شایسته در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان:
مرکز نوآوری قوه مقننه تسهیل‌گر ورود اندیشکده‌ها و مراکز نوآوری به مجلس است/ وارد مسائل مادی نمی‌شویم
مؤسس مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه درباره تشکیل این مرکز، فعالیت‌ها و وظایف آن توضیح داد.
حوزه مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، ابراهیم اسدی بیدمشکی؛ مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه چهارشنبه ۲۴ شهريور ماه امسال در محