به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، فرهنگ، سنگ بنای هر شهری از جمله شهرستان سروستان با آثار فرهنگی و تاریخی منحصر به فردش یکی از کهن‌ترین شهرستان‌های استان فارس است و بنای مقبره شیخ یوسف سروستانی که در قرن هفتم هجری می‌زیسته  تجلی اوج فرهنگ، هنر و معماری اسلامی و سندی معتبر برای نشان دادن اوج شکوفایی فرهنگ دینی و مذهبی مردم این دیار است.

کسی نیست که از سروستان عبور کرده باشد و مقبره زیبای شیخ یوسف سروستانی را ندیده باشد.

 مقبره ای که مثل نگین در وسط شهر برای عابران جلوه‌گری می‌کند و همه را به سوی دیدن معماری زیبای خودش فرا می‌خواند.

آرامگاه در یکی از محله‌های قدیمی سروستان به نام شیخ یوسف قرار دارد که در ورودی مقبره رو به روی میدانی به همین نام باز می‌شود و در جلوی در نوشته‌ای قرار داد که شناسنامه مقبره نوشته شده و توضیحاتی که خواندن آن برای گردشگران و زیارت کنندگان آن شیخ بزرگ خالی از لطف نیست.

درب ورودی اصلی مقبره برای امنیت مکان و فرسوده نشدن سردر مسدود شده و امکان عبور و مرور از آن نیست با انحنایی جالب رو به کوچه‌ای با خانه‌های قدیمی و محله‌ای قدیمی‌‌تر قرار گرفته است.

نکته‌ قابل توجه  اینکه کل ساختمان آرامگاه طی سالیان گذشته و به مرور زمان تغییر کرده است و قسمتی از حیاط آرامگاه که  قبرستان بوده با کسب اجازه از فقیه آن زمان مرحوم آیت الله محلاتی تبدیل به مسجد شده که هنوز هم پابرجا است و به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مساجد شهر شناخته می‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر به مغازه هم‌جوار آرامگاه می‌روم جایی که یکی از کسبه فرهیخته، متین و نویسنده کتاب تاریخ سروستان مشغول کسب روزی حلال است.

خودش گفته بود که از نوشتن خسته نمی‌شود و من هم او را در حال نوشتن می‌بینم. 

غلامحسین سبزی سروستانی گفت: شیخ یوسف‌ ابن‌ یعقوب سروستانی از دانشمندان و عرفای برجسته فارس در قرن هفتم هجری  بوده که  در کتب و منابع گذشته اطلاعات زیادی درباره زندگی و شخصیت وی وجود ندارد اما گفته شده  به احتمال زیاد تولد شیخ یوسف در آغاز قرن هفتم و در حدود سال ۶۰۰ قمری بوده و زادگاهش به طور قطع سروستان بوده که سال وفاتش هم با توجه به متن کتیبه و سنگ قبر موجود، ۶۸۲ قمری است.

دوران زندگی شیخ یوسف هم‌زمان با حکومت اتابکان سلجوقی در فارس و حمله مغولان و تسلط آن ها بر ایران بوده و می‌شود بیان کرد: دوران زندگی شیخ یوسف همزمان با حیات سعدی شیرازی بوده است.

از پشت پنجره مغازه به سر در و طاق بنا نگاه می‌کنم و می‌گویم معماری اسلامی زیبایی داد و آقای سبزی که بیشتر از ۶ دهه در جوار آرامگاه روزگار سپری کرده، از معماری آرامگاه چنین می‌گوید.

 بنای اصلی مقبره شیخ یوسف سروستانی بر روی دوازده ستون سنگی زیبا برپا شده و حدود ۴۰ سال بعد از فوتش به وسیله استاد علی قاضی ساخته می‌شود که دو سر درب غرب و جنوب بنا به شکل باشکوهی خودنمایی می‌کند.

 در چهار طرف مقبره، چهارطاق بر روی بنا با گنبد پوشیده و از سنگ، آجر، گچ و ساروج ساخته شده است.

این نویسنده سروستانی بیان کرد: در سردر بنا و سنگ قبر شیخ یوسف انواع خط‌ها و نقشه‌ها به طرز زیبایی به کار رفته‌اند  که می‌توان این بنا را به عنوان موزه انواع خط و نقش قرن هشتم معرفی کرد.

خطوطی مانند: کوفی، نسخ، نستعلیق، شکسته، نستعلیق نقش مهندسی و اسلیمی اسلامی .

سروستانی تصریح کرد: شیوه معماری بنا یعنی ستون و طاق و گنبد و مقرنس به شدت تحت تاثیر معماری دوره ساسانی بوده و می‌شود گفت بنای شیخ یوسف مهمترین بنای معماری ایرانی در جنوب کشور  مربوط به دوره ایلخانی است.

او ادامه داد: مصالح در بنا از گچ‌ بری، گل‌بری، کاشی‌ کاری بوده که به مرور زمان از بین رفته و بارها مرمت شده است.

سروستانی افزود: از زمان نادر شاه تا سال ۱۳۳۸ خورشیدی زیر نظر علی سامی، تعمیر و تغییراتی در سردر و گنبد به وجود آمده اما  از آن تاریخ به بعد تعمیرات کلی انجام نشده است.

در ماه محرم هستیم و از بلندگوی مسجدی که به آرامگاه چسبیده است صدای نوحه و ماتم عزاداری سرور و سالار شهیدان(ع) شنیده می‌شود، بی‌درنگ ازمراسم عزاداری می‌پرسم و او از اعتقادات و باورهای قدیمی مردم سروستان گفت که در سال‌های خیلی پیش و آن‌طور که بزرگتر‌ها می گویند ماه محرم که می‌شد مردم محله‌های مختلف سروستان به صورت دسته  خود را به مقبره شیخ یوسف می‌رساندند و او را زیارت می‌کردند و بر این باور بودند که هر کجا مکانی با دوازه ستون پابرجا باشد، حضرت امام حسن(ع) در آنجا مدفون است و به همین خاطر دسته‌های سینه‌زنی در کنار مقبره شیخ یوسف گرد هم جمع می‌شدند و بر سر و سینه خود می‌زدند و با صدای یلند می‌خواندند: ای خلف مصطفی، شاه سلام علیک و در ادامه، باز هنگام عزا شد شیعیان، نوحه‌گر شیر خدا شد شیعیان را هم‌خوانی می‌کردند.

از دیگر رجال علمی که در مقبره شیخ یوسف مدفون است می‌توان از محمد بن الحسین البیضاوی و عمر بن علی البیضاوی نام برد.

 اگر چه از زندگی و آثار آن ها اسنادی در دست نیست ولی آرامگاه آنان بیان‌گر این حقیقت است که، هر یک دانشوری گرانمایه در زمان خود بوده‌اند.

منبع: فارس

انتهای پیام/ت