شفیع موسوی کارشناس تحقیقات دفتر حفاظت از لایه اوزون به مناسبت روز جهانی حفاظت از لایه اوزون در گفتگو با خبرنگار حوزه محیط زیست گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: عوامل کاهش لایه اوزون را می‌توان به دو گروه طبیعی و انسانی تقسیم بندی کرد که در اواخر قرن بیستم عوامل انسانی نقش برجسته تری را ایفا نموده است.

وی افزود: تاثیر فعالیت‌های آتشفشانی و خروج گاز‌های گوگردی یا میزان فعالیت‌های خورشید از جمله عوامل طبیعی در رخداد کاهش موقت و گذارا ضخامت لایه اوزون محسوب می‌شوند که بعد از یک دوره چندماهه تا چند ساله ضخامت لایه اوزون خود به خود ترمیم و به شرایط گذشته بر می‌گردد.

موسوی همچنین گفت:اما تجربه‌ای که عوامل بشری در اثر رشد بی رویه اقتصادی در کاهش لایه اوزون نشان داده است می‌توان اذعان داشت که نه تنها موجب کاهش عمیق و برجسته لایه اوزون شده است بلکه در صورت حذف عوامل تولید کننده کاهش ضخامت لایه ازون توسط کشور‌ها تحت توافق نامه‌ها و شیوه نامه‌های بین المللی محیط زیستی، جو زمین به بازه زمانی طولانی تری برای ترمیم و بازگشت به شرایط نرمال نیازمند است.

کارشناس تحقیقات دفتر حفاظت از لایه اوزون در ادامه بیان کرد: CFC, Halons، HCFC، متیل کلرید فرم، متیل بروماید و تتراکلرید کربن از جمله انواع مواد مصرفی و شیمیایی هستند که در طی قرن بیستم توسط جوامع بشری وارد جو شده که در نهایت با تجمع درون لایه استراتوسفر به ویژه در اتسمفر قطب جنوب منجر به تخریب اوزون و تشکیل حفره اوزون در زمستان‌ها شده است.

وی در پاسخ به اینکه اقدامات صورت گرفته و اقدامات لازم برای حفاظت از لایه اوزون چیست؟ گفت: بشر بعد از متوجه شدن این دخالت ناآگانه تولیدات صنعتی روی لایه اوزون که توسط محققان و دانشمندان آشکار شد در صدد طراحی و تولید مکانیسم‌های لازم برای کنترل و کاهش عوامل کاهش برآمدند.

موسوی افزود: در ابتدا در سال ۱۹۸۵ کنوانسیون وین توسط نمایندگان ۲۱ کشور پیشرفته دنیا در وین اتریش گرد هم آمدند تا مسیر جهانی مبارزه با تخریب لایه اوزون را اتخاذ کنند؛ بعد از آن در سال ۱۹۸۷، ۴۶ کشور جهان در مونترال کانادا توافق کردند که تولید و مصرف انواع این مواد شیمیایی را طبق جدول زمانبندی بتدریج کاهش دهند. این معاهده به پروتکل مونترال شهرت یافته که در حال حاضر ۱۹۸ کشور دنیا عضو آن‌ها هستند.

این کارشناس در ادامه گفت: در حال حاضر تولید و مصرف CFC, Halons در جهان متوقف شده و تجارت بین المللی آن نیز جرم محسوب می‌شود. پیش بینی می‌شود با توجه به عمر طولانی برخی از این مواد در جو که تا ۱۰۰ سال نیز می‌رسد تا دهه ۶۰ قرن بیست و یکم از بین برود که در نهایت منجر به ناپدید شدن این حفره اوزون در اتمسفر قطب جنوب شود.

وی درباره فواید و نقش لایه اوزون بر طبیعت بیان کرد: انرژی تابشی خورشید که هر روز بر زمین می‌تابد از طول موج‌های متفاوتی تشکیل شده است که علی رغم فواید زیادی که روی حیات جانوری و گیاهی داشته (مثل تولید ویتامین D، ضد عفونی و خیلی موارد دیگر) اثرات زیانباری را به ویژه در طول موج کوتاه UV-B داشته که می‌تواند صدمات غیرقابل جبرانی بر پوست، چشم انسانها، تولید کشاورزی و اشیاء برجای بگذارد که خوشبختانه توسط لایه محافظ زمین در لایه استراتوسفرجذب و به گرما تبدیل می‌شود.

موسوی ادامه داد: متاسفانه با کاهش چند دهه گذشته از ضخامت این لایه توسط عوامل انسانی، میزان جذب تابش زیانبار خورشید توسط اتمسفر زمین کاهش یافته و این منجر به بروز و افزایش بیشتر بیماری‌های مربوطه مثل سرطان پوست، آب مروارید و آب سیاه، صدمات به سیستم ایمنی بدن، زنجیره غذایی آبی و غذایی شده که خوشبختانه با شکل گیری و تلاش مستمر این پیمان موفق زیست محیطی در حال کاهش می‌باشد

این کارشناس همچنین افزود: امید می‌رود با ادامه فعالیت‌های آن در عرصه حذف گاز‌های گرمایشی دیگر مثل (HFCs) که به عنوان جایگزین موقت در گذشته برای CFCs و انواع گاز‌های سردکننده دیگر قرار گرفته بودند بتوانند روند ترمیم این لایه اوزون را در جهان تسریع بخشد.

وی در ادامه مطرح کرد: هرساله ۱۹۸ کشور عضو پروتکل مونترال که کشور ایران نیز جزء آن است. به مناسبت شکل گیری این تعهد حیاتی و زندگی بخش که به نوعی اولین نشانه دوستی بشر با طبیعت نیز است را در ۱۶ سپتامبر جشن گرفته و به ارائه دستاورد‌ها و برنامه‌های آینده ملی و بین المللی خود می‌پردازند. موسوی گفت: در خصوص رابطه در سی و چهارمین سالگرد پروتکل مونترال در سال ۲۰۲۱ با توجه به شرایط همه گیری بیماری Covid-۱۹ این همایش در بسیاری از کشور‌های دنیا به صورت مجازی برگزار می‌شود.

این کارشناس همچنین بیان کرد: شعار امسال، تلاش برای سلامتی بشر، مواد غذایی و واکسن‌ها است (Keeping us, our food and vaccines cool) که در واقع مفاهیم چند بعدی از جنبه‌های مختلف زندگی بشر روی سیاره زمین را پوشش می‌دهد. به عبارت دیگر می‌توان چنین برداشت که پروتکل مونترال در تلاش برای حفظ آسایش دمایی بشر در زندگی شهری- روستایی و رعایت حفظ زنجیره سرما برای انواع فراورده‌های غذایی و واکسن‌ها در آینده است.

وی تاکید کرد: این مهم از طریق کمک به کاهش گرمایش جهانی، بهره وری انرژی با استفاده از سیستم‌های برودتی و تهویه مطبوع خانگی و صنعتی با مصرف انرژی پایین و بازدهی بالا و ایجاد زمینه‌های کنترلی در سیستم‌های حمل مواد غذایی و واکسن‌ها که باید در محیط سرد ذخیره سازی گردند را فراهم می‌سازد.

بیشتر بخوانید

آلاینده ازن میهمان ناخوانده فصل تابستان کلانشهرها/ ترس از کرونا یا آلاینده ازن؟

انتهای پیام/