به گزارش  حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، آئین افتتاحیه نخستین مدرسه بین‌المللی تابستانی "قرآن و فرهنگ" به همت مرکز مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن سازمان قرآنی دانشگاهیان با حضور سعیدرضا عاملی؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، سید حمیدرضا طیبی؛ رئیس جهاد دانشگاهی، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید محمدی؛ دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی برگزار شد.

سعیدرضا عاملی؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن تسلیت ایام شهادت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) گفت: ان شاءالله به مصداق "المرء مع من أحبه" محبت ما نسبت به حضرت سیدالشهدا (ع)، دل‌هایمان را در مسیر مقاومت، حرکت به سمت فرهنگ و سنت اهل بیت (ع)، استقرار جامعه اسلامی و نیل به تمدن نوین اسلامی روشن کند. سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی را با تأخیر خدمت آقای دکتر طیبی و همکارانشان تبریک عرض می‌کنم، انصافاً جهاد دانشگاهی در این سال‌ها میراث بزرگ و ارزشمندی از خود بر جای گذاشته است؛ در حوزه صنعت، کشاورزی، خدمات و همچنین در حوزه‌های مرتبط با پزشکی و علوم انسانی موفق عمل کرده‌اند. تأسیس خبرگزاری‌های ایسنا و ایکنا و زنجیره مرتبط با جهاد دانشگاهیان کشور مرجعیتی برای جهاد دانشگاهی فراهم کرده است.

او افزود: تاسیس موسسه بین المللی قرآن و فرهنگ هم در ادامه این زنجیره ارزشمند، بسیار مهم است. مسرورم این طرح را با همکاری دانشگاه امام صادق (ع) پیش می‌برید، مطمئناً پیش بردن این مهم با نهاد دانشگاهی تخصصی، تضمین مسیر درست آن است.

 عاملی پیام قرآن را پیامی قانون‌مند دانست و گفت: محتوای قرآن کریم مجموعه قوانین و مقرراتی است که خداوند در قانون هستی تعبیه کرده است، وقتی فردی به آن توجه کند، بر سازه‌ی فطری انسان می‌نشیند؛ لذا اقامه عدالت و رفع تبعیض اجتماعی از جهان برای همگان پذیرفته شده است؛ و نیز رفع کرب از زندگی مردم، توجه به نیاز‌های مردم و توجه به مولفه‌های اخلاقی، پرهیز از دروغ و تجسس در امر دیگران، پرهیز از تهمت و غیبت و... صفاتی پذیرفته از طرف عامه مردم جهان است بنابراین پیام قرآن، پیامی جهانی با ملاحظه طبیعت انسانی است.

پیام قرآن، جهانی است

سعیدرضا عاملی با اشاره به "فرهنگ جهانی قرآن" گفت: قرآن کریم به هیچ وجه بیان محلی ندارد، در هیچ جای قرآن خطابات محلی نمی‌بینید. خطابات عام قرآن و خطابات خاص قرآن، جهانی است. چه در جایی که مردم را با تعبیر یا ای‌ها الناس مورد خطاب قرار می‌دهد که الف و لام آن استغراق است یعنی‌ای همه مردم جهان! و چه در خطابات خاصی که مؤمنین را مورد نظر قرار می‌دهد؛ بیان جهانی است.

او در ادامه گفت: "وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا کَافَّةً لِلنَّاسِ... " انحصاری در آیه ۲۸ سوره سباء عنوان می‌شود که ما تو را ارسال نکردیم مگر برای همه مردم جهان؛ "کافه" به معنای بازدارنده هم گرفته شده است، اما مفهوم اولیه‌اش این است؛ "بر پیامبر مرسل (ص) نازل نشده مگر برای همه مردم جهانیان. " این حصر حکایت از اهمیت توجه به کل جهان دارد و نه گرفتار شدن در جانبداری‌های محلی و منطقه‌ای.

