به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، نگاهی به اسناد تاریخی موجود در آستان قدس رضوی نشان می‌دهد که قدیمی‌ترین اسناد مربوط به برگزاری مراسم عزاداری اربعین در حرم مطهر رضوی، مربوط به بیش از ۳۰۰ سال قبل است و عاشقانه اباعبدالله الفتی دیرینه با این ایام دارند.

اربعین حسینی از جمله مناسبت‌های مذهبی و تاریخی جهان است که نه‌تن‌ها شیعیان، بلکه همه مسلمانان و حتی پیروان ادیان مسیح، یهود و دیگر مذاهب، به آن اعتقاد دارند و آن را نشانه آزادگی و عزت انسان‌ها می‌دانند. بسیاری از عاشقان امام حسین (ع) در ایام اربعین یاد و خاطره رشادت‌های سید و سالار شهیدان و اهل بیت آن حضرت را با حضور در پیاده‌روی اربعین و حضور بر مزار متبرک آن امام شهید گرامی می‌دارند.

بیشتر بخوانید

• تولیت آستان قدس نایب‌الزیاره جاماندگان اربعین در حرم رضوی شد

اما در کنار آن‌هایی که توفیق حضور در این مراسم را پیدا می‌کنند، بسیاری دیگر از دلدادگان حسینی نیز در شهر و دیار خویش، مجالس عزای اربعین حسینی را برپا می‌کنند تا پرچم این حماسه، همواره در اهتزاز باشد. حرم مطهر رضوی همواره یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های این عزاداری‌ها بوده و اسناد تاریخی نیز از قدمت این مراسم در این آستان حکایت دارد.




۶۱ سند از دوره صفویه برای اربعین

الهه محبوب رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی درباره اسناد اربعین گفت: این سازمان میراث گران‌بهایی در جوار حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) است که اسناد ارزشمندی در آن وجود دارد که بیانگر تکریم و بزرگداشت مناسبت‌های مهم مذهبی، دینی، تاریخی و ملی در آستان مبارک امام هشتم (ع) در دوره‌ها و اعصار گوناگون است.

او افزود: مطابق این اسناد در بارگاه منور ضوی نیز مراسم اربعین همه‌ساله باشکوه خاصی برگزار می‌شده است که نشان از توجه شیعیان به مولایشان حضرت امام حسین (ع) دارد. در آرشیو مدیریت اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی ۶۱ سند از دوره صفویه تاکنون در خصوص هزینه‌های روشنایی، پرداخت انعام به روضه‌خوانان، اطعام افراد، هزینه‌های قند و چای و پذیرایی از عزاداران، موقوفات خاص جهت مراسم اربعین، قرار دادن این روز به‌عنوان تعطیل رسمی در تقویم تاریخ کشور در سال ۱۳۱۱ شمسی، دعوت جامعه روحانیت از مردم مشهد برای مراسم راهپیمایی در روز اربعین سال ۱۳۵۷ و... وجود دارد.




قدیمی‌ترین سند مربوط به ۳۰۲ سال قبل

رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ادامه داد: بررسی اسناد موجود در سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی نشان می‌دهد نخستین سندی که در آن به روز اربعین اشاره شده مربوط به ۳۰۲ سال قبل یعنی سال ۱۱۴۱ قمری (دوره صفویه) است که در آن به تعطیلی حمام آغچه از موقوفات آستان قدس رضوی اشاره شده است. نکته قابل توجه این است که در دوره صفویه، افشاریه و بعد از آن در دوره قاجاریه به علت قداست این روز و برخی روز‌های دیگر از جمله عاشورا، دهه آخر صفر، شب ۲۱ ماه مبارک رمضان و...، تمامی مستغلات و دکان‌ها تعطیل بودند و مردم به سوگواری می‌پرداختند.

عواید موقوفه وزیر نظام، صرف روضه‌خوانی‌های اربعین

محبوب بیان کرد: همچنین از گذشته دور، وقف و نذر جهت مراسم عزاداری امام حسین (ع) در عاشورا و تاسوعا و اربعین مرسوم بوده، به‌طوری که بیشتر واقفان یکی از مصارف وقف خود را صرف تعزیه امام حسین (ع) در اربعین قرار می‌دادند.

او تصریح کرد: از مهم‌ترین این موقوفات، موقوفه وزیر نظام است که برای روضه‌خوانی ایام اربعین و دهه آخر صفر، پرداخت مبلغی به روضه‌خوانان و تامین هزینه قند، چای و اطعام عزاداران بوده است موقوفه انیس‌الدوله نیز بیشتر به مصارف روشنایی و تامین سوخت در مراسم شب اربعین مربوط بوده است.

رئیس اداره اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی تاکید کرد: علاوه بر آن، از دیرباز علاقه و محبت شیعیان به امام حسین (ع) جلوه و رنگ و بوی خاصی داشت، به‌طوری که با تقدیم نذورات سعی در برگزاری بهتر این مراسم داشته‌اند. در دوره قاجاریه دوستداران آن حضرت با اهدا شمع برای تامین روشنایی حرم مطهر امام رضا (ع) ارادت خود را نشان می‌دادند.

محبوب اظهار کرد: با توجه به اسناد موجود، این مراسم در دوره قاجاریه بیشتر در رواق توحید خانه، ایوان طلای صحن عتیق (صحن انقلاب فعلی)، رواق دارالضیافه و دارالسیاده برگزار می‌شده است. روضه‌خوانی و ذکر مصیبت امام حسین (ع) از جمله برنامه‌های این مراسم بوده و به روضه‌خوان‌ها نیز انعام پرداخت می‌شده است. مطبخ‌خانه سرکار فیض آثار هم وظیفه پذیرایی از سوگواران را بر عهده داشته است.

انتهای پیام//ف.ح