏ بخش جمع شوند و پیام آن بزرگوار را بشنوند و پس از بازگشت به موطن‏هاى خود، آن را به مردم مسلمان و قابل اعتماد ابلاغ کنند. ایشان در بخشی از این خطبه با اشاره به نحوه عملکرد بنی امیه نسبت به مردم نکته مهمی را در خصوص نحوه عملکرد مالی امویان بیان می‌فرمایند: «شگفتا! و چرا در شگفت نباشم که دیار اسلامی در اختیار فریبکاری نابکار و مالیات‌بگیری ستمگر و فرمانروای بی‌رحم بر مؤمنان است، پس خدا در آنچه ما کشمکش داریم حاکم است و در آنچه اختلاف داریم داوری می‌کند.»

رواج زندگی اشرافی گری، دوری از اسلام واقعی، ولخرجی‌های خاندان اموی، ثروت اندوزی، اخذ مالیات‌های هنگفت از مردم، شورش‌های متعددی را در مناطق مختلف و به ویژه در عراق به وجود آورد؛ طبری در تاریخ خود تعداد قابل توجهی از شورش‌هایی را ذکر می‌کند که در زمان معاویه و یزید به دلایل مالی و به دلیل فقر مردم به وجود آمدند.

امام حسین (ع) در مقابل این فساد که در تضاد با اصول اساسی اسلام که مبتنی بر برابری همگان از بیت المال و رعایت حق مردم و انصاف در حق آنان بود، مخالف جدی نمود و با همه توان در مقابل آن ایستادگی کرد.

انتهای پیام/ن