پیام قرآن، قانون‌مند است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: پیام قرآن بر فطرت انسان می‌نشیند و شاید از منظری زاویه سخنانم با اشخاص دیگری است که تصورشان این است که باید به بوم رنگ‌ها توجه کنیم! قرآن بنیانی دارد و اگر به این بنیان توجه شود، در می‌یابیم پیامش به همه مردم جهان با هر تعلق فرهنگی، قومی، نژادی و بومی پذیرفته شده است، چون قرآن بر سازه فطرت انسان می‌نشیند.

او عصبیت ناشی از جهل مرکب را به مراتب بدتر از عصبیت نژادی و قومی دانست و گفت: چه در عصبیت قومی و نژادی گذشته و چه در عصبیت ناشی از «ما می‌دانیم»، بدلیل ماهیت حکیمانه قرآن پیامی پذیرفته شده است، اگر انسان‌ها روزنه‌ای از پذیرش را در ذهن خود باز کنند.

 عاملی پیام قرآن را پیامی قانون‌مند دانست و گفت: محتوای قرآن کریم مجموعه قوانین و مقرراتی است که خداوند در قانون هستی تعبیه کرده است، وقتی فردی به آن توجه کند، بر سازه‌ی فطری انسان می‌نشیند؛ لذا اقامه عدالت و رفع تبعیض اجتماعی از جهان برای همگان پذیرفته شده است؛ و نیز رفع کرب از زندگی مردم، توجه به نیاز‌های مردم و توجه به مولفه‌های اخلاقی، پرهیز از دروغ و تجسس در امر دیگران، پرهیز از تهمت و غیبت و... صفاتی پذیرفته از طرف عامه مردم جهان است بنابراین پیام قرآن، پیامی جهانی با ملاحظه طبیعت انسانی است.

دعوت قرآن بر حکمت استوار است

وی افزود: از سوی دیگر کلام قرآن مبتنی بر حکمت و عقلانیت است. قرآن دعوتی مبتنی بر حکمت دارد؛ هر چه به گذشته بیشتر برگردیم، عصبیت‌های دوران جاهلیت محسوس‌تر بوده است. نگاه "لنا دین آبائنا" که پیرو دین پدرانمان هستیم به عنوان یک عصبیت قومی و نژادی در گذشته بسیار پررنگ بوده است. امروز هم عصبیت ناشی از جهل مرکب وجود دارد که افراد فکر می‌کنند "می دانند، اما نمی‌دانند. 

عاملی: امروز باید نگران استنباط عمل غیرعقلانی در رفتارمان باشیم. اگر در رفتار و سیره عملی ما، گام نهادن در مسیری ضد حکمت و ضد تدبیر استنباط شود؛ باید به سمت فرهنگی منبعث از قرآن، حرکت کنیم و خود و روش‌های متعصبانه و متحجرانه را اصلاح کنیم.

استاد دانشگاه تهران عصبیت ناشی از جهل مرکب را به مراتب بدتر از عصبیت نژادی و قومی دانست و گفت: چه در عصبیت قومی و نژادی گذشته و چه در عصبیت ناشی از «ما می‌دانیم»، بدلیل ماهیت حکیمانه قرآن پیامی پذیرفته شده است، اگر انسان‌ها روزنه‌ای از پذیرش را در ذهن خود باز کنند.

