به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری،  یادآوری روزگاری که خانواده‌های پر جمعیت با سه یا چهار فرزند به هر بهانه‌ای در خانه مادربزرگ جمع می‌شدند تا دید و بازدید و دورهمی خانوادگی حال همه را خوب کند شاید برای دهه هفتادی‌ها سخت و برای دهه هشتادی‌ها غیر ممکن باشد، اما برای دهه شصتی‌ها خاطره‌ای توأم با تلخی و شیرینی است.

برای یک مازندرانی خانه مادربزرگ رنگ و بوی دیگری دارد خانه‌های کاهگلی با حیاط بزرگ که هر تعداد بچه می‌توانست در آن بازی کند پسر‌ها کشتی بگیرند و دختر‌ها گوشه آرام کنار هم با عروسک هایشان بازی کنند آن موقع ما نمی‌دانستیم نرخ رشد جمعیت مان چقدر است از نرخ باروری خبری نداشتیم، اما یک چیز را خیلی خوب می‌دانستیم ما خیلی زیاد بودیم خیلی...

این روزها اما زیاد بودن، دردسر‌های خاص خودش را دارد زمانه عوض شده است، کلید آن خانه‌های حیاط دار بزرگ در دستان انبوه‌سازان افتاده است که در یک وجب جا چنان برجی می‌سازند که هر واحدش، چون قوطی کبریت جای نفس کشیدن برای ساکنینش نمی‌گذارد.

از مشکل سر و صدا و فرهنگ آپارتمان نشینی که بگذریم معیشت چنان امان مردم را برده است که حتی از خواب فرزند دار شدن هم می‌ترسند، اما در یکی دو سال گذشته به همه این معضلات یک عامل مهم دیگر هم باید اضافه کنیم کرونا، بلایی که بیشتر از ما نسل‌های بعد از ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و سوال مهم اینجاست چه آینده‌ای در انتظار آیندگان مان است . 

هر روز کمتر از دیروز

قطار اهداف انسان‌ها همیشه در ایستگاه ترس متوقف می‌شود ترس از شکست، ترس از آینده، ترس از ازدواج و ترس از بچه دار شدن، بچه، کودک، نوزاد شاید ترسناک‌ترین واژه برای مازندرانی‌ها باشد این را می‌توان از نرخ باروری این استان فهمید که رتبه ۳۰ کشور را به خود اختصاص داده است.

سری به اداره ثبت احوال مازندران می‌زنم، در طبقه سوم این ساختمان مدیرکل ثبت احوال استان در دفتر انتظارمان را می‌کشد مجتبی فاطمی از اوضاع نابسامان فرزندآوری مازندران نسبت به استان‌های دیگر خبر می‌دهد و می‌گوید مازندران کمترین میزان باروری را بعد از گیلان به خود اختصاص داده است.

او با بیان اینکه میزان فرزندآوری مازندران طی ۱۰ سال گذشته ۳۳ درصد کاهش پیدا کرده است گفت: تعداد ۴۴ هزار و ۳۱۶ تولد در سال ۸۹ ثبت شده است که این مقدار در سال ۹۹ به ۳۰ هزار و ۱۷۵ تولد رسیده است.


مدیر کل ثبت احوال مازندران ادامه داد: تعداد متولدین سال ۹۸ قبل از همه گیری کرونا ثبت شده است ۳۳ هزار و ۹۰۲ ولادت بود که این مقدار در سال ۹۹ با کاهش ۱۱ درصدی به ۳۰ هزار و ۳۷۵ ولادت رسید.

او با بیان اینکه اگر بخواهیم تاثیر کرونا بر میزان باروری مازندرانی‌ها را بیشتر مورد ارزیابی قرار دهیم باید متولدین سال ۱۴۰۰ را نیز بررسی کنیم گفت: ۱۱۹۵۸ نوزاد در پنج ماهه اول ۱۴۰۰ به دنیا آمدند که این تعداد در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۶.۶ درصد کاهش داشته است.

 آمار‌های ارائه شده اداره ثبت احوال مازندران و صحبت‌های مدیرکل این نهاد از روز‌های بسیار سخت در آینده مازندران خبر می‌دهد روز‌هایی که کرونا نیز آن را ملتهب‌تر از ایام دیگر سال می‌کند.

مثلث ترس

لذتِ شیرینِ مادر شدن رویای همیشگی دختران این سرزمین است، دخترانی که از بچگی عروسک خود را مانند فرزندی در آغوش می‌گیرند، چون مادری مهربان حواسشان به دختر یا پسر خیالی شان است، اما آن روز‌ها چقدر زود سپری شد حالا انگار زنان مازندرانی از همین عروسک‌ها هم می‌ترسند.

با  شهرزاد جوان متخصص زنان و زایمان در آمل تماس می‌گیرم.

در ابتدای صحبت هایش می‌گوید: متاسفانه زوجین به دلیل عدم فرهنگ سازی، درک درستی از بارداری در شرایط کرونایی ندارند، شرایطی که در آن هیچ نیازی به مراجعه به بیمارستان نیست و مادران فقط در زمان زایمان به بیمارستان مراجعه می‌کنند، جلسات مراقبت از جنین و مشاوره‌ها عموماً در مطب‌های خصوصی و با رعایت تمامی شیوه نامه‌های بهداشتی انجام می‌شود.


