به گزارش خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از اهواز، اسب‌ها در چهار گوشه و در مسیری مشخص یورتمه می‌روند، چنان سر‌ها را به زیر انداخته اند و سوارکاران بر آن‌ها سوار هستند، گویی که رام رام شده اند.

آهو‌ها به صورت ردیفی در حال چَرا هستند و شیردال‌ها با وقار و شکوه خاصی رژه می‌روند، گل‌ها دور تا دور را فراگرفته اند و در میانه ده‌ها درفش کاویانی نقش بسته اند، تا نمادی باشد از تاریخ کهن فرش دستبافت در سرزمین ایران، این‌ها تصاویری از نقش‌های بسته شده در فرش قالی پازیریک بوده که با رنگ‌های زنده بافته شده است.

این قالی سند خوبی است تا نشان بدهد فرش ایرانی نه تنها یک کالا برای فروش، بلکه اثر هنری ارزشمندی است که علاوه بر خواص درمانی به دلیل استفاده صد درصدی از محصولات گیاهی و طبیعی، می‌تواند فرهنگ و هنر محلی را از همین طریق به سرتاسر جهان نشان داد.

ایرانی‌ها از دیرباز برای خارج ساختن خانه‌های بی روح به سمت زیبایی و جذابیت فرش‌های خوش رنگ و نگار با فام‌های گا‌ها تُند را زیر پای خود می‌گستراندند. خانه‌های قدیمی که از سنگ ها، چوب و خشت بی روح ساخته می‌شدند در نبود معماری مدرن و رنگ‌های شیمیایی این زنان بودند که با به کار گیری ذوق و هنر سر انگشتان دستان را به کار می‌گماردند تا جلوه‌هایی زیبا بیافرینند و منازل خود را لعاب دهند.

قالیبافی با الهام از طبیعت

جهان افروز نجفوند از بانوان کارآفرین و فرشباف اندیمشکی از جمله همین زنان است که به گفته خودش تا پیش از استخدام در صنایع دستی استان خوزستان نزدیک به ۶۰ فرش و گلیم برای گذران معیشت و گرفتن دستمزدی بافته و تحویل مردم داده است.

او که لقب بانوی فرش ایران را نیز از آن خود کرده در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید : برای بافت فرش‌ها با الهام گرفتن از طبیعت و از خیال ذهنی خودم کمک می‌گیرم و یادم می‌آید نزدیک به پنجاه سال پیش فرشی به صورت چهار فصل بافتم که گره‌ها را با نگاه به کوه‌ها و درختان و مجسم کردن ۴ فصل در هم تنیدم.

نجفوند افزود: به غیر از فرشبافی، روپوش حیوانات که به محلی «جِل» گفته می شود نیز می‌بافتم؛ این روپوش به غیر از در امان نگه داشتن حیوان از سرما، هنگام بارکشی از وارد شدن فشار زیاد جلوگیری می کند. 

این بانوی کار آفرین بیان کرد که علاوه بر قالیبافی، به خلق صنایع دستی دیگری نیز مشغول بوده که یکی از آن‌ها تهیه وسایل تزئینی اسب هنگام آوردن عروس‌ها به خانه بخت بود.

ویژگی منحصر بفرد قالی ایرانی؛ در زمستان گرم و در تابستان سرد

جهان افروز نجفوند همچنین در خصوص تهیه مواد اولیه فرش دستبافت گفت: نخ فرش از پشم گوسفندان تشکیل شده که با فام‌های طبیعی رنگ می‌شوند، ضمن آنکه تراکم پرز بیشتری دارد، دارای جلوه هنری است، هرچه وقت بگذرد باز هم قابل استفاده است و با گذشت زمان نیز بیشتر هنر و جلوه خود را نشان می‌دهد.

بانوی فرش ایران ادامه داد: فرش دستبافت را می‌توان به صورت یک پس انداز نگاه کرد ضمن آنکه فرش ایرانی زبانزد همه مردم جهان از قدیم تا الان است و به دلیل ساختار طبیعی آن در زمستان گرم و در تابستان سرد است. فرش دستبافت همچنین یک انرژی درونی به انسان می‌دهد و حساسیت زا نیست، اما فرش ماشینی به خاطر مواد پلاستیکی و رنگ‌های مصنوعی هیچ کدام از این خصوصیات را ندارد و نسبت به فرش دست بافت عمر کمتری دارد.