وی افزود: در ۱۲ واژه متفاوت در قرآن کریم، دعوت به عقلانیت شده است. " لَوْ کُنَّا نَسْمَعُ أَوْ نَعْقِلُ ما کُنَّا فِی أَصْحابِ السَّعِیرِ" (آیه ۱۰ سوره ملک) اگر اهل شنیدن- فهم منطق- و اهل تعقل بودید، جزو اصحاب سعیر نبودید. در فرهنگ اهل بیت (ع) که نگاه می‌کنید، پر از واژگان عقلانی، رأی، حزم، تدبیر و عقل است. دائماً خدای متعال و فرهنگ اهل بیت (ع)، انسان‌ها را دعوت به حکمت و عقلانیت کرده است. امروز باید نگران استنباط عمل غیرعقلانی در رفتارمان باشیم. اگر در رفتار و سیره عملی ما، گام نهادن در مسیری ضد حکمت و ضد تدبیر استنباط شود؛ باید به سمت فرهنگی منبعث از قرآن، حرکت کنیم و خود و روش‌های متعصبانه و متحجرانه را اصلاح کنیم.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی قرآن کریم را فرهنگ ساز و هویت بخش دانست و افزود: قرآن به ما کیستی و نیستی را می‌آموزد. "لا اله الا الله" کلمه‌ی توحیدی، هویت ساز است. هویت یعنی چه؟ مفهومی است به معنای بودن‌ها و نبودن‌ها؛ لا اله (نبودن ها) الا الله (بودن‌ها) که هویت ایجاد می‌کند. اگر کسی به لحاظ رفتاری، فرهنگی و اجتماعی در شرایطی قرار گیرد که پر از تردید باشد -یعنی نه "بودن" داشته باشد و نه "نبودن" داشته باشد- اینجا بحران هویت و خطر شکست هویت به وجود می‌آید.

قرآن کریم فرهنگ ساز و هویت بخش است

رئیس شورای توسعه فرهنگ قرآنی اظهار کرد: فرهنگ امری اجتماعی است. زمانی که از فرهنگ سخن می‌گوییم تسامحاً از مفاهیم قرآنی، تعبیر به فرهنگ می‌کنیم، چون فرهنگ یک تنزلی پیدا می‌کند و به سطح عمل و رفتار اجتماعی باز می‌گردد. پیام خدا از سوی خودش به ما رسیده است و از این منظر منبعی برای فرهنگ و برای چگونه زندگی کردن است. زمانی که از چگونه زندگی کردن سخن می‌گوییم، یعنی از فرهنگ صحبت می‌کنیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی قرآن کریم را فرهنگ ساز و هویت بخش دانست و افزود: قرآن به ما کیستی و نیستی را می‌آموزد. "لا اله الا الله" کلمه‌ی توحیدی، هویت ساز است. هویت یعنی چه؟ مفهومی است به معنای بودن‌ها و نبودن‌ها؛ لا اله (نبودن ها) الا الله (بودن‌ها) که هویت ایجاد می‌کند. اگر کسی به لحاظ رفتاری، فرهنگی و اجتماعی در شرایطی قرار گیرد که پر از تردید باشد -یعنی نه "بودن" داشته باشد و نه "نبودن" داشته باشد- اینجا بحران هویت و خطر شکست هویت به وجود می‌آید.

وی ادامه داد: امروز در بسیاری از پرسش‌های اجتماعی از افراد، پاسخ‌های نمی‌دانم زیادی می‌شنویم و این امر خطرناک است. در حقیقت این فرد و جامعه مردد، مسیر خودش را پیدا نکرده است، اما قرآن کریم اعتبار مفاهیم محکم و قدرتمندش را از خداوندی که هیچ شکی در آن نیست، می‌گیرد تا شخصی که پر از نادانی و جهل است. خداوند غنی است "أنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ" (آیه ۱۵ سوره فاطر) و همه ما انسان‌ها نیازمند هستیم؛ نیاز به غذا، آب، خواب، حمایت و... داریم. انسان سرشار از نیاز است و خداوند بی‌نیاز و غنی مطلق است. فهم عبودیت در درک فاصله این دو است که ما به فقر خودمان و غنای پروردگار اشراف و اذعان کنیم. از این منظر قرآن کریم هویت بخش انسان است.

 عاملی بیان کرد: در این روز‌ها همگی نگران جهان و همه انسان‌های جهان هستیم، البته این یک امر دقیقی است که عزیزان ما باید نگران جهان باشند. در جهان یک اکوسیستم واحد وجود دارد. اگر هر نقطه‌ای از جهان دچار مشکلی شود به نقطه دیگر سرایت می‌کند. وقتی می‌گوییم فرهنگ قرآنی، جهانی است یعنی دغدغه جهانی و بین المللی برای ما ایجاد می‌کند.

