به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، در کوچه پس کوچه‌های بیرجند که قدم می‌گذاری بافت تاریخی فرهنگی این شهر جلوه‌های تصویری است که با تلفیقی از هنر و معماری اصیل ایرانی در برابر چشمانت حرکت می‌کند.

ساختمان‌هایی از جنس خشت و گل با پنجره‌های قدیمی که در برخی مواقع شیشه‌های رنگارنگ چشم هر رهگذری را به خود جلب می‌کند.

اما در کنار زیبایی بافت‌های فرسوده و کوچه‌های نامنظم نیز به چشم می‌خورد که ضمن ناشایست کردن چهره شهر، می‌تواند سلامت شهروندان این دیار را به مخاطره اندازد.

گذر از کوچه پس‌کوچه‌های تنگ و دیدن خانه‌های فرسوده و مخروبه تن آدم را می‌لرزاند چه برسد به زندگی در زیر سقف‌هایی لرزان که هر آن خطر ریزش و آور شدنش وجود دارد.

زندگی در خانه‌های کوچک با سقف‌های چوبی و عبور از کنار ساختمان‌های قدیمی تنها یکی از مشکلات بافت‌های فرسوده است؛ مشکلات در بافت فرسوده یکی دو تا نیست و غیر از فقر و محرومیت، معضلات اجتماعی و اعتیاد نیز در این مناطق بیداد می‌کند.

بافت‌های فرسوده به دلیل قدیمی بودن و نداشتن استحکام و تراکم ساختمانی بالا به‌نوعی تهدیدی برای شهروندان به شمار می‌رود و در برابر حوادثی مانند زلزله و بلایای طبیعی امنیت نداشته و جان ساکنان را به خطر می‌اندازد.

آسیب‌های اجتماعی بافت‌های فرسوده هم ساکنان محل و هم‌محله‌های مجاور را تهدید می‌کند؛ کوچه‌هایی تنگ با پله‌های زیاد، نبود امکان تردد خودرو به‌ویژه خودرو‌های امدادی یکی از دغدغه‌های اصلی ساکنان این محله‌ها است چرا که در صورت رخ دادن هر گونه حادثه‌ای امکان امدادرسانی در این مناطق وجود ندارد.

اگر چه بازسازی بافت‌های فرسوده نقشی مهم در ایجاد آرامش زندگی ساکنان این محله‌ها را دارد و در این راستا تقویت و توسعه زیرساخت‌ها و بنا‌های عمرانی در شهر‌ها و روستا‌ها باید در اولویت کاری مسئولان باشد.

هر چند بافت‌های قدیمی و فرسوده برای ادامه زندگی ساکنان خود نیازمند حرکتی کنترل کننده هستند که این حرکت در قالب یک الگوی بهسازی و نوسازی تبلور می‌یابد چرا که ساکنان بافت‌های فرسوده با دلی لرزان زیر سقف‌های خانه‌های خود می‌روند و همچنان منتظر رفع مشکلات خود هستند.

اگر چه باسازی بافت فرسوده امری آنی و سریع نیست بلکه فرآیندی حساس و پیچیده است که نیاز به طراحی برنامه‌های هدفمند کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت دارد و برای دستیابی به ساماندهی و احیای موفقیت آمیز، به شناخت دقیق بافت قدیمی و کل سیستم شهر و نظام منطقه‌ای نیاز است.

وجود بافت‌های فرسوده در همه شهر‌های کشور مشهود است و این بافت‌ها اغلب مناطق بزرگ با جمعیت زیادی از ساکنان را در برگرفته‌اند و مردمان آن از بسیاری امکانات و حتی زیرساخت‌های شهری و خدماتی نسبت به سایر مناطق شهری کم‌بهره‌اند.

بافت‌های فرسوده از جمله چالش‌های پیش روی مدیریت شهری است و شهر‌های خراسان جنوبی به لحاظ اینکه در پهنه زلزله قرار دارند در معرض خطر بیشتر است، هر چند بعد از تقسیم استان نگاه مسئولان به بافت فرسوده تغییر کرده و برنامه‌هایی هم برای بهسازی و نوسازی آن با توجه به حادثه خیز بودن منطقه ارائه شد، اما در این میان مشکلاتی از جمله نبود اعتبار برای خرید املاک، ناتوانی ساکنان، موروثی بودن املاک، نداشتن توان مالی برای خرید ملک جدید و ... باعث شده طرح‌های مسئولان در این زمینه به کندی پیش برود یا متوقف شود.