 جوان به سه گانه ترس از کرونا و تاثیر آن بر کاهش تمایل به فرزندآوری اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: بسیاری از مادران با پیش بینی احتمال ابتلای خود به کرونا می‌ترسند جنین نیز در معرض خطر قرار بگیرد، برخی‌ها نیز از مراجعه به بیمارستان و مراکز بهداشتی بخاطر تصور آلوده شدن به کرونا در این مکان‌ها واهمه دارند و در نهایت مادرانی هم هستند که از عاقبت خود می‌ترسند، نکند به کرونا مبتلا شوند، نکند کرونا جانشان را بگیرد و فرزند بی مادر بماند و همه این سه عامل بسیاری از خانواده‌ها را از فرزندآوری منصرف می‌کند.

متخصص زنان و زایمان ، نقش عوامل دیگر مانند مشکلات اقتصادی و معیشتی و ترس از آینده فرزند را هم در میزان ناباروری افراد تاثیرگذار می‌داند و می‌گوید: اگر مشکل خانواده‌ها فقط ترس از شرایط کرونایی باشد باید بگویم که هیچ جای نگرانی نیست و با رعایت نکات بهداشتی می‌توان فرزند سالم به دنیا آورد.

 جوان گفت: اگرچه درمان قطعی برای کووید ۱۹ وجود ندارد و با خود مراقبتی و رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی باید از این مسیر خطرناک عبور کرد، اما واکسیناسیون مادران باردار یکی از راهکار‌های کاهش استرس خانواده‌ها برای فرزندآوری است واکسیناسیونی که به صورت همه گیر برای همه مادران باردار یا کسانی که تمایل به بارداری دارند باید انجام شود.

صحبت‌های خانم جوان شاید برای تعداد زیادی از خانواده‌هایی که به دلیل شرایط کرونایی ترس از بچه دار شدن دارند دلگرم کننده باشد خانواده‌هایی که نمی‌دانند که عدم فرزندآوری چه تاثیری بر آینده این کشور خواهد گذاشت؟

بچه دار شدن انگیزه می‌خواهد

فرزندان این دوره و زمانه از نعمت فامیل فقط عمو و خاله‌های تلویزیونی را دیده اند و خانواده را فقط از دید خودشان معنا می‌کنند البته باید به استانی که نصف ازدواج هایش به طلاق منجر می‌شود حق بدهیم که رتبه یکی مانده به آخر را در نرخ باروری کشور داشته باشد شاید این موضوع را یک جامعه شناس بهتر از یک آدم عادی درک کند. 

با  علوی روانشناس، جامعه شناس و پژوهشگر حوزه سلامت تماس می‌گیرم می‌گوید: مولفه‌های ناباروری در زن و مرد یکسان است و زوجین به یک میزان در ناباروری سهیم هستند.

وی با بیان اینکه کرونا شرایط روحی بدی را در کشور به وجود آورده است، گفت همه گیری کرونا شاید به زودی تمام شود، اما عوارض روحی و روانی این همه گیری تا سال‌های سال در ذهن افراد تاثیرگذار خواهد گذاشت.

علوی گفت: عدم توازن بین اشتغال و تحصیل شرایط را برای ازدواج به خطر انداخته، نبود امنیت خاطر و نداشتن امکانات حداقلی انگیزه جوانان را برای تشکیل خانواده کاهش داده و همه گیری کرونا نیز باعث شده بسیاری از خانواده‌ها برای فرزند دار شدن محتاط‌تر از گذشته عمل کنند.

 علوی جامعه شناس و پژوهشگر حوزه سلامت از اتفاق مهم و خطرناکی در آینده کشور خبر می‌دهد و می‌گوید: کرونا نه تنها فرزندآوری را کاهش داده بلکه هرم جمعیتی کشور را نیز دستخوش تغییر کرده، کافی است نگاهی به سن جان باختگان کرونایی بیندازیم، جوانان ۲۵ تا ۴۵ ساله‌ای که در سن ازدواج و فرزندآوری بودند، اما حالا دیگر در بین ما نیستند.

او با بیان اینکه این نکات تأثیر زیادی در روند فرزندآوری در آینده خواهد داشت، گفت با بررسی‌های به عمل آمده به این نتیجه رسیده‌ایم که کرونا هرم سنی کشور را در آینده به شدت تغییر خواهد داد و توازن بین سنین مختلف کشور را به هم خواهد زد.

علوی گفت: تغییر در هرم سنی کشور‌ها معمولاً زمانی رخ می‌دهد که آن کشور درگیر جنگ یا نسل‌کشی شده باشد، کرونا هم جنگ پنهانی است علیه ما علیه آینده فرزندان ما.

او می‌گوید: عوارض کرونا سال‌های سال گریبان مردم را خواهد گرفت شاید تلفات اصلی کرونا شامل نسلی شود که والدین شان به دلیل ترس از این بیماری آن‌ها را هرگز به دنیا نمی‌آورند.

کارشناسان حوزه جمعیت سال هاست که درباره کاهش جمعیت و نرخ باروری هشدار می‌دادند و از منفی شدن نرخ باروری تا ۲۰ الی ۲۵ سال آینده خبر می‌دادند، اما این پیش‌بینی‌ها قبل از شیوع کرونا بود، ویروسی که همچون کاتالیزگر سرعت رسیدن به این فاجعه را بیشتر و بیشتر خواهد کرد.

گزارش: محمد حسین رمدانی
انتهای پیام / ک