جهان، اکوسیستم واحد

عاملی بیان کرد: در این روز‌ها همگی نگران جهان و همه انسان‌های جهان هستیم، البته این یک امر دقیقی است که عزیزان ما باید نگران جهان باشند. در جهان یک اکوسیستم واحد وجود دارد. اگر هر نقطه‌ای از جهان دچار مشکلی شود به نقطه دیگر سرایت می‌کند. وقتی می‌گوییم فرهنگ قرآنی، جهانی است یعنی دغدغه جهانی و بین المللی برای ما ایجاد می‌کند. در حقیقت ما را در مقامی قرار می‌دهد که دیدگاه‌های جهانی داشته باشیم.

وی ادامه داد: بسیار خطرناک است انسان دیدگاهش محدود به اندیشه‌ای شود که صرفا منفعتی برای او مهیا می‌کند، قطعاً اولویت‌هایی داریم و اولویت ما استقرار نظام اسلامی در جمهوری اسلامی ایران است. این امر دغدغه و دعا شب و روز ما برای حفظ صیانت و قدم برداشتن در این مسیر است، ولی حتی تامین ارزش برای جمهوری اسلامی ایران مستلزم توجه به ملاحظات الهی برای همه جهان است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: باید نگاه جهانی داشته باشیم و در یک پیوستار گره خورده به جامعه انسانی حرکت کنیم. این اقتضای پیام جهانی قرآن است. خداوند ارسال پیامش و خطاباتش را برای عامه مردم جهان می‌داند و حتی خطابات خاص‌اش را برای همه مومنین جهان بیان می‌کند. این نشان دهنده آن است که‌ای انسان به فکر کل جهان باش! در حالی که به فکر خود و خانواده و کشور خود هستی! اندیشه‌ای جهانی داشته باش تا در مسیر خداوند حرکت کنید.

 عاملی گفت: در حقیقت دنیای غرب در صنعت، شهر سازی، مظاهر زندگی جدید پیشرفت کرده است، اما شکست‌های بزرگی در مورد خود انسان دارد.

شکل گیری اضمحلال و خستگی اجتماعی در جهان

استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: ضمن نگرانی‌های فرهنگی باورم این است که به مرور زمان مسیر بازگشت به خداوند قدرت پیدا می‌کند، یک رفت و شدی در حال شکل گیری است که در اثر سرخوردگی‌ها و بلا‌های روزگار، انسان‌ها دوباره به خدا باز می‌گردند و یک جریان معکوس سکولاریسم شکل می‌گیرد. یک احساس خستگی و اضمحلال عمومی در جهان در حال شکل گیری است. یک نوع فرسودگی ناشی از دور شدن از خداوند در جهان مشاهده می‌شود و به نوعی جفا در حق طبیعت که بروز آن در انواع ویروس‌ها و بلا‌های طبیعی و گرم شدن زمین ظاهر شده است، را شاهدیم. جفایی در حق انسان به وجود آمده است؛ زمانی که سیلی طبیعت را می‌خوریم، دردمان می‌گیرد و احساس کاستی می‌کنیم، اما زمانی که سیلی خودمان، انسانی که گم شده و فرسوده شده در این مسیر را می‌خوریم...! چه می‌کنیم. روزی با "دیوید بیر" وارد بحث شدم، او به تعبیر انگلیسی ها، شروع کرد " frustration"هایی از این دنیا را به صورت گلایه از زندگی امروز بیرون ریخت. اینکه از این هم ظلم در جهان و نگاه تبعیض آمیز به انسان و از یک بی‌هویتی و ناکامی‌ها خسته شده‌ام. در حقیقت دنیای غرب در صنعت، شهر سازی، مظاهر زندگی جدید پیشرفت کرده است، اما شکست‌های بزرگی در مورد خود انسان دارد.