سکونت ۸۱ هزار ۴۰ نفر در بافت‌های فرسوده

مدیرکل راه وشهرسازی استان خراسان جنوبی با تاکید براینکه در حال حاضر ۸۱ هزار و ۳۹ نفر از جمعیت خراسان جنوبی در بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی ساکن هستنند گفت: ۱۹ هزار و ۱۹۶ نفر در بافت‌های فرسوده بیرجند سکونت دارند.

 داعی افزود: هزار و هفت هکتار بافت فرسوده و سکونتگاه غیررسمی در خراسان جنوبی وجود دارد که از این میزان بافت‌های ناکارآمد، ۴۹۱ هکتار در بیرجند قرار دارد و درحال حاضر در هفته شهر استان طرح بازآفرینی انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه سهمیه استان برای تسهیلات بازآفرینی شهری ۳۵۰ واحد است افزود: در سال‌های ۹۸ و ۹۹ مجموعا تعداد ۴۵ واحد برای دریافت تسهیلات به بانک عامل معرفی شده اند و از سال ۹۷ برای اجرای طرح‌های بازآفرینی بالغ بر ۲۶ میلیارد تومان هزینه شده که ارزش روز آن حدود ۳۷ میلیارد تومان است.

مدیرکل راه وشهرسازی استان خراسان جنوبی با تاکید براینکه این میزان اعتبار برای اجرای ۴۴ طرح بازآفرینی شهری هزینه شده است، افزود: با این میزان اعتبار ۳۲ طرح بازآفرینی به بهره برداری رسیده و ۱۲ پروژه نیز در دست اجراست و این طرح‌ها شامل ۸ هزار و ۴۶۲ مترمربع احداث کتابخانه، مدرسه، درمانگاه و فضای ورزشی، ۴۸ هزار و ۵۰۰ مترمربع بهسازی شبکه معابر و ساماندهی محله، ۷ هزار مترمربع مسیرگشایی و ۱۶ هزار و ۸۲۵ مترمربع اجرای تاسیسات زیربنایی توسعه فاضلاب است.

بیرجند بیشترین وسعت بافت فرسوده را دارد

داعی با اشاره به این که بیرجند بیشترین وسعت بافت فرسوده را دارد، افزود: اگر بخواهیم محلات قدیمی ۱۷ شهریور و فرزان را در نظر بگیریم سند توسعه‌ای برای بافت‌ها داریم و پروژه‌های مختلفی برای آن تعریف شده که با توجه به سند توسعه محله پیگیری می‌شود.

مدیر کل راه وشهرسازی خراسان جنوبی گفت: استقبال مردم از دریافت تسهیلات بسیار کم است و امسال هنوز میزان سهمیه تسهیلات اعلام نشده است هر چند پیش‌بینی می‌کنیم تسهیلات امسال بیشتر باشد.

داعی با بیان اینکه برخی از این پروژه‌ها شامل خدمات زیربنایی اعم از اصلاح شبکه‌های آب و فاضلاب، اصلاح معابر در بافت‌های فرسوده، نوسازی و آسفالت معابر، ایجاد خانه محله، کتابخانه و آموزش است که منجر به بازآفرینی شهری می‌شود، افزود: ایجاد زیر ساخت‌ها، مسائل روبنایی، اصلاح شبکه‌های آب، برق و موضوعاتی مانند احداث فضای سبز، کتابخانه و ایجاد خانه محله بخشی از اقدامات برای بافت فرسوده است برای پروژه‌های بافت فرسوده چشم‌انداز در نظر است تا سند توسعه در بازه زمانی تهیه و اجرا شود.

۴۸ درصد خانه‌های روستایی استان نا ایمن

مدیرکل دفتر فنی، امور عمرانی، حمل و نقل و ترافیک استانداری خراسان جنوبی هم از مقاوم نبودن حدود ۵۰ درصد خانه‌های روستایی استان در برابر زلزله خبر داد و گفت: از میان خانه‌های روستایی در خراسان جنوبی تنها ۵۲ درصد مقاوم سازی شده اند و ۴۸ درصد باقی مانده در برابر زمین لرزه مقاومت قابل قبولی ندارند.

نوری زاده افزود: از میان ۴۸ درصد ۱۱ درصد از این خانه‌ها نیمه مقاوم هستند و درصد باقی مانده مقاومتشان به صفر می‌رسد که این امر بسیار نگران کننده است.

وی ادامه داد: زمین لرزه به خودی خود فاجعه نیست بلکه زیرساخت نادرست و مقاوم سازی نکردن ساختمان‌ها فاجعه‌ای بزرگ است که باید در جهت پیشرفت مقاوم سازی‌ها اقدامات لازم انجام شود.

انتهای پیام / ط آ