او در خصوص چگونگی حرفه‌ای شدن در فرشبافی اظهار کرد: پس از حضور در جهاد سازندگی و کمیته امداد همکاری لازم را با این ۲ نهاد آغاز کرده و روستا به روستا فرشبافی را آموزش می‌دادم، بعدها نیز به استخدام صنایع دستی استان خوزستان درآمدم و طرح‌های خانه به خانه را پیاده سازی کردم و در گوشه گوشه استان خوزستان قالیبافی را به بانوان توانمند و خلاق تعلیم دادم تا جایی که گستره کار به لرستان نیز کشیده شد.

هر خانه یک کارخانه

این بانوی کارآفرین اهل اندیمشک که حالا بازنشسته شده همه این آموزش‌ها را رایگان دانست که در پایان بافت فرش به بافنده دستمزد نیز پرداخت می‌شد. او همچنین می‌گوید که هم اکنون هم یک کارگاه تولید فرش و گلیم دارد که علاقه‌مندان این رشته هنری را در خانه‌های خود با راه اندازی دار قالی مشغول به کار می‌کند تا از این طریق درآمدزایی نیز داشته باشند.

اندیمشک یکی از شهرستان‌های شمالی خوزستان و در مرز استان لرستان واقع شده است. گذر چندین رودخانه از این شهرستان آن را تبدیل به یکی از بکر‌ترین مناطق طبیعی کرده که اماکن تاریخی و باستانی بر جذابیت این منطقه می‌افزاید.

مردم در این مناطق نیز از دیرباز همچون سایر نقاط ایران به فرشبافی و گلیم بافی مشغول بودند. همچنین شایان ذکر است که اندیمشک یکی از مهم‌ترین شهرستان‌های تولید قالی و گلیم دستبافت در استان خوزستان است که زنان هنرمند با الهام از طبیعت و ذهن خلاق خود نقش‌های زیبا در فرش‌ها خلق کردند.

صادرات ۳ میلیون دلاری تعاونی‌های اندیمشک طی ۵ ماه نخست امسال

پیمان جهانگیری فرماندار اندیمشک مدتی پیش بیان کرد: صنعت فرشبافی این شهرستان در حال تبدیل شدن به برند ملی است و از مشاغل خانگی در این شهرستان نیز حمایت و در روستا‌های هدف تسهیلات اشتغالزایی پرداخت می‌شود.

مدتی پیش نیز سید ناصر حسینی رییس اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی اندیمشک گفته بود که تعاونی‌های اندیمشک پارسال ۱۰ میلیون دلار صادرات داشتند و در سال ۱۴۰۰ نیز تا مردادماه حدود ۳ میلیون دلار بوده که انتظار می‌رود در زمستان جهش داشته باشد.

اینکه چه حجمی از میزان صادرات تعاونی های اندیمشک از فرشبافی به دست می آمده مشخص نیست، اما حالا آنچه اهمیت دارد، گله مندی فرشبافان از نبود بازار است.

برای پفک بیشتر از فرش تبلیغ می‌شود

فریده صالحی فرشباف خوزستانی در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: بسیاری از فروشندگان قالی از کسادی بازار می‌نالند، زیرا این صنعت ملی مورد بی مهری قرار گرفته و تبلیغات نیز برای آن کم است حتی به اندازه‌ای که برای پفک و چیپس تبلیغ می‌شود، در خصوص خواص فرش دستبافت به مردم توضیح داده نمی‌شود.

او افزود: مواد اولیه تولید فرش اکثرا از خارج وارد می‌شود، حضور در نمایشگاه‌ها بسیار گران است و کارخانه‌های ریسندگی ابریشم به دلیل نوسان قیمت‌ها از فروش خودداری می‌کنند، علاوه بر آن مردم نیز تمکن مالی ندارند و صادرات هم بسیار دشوار و سخت است. حتی در مواردی نیز که مشتری‌های خارجی سعی داشتند کالا‌های ما را بخرند، پس از مواجه شدن با پیچیدگی های خرید، ترجیح دادند از جای دیگری تهیه کنند.