دکتر عاملی در ادامه گفت: انسان در این میان مسئله اصلی بوده است، اما به موضوع فرعی تبدیل شده است. خانه‌های زیبا، ماشین‌های لوکس و استاندارد انسان‌ها در غربی که گرفتار فرسودگی‌ها و جدایی‌های متعدد در خانواده شده است. افزایش نمایی خانواده‌های تک سرپرست، شیوع هم جنس بازی، ناکامی‌های احساس نداشتن به دلیل دور شدن از خداوند در ابعاد مختلف زندگی بوجود آمده است. این موارد اموری است که انسان را ناگزیر به کلمه استرجاع " انا لله و انا الیه راجعون" بر می‌گرداند. اگر چه این آیه به استناد صدر آن، در مقابله مصیبت و به نوعی توجه به آخرت است، "إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ"؛ اما معنای دیگری هم دارد که ناظر بر مفهوم عام کلمه استرجاع است؛ بی شک انسان به خداوند بر می‌گردد؛ راه و پناهی به جز بازگشت به خداوند نداریم. این قاموس هستی است که جامعه بشری این نگاه را منعکس کرده است. ما هم از خداییم و راهی جز بازگشت بسوی خدا نداریم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: باید نگاه جهانی داشته باشیم و در یک پیوستار گره خورده به جامعه انسانی حرکت کنیم. این اقتضای پیام جهانی قرآن است. خداوند ارسال پیامش و خطاباتش را برای عامه مردم جهان می‌داند و حتی خطابات خاص‌اش را برای همه مومنین جهان بیان می‌کند. این نشان دهنده آن است که‌ای انسان به فکر کل جهان باش! در حالی که به فکر خود و خانواده و کشور خود هستی! اندیشه‌ای جهانی داشته باش تا در مسیر خداوند حرکت کنید.

گسترش "فرهنگ مخالفت" در غرب

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کرد: شاهدیم تا چه اندازه در غرب "فرهنگ مخالفت" گسترش یافته است! فرهنگ مخالفت با تخریب محیط زیست، فرهنگ مخالفت با الکل، فرهنگ مخالفت با ربا، فرهنگ مخالفت با خانواده‌های تک سرپرست و یا حمایت از خانواده‌های تک سرپرست و... نزدیک ۴۰ الی ۵۰ درصد جامعه غرب در دایره فرهنگ مخالفت قرار دارند، اما جای سوال است که آیا فرهنگ مخالفت، مسیر خود را پیدا کرده است؟ این نوید خداوند است "أَنَّ الْأَرْضَ یَرِثُهاعِبادِیَ الصَّالِحُونَ" این آیه قانون خدا و قاعده هستی را بیان می‌کند. این گونه نیست که جهان مسیر رفت و بازگشتی نداشته باشد. بازگشت در مسیر هستی به سمت خداوند، قطعی است.

وی در بخش دیگری از سخنانش به فرهنگ اشاره کرد و گفت: فرهنگ چیست؟ فرهنگ سیر تطور مفهومی در تاریخ داشته البته وارد این مقوله به صورت جزیی نمی‌شوم. آنچه مسلم است، فرهنگ پدیده‌ای با دوام و مستمر است و دوام در حوزه فرهنگ امری گریز ناپذیر است. فرهنگ دارای "جذبه‌های مشترک" است. کم رنگ شدن وجوه مشترک فرهنگ، فضای پایان فرهنگ را ایجاد کرده است.
فرهنگ شناسان اخیر گفته اند؛ فرهنگ مسیر زندگی است، آنچه بد یا خوب الهی و غیر الهی باشد، فرهنگ گفته‌اند.

سخن از پایان فرهنگ در جهان

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: به نظر می‌رسد فرهنگ وجوه مشترک زندگی بشر است، اگر برای فرهنگ‌ها مانند فرهنگ ایرانی، فرهنگ افغانستانی، فرهنگ ترکیه ای، فرهنگ عرب و... قلمرو در نظر می‌گیریم و یا در وسعت بزرگتر، چون فرهنگ آسیایی، فرهنگ اروپایی در نظر می‌گیریم و نیز برای فرهنگ به صورت موضوعی، چون فرهنگ اسلامی، فرهنگ مسیحی قلمرو قائل می‌شویم و یا اینکه فرهنگ را در حوزه صنوف، چون فرهنگ خبرنگاری و رسانه‌ای می‌بریم؛ در این زمینه به اشتراکاتی اشاره می‌کنیم. اشتراکاتی در این موضوع وجود دارد که معنای فرهنگ را می‌سازد. از این منظر به دلیل بحران‌های فرهنگی که در جهان به وجود آمده بسیاری سخن از پایان فرهنگ را عنوان کردند؛ یعنی حوزه اشتراکات کمرنگ می‌شود. چرا فرهنگ دچار این مشکل شده است؛ به این دلیل که استقلال گرایی و فرد گرایی در جهان و یا فرد گرایی معطوف به استقلال گرایی در جهان در حال تقویت شدن است.

وی اضافه کرد: زمانی که به فرهنگ مهدویت رجوع می‌کنیم این فرهنگ ناظر بر این است که در زمان ظهور حضرت، ولی عصر (عج) مردم می‌شنوند و می‌پذیرند؛ این پذیرش از باب عقلانیت حاصل شده است. یعنی فردگرایی که در بعدی از آن خودخواهی وجود دارد و یا جدایی سازی اجتماعی ایجاد کرده، امری مذموم است، اما در سطحی دیگر به فرد این فکر را می‌رساند که با تفکر با پدیده‌ها مواجه شود، یک استقلال گرایی در آن دیده می‌شود.

دکتر عاملی اظهار کرد: مفهومی تحت عنوان کسی بودن "SOMEBODYNES " ایجاد شده است. کسی بودن به این معنا ست که "افراد برای خودشان کسی شده‌اند. " در گذشته این گونه نبود. با نگاهی به گذشته عموم افراد، جامعه نخبگانی و یا هنجار‌های اجتماعی قالب را تبعیت می‌کردند. دسترسی به انبوه اطلاعات در جهان رسانه‌ای و مجازی جدید فرد را به عنوان کاربر تبدیل به کسی کرده است؛ لذا باز نشر، تولید و کامنت می‌گذارند! این موارد عناصری است که "احساس کسی بودن" و " احساس انتخاب گری" در او فراهم کرده است. در حقیقت فرهنگ از این منظر نیازمند جذبه‌های مشترکی است. در حوزه استقلال گرایی آنچه ظرف و مظروف را با هم منطبق می‌کند، فرهنگ قرآنی است.

فرهنگ قرآنی به عنوان یک جذبه مشترک بشر

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: فرهنگ قرآنی به عنوان یک جذبه مشترک بشر اگر درست بیان و عرضه شود، در این فضا پذیرفته می‌شود. مگر می‌شود به شخصی غذای خوب عرضه کنی، اما او زهر بخواهد بخواهد! البته در حال حاضر افراد زهر هم می‌خورند، اما نمی‌دانند و اذعان به زهر بودنش ندارند. گفت صیاد پی صید دویدن عجبی نیست / صید از پی صیاد دویدن عجب است. وقتی جاذبه‌هایی در جایی و دافعه‌هایی هم در جای دیگر وجود داشته باشد، شاهد حرکت به سمت امر پرجاذبه خواهیم بود ولو آنکه زهر باشد. اما آنچه خیر دائمی و مستقر و جاودانه انسان را تامین می‌کند که همانا قانونی که خداوند برای خیر قرار داده است؛ عرضه کنیم. شاهد مشترکات جهانی یعنی همان فرهنگی خواهیم شد که خداوند عرضه کرده است.