صالحی بیان کرد: فرش‌های ایرانی به لحاظ طرح و نقش و همچنین کیفیت، منحصر بفرد هستند، اما حالا چینی ها، پاکستانی‌ها و هندوستانی‌ها هستند که با توجه به نیروی کار ارزان و سهولت در کسب و کار ، صادرات محصولات و همچنین واردات مواد اولیه حالا به رقبای جدی فرش دستبافت ایرانی تبدیل شده اند و قدم به قدم در حال تسخیر بازار فرش جهانی هستند که با نام فرش ایرانی، اما با کیفیتی پایین به دست مصرف کننده می‌رسانند.

دلالان فرش ایرانی را بدون هک شدن نام می‌خواهند

اینکه رقبای ایران در فرشبافی، قالی ایران را با کیفیتی پایین به جهان ارائه می‌دهند جنبه‌های منفی بسیاری دارد که یکی از آن‌ها بد شدن وجه فرش‌های ایرانی نزد جهانیان است، زیرا که این محصول از دیرباز زبانزد جهانیان بود و همین مسئله موجب نگرانی است.

اما از سوی دیگر مسئله ای که در خوزستان وجود دارد نبود اداره فرشبافی در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان است در حالی که به گفته جعفری تنها کارشناس فرش این سازمان دولتی سایر استان‌ها دارای اداره فرشبافی هستند. برای پیشگیری بیشتر مسئله و دلیل دایر نشدن اداره فرشبافی در سازمان صمت خوزستان سعی کردیم با این اداره تماس بگیریم، اما علی رغم تماس‌ها و پیام‌های مکرر ما پاسخی داده نشد.

اگرچه پیشتر جعفری کارشناس فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خوزستان در گفتگو با خبرنگار ما گفته بود آنچه باعث شده فرش دستبافت در خوزستان رشد نکند، وجود «رقابت ناسالم» میان گروه‌های مختلف قالیبافی است و هر کدام سعی دارد سرآمد باشند، حال آنکه باید در یک سو و برای ارتقای فرش استان حرکت کنند.

او همچنین گفت : در خوزستان جامعه منسجم فرشبافی وجود ندارد و هر شخصی در خانه خود یک دار قالی دارد که جزو آمار محسوب نمی‌شود که لازم است کارگاه‌های قالیبافی دایر شوند، زیرا هم اکنون نیز بسیاری از دلالان، فرش‌های دستبافت ایرانی را از شهروندان خوزستانی خریداری می‌کنند و شرط آن‌ها نیز برای خرید حک نشدن برند ایرانی روی کالا است تا بتوانند با نام و نشان خود به جهان صادر کنند.

دار قالی در خانه نشانه برکت است

از قدیم الایام ضرب المثلی در میان مردم بوده که دار قالی را در خانه نشانه برکت می‌دانستند و بافتن فرش اقدامی پسندیده بود که موجب می‌شد تا زن خانه با مشغول شدن به فرشبافی از مشکلات روحی در امان بماند.

فرش ایرانی نه تنها موجب گسترش فرهنگ و هنر ایرانی در جهان می‌شود بلکه موجب درآمدزایی بالا است، اگرچه قالیبافی دیر بازده بوده و مدت زمان زیادی برای بافت آن صرف می شود، اما در هر حال ارزش فراوانی میان مردم جهان دارد و می‌طلبد مسئولان توجه بیشتری را به این مسئله نشان دهند. آیا تاکنون دستتان به فرش‌های دستبافت ایرانی خورده است؟ بافتی نرم و هیجان انگیز که همه را شیفته خود می‌کند.

ارائه تسهیلات به قالیبافان، کشف بازار‌های صادراتی، خدمات پس از فروش و ایجاد اداره فرش در سازمان صمت خوزستان برای منسجم ساختن قالیبافان و همچنین گرد آوردن طراح‌های مختلف از سرتاسر استان برای طراحی فرش‌ها و تابلو فرش مناسب با ذائقه مخاطبان گزینه‌های خوبی برای توسعه این هنر صنعت است.

گزارش از ساسان ناصری زاده

انتهای پیام/ن