تنهایی مسئله بزرگ در جهان

وی بزرگترین معضل جهان مدرن را تنهایی دانست و گفت: تنهایی مسئله بزرگی در جهان است. تنهایی فقط برای دوران کهنسالی نیست، بلکه در دوران جوانی هم انسان‌ها تنها شده‌اند. در آمریکا فردی که به سن قانونی رسیده، به نوعی فشار خانواده در ترک خانه را هم باید تحمل کند یعنی از همان دوران جوانی احساس بی‌پشتوانه بودن و بی حمایتی و تنها بودن می‌کند. در فضایی که فرد دچار یک تنهایی مزمن شده است و این امر تبدیل به یک قانون اجتماعی شده است، کار سخت و سخت‌تر می‌شود. البته قرآن، قانون اجتماعی است و قرآن ضمن اینکه ناظر بر فرد است، اما نیاز‌های فردی و اجتماعی را جمع کرده است؛ فرد بدون جامعه بی‌معنا است. اگر زبان را در نظر بگیریم؛ زیان محصول یک فرآیند اجتماعی است و آن نظام معناساز زندگی است. فرد بدون جامعه، بودنی ندارد، درست است، اما همین جامعه (مردم) دوره خلوتی برای راز و نیاز شبانه با خداوند نیازمند است و به این امر هم توصیه شده است.

استاد دانشگاه تهران گفت: فرهنگ منابعی برای تغدیه دارد؛ امروزه منابع تغدیه فرهنگ دچار مشکل شده است مثل سیستم تهویه‌ای که کار کنداما منبعش فاضلاب باشد، در اینجا در نهایت هوای بد خارج می‌شود و هوای بدتر وارد می‌شود؛ بنابراین این سیستم تصفیه معکوس عمل می‌کند و زمانی سیستم تصفیه درست عمل می‌کند که سمت هوای پاک تنظیم شده باشد. هوای ناپاک و ناسالم سیستم تهویه، خود منشاء ذلالت انسان می‌شود. فرهنگ دارای منابعی است. امروز باید دید جامعه به چه امری بیشتر مراجعه می‌کند و آن موضوع منابع فرهنگی محسوب می‌شود. در همین شرایط کرونا، تحقیقی در سال ۹۹ شده است؛ مبنی بر اینکه وقتی فشار‌های کرونا به سمتتان می‌آید، چه کار می‌کنید؟ ُ بیش از ۴۰ درصد عموم جامعه عنوان کرده‌اند که قرآن تلاوت می‌کنیم، این شاخص بالاترین فراوانی بوده است. زمانی که توصیه به استغفار و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) شده است به این معناست که با آن‌ها پاکسازی درونی برای انسان صورت می‌گیرد.

قرآن و دین، مهم‌ترین منبع فرهنگ در جهان

وی ادامه داد: در ابتدای کرونا در دنیا دیدید که چه اتفاق‌هایی افتاد؛ "ما گناهکاریم" را بسیاری از شهروندان آمریکا و اروپا با صدا بلند سر دادند؛ درحقیت به نوعی جامعه متوجه مسیر اشتباه خود شد؛ لذا قرآن و دین به نظرم همچنان مهم‌ترین منبع فرهنگ در جهان هستند. اگرچه به دلیل توسعه سکولاریسم و جدا کردن دین از همه نهاد‌های مهم اجتماعی، دین ناقصی است، اما بشری با آن نگاه سکولاری اش، شنبه و یکشنبه اش را برای جبران بازگشت به دین قرار می‌دهد. این اسلام است که در ابعاد مختلف پویایی دارد که در مراسم روزانه ۱۷ رکعت نماز می‌خوانیم و مومنی که اهل مستحبات، ۵۱ رکعت نماز مستحبی می‌خواند و... یا بالاخره دایره این اعمال بسیار وسیع است تا انسان را پاکسازی کند.

عاملی اظهار کرد: باید گفت فضای اجتماعی سکولار، لیبرال، چپ و مارکسیستی به مرور بخشی از جامعه را از دین جدا کرده است؛ اما اگر بخشی از کشور‌های اتحاد جماهیر شوری سابق را ببینید؛ انسان باورش نمی‌شود محلی که سال‌ها مارکسیست حاکمیت داشته است، امروز مرجع دین در آن قابل ملاحظه است.

انتهای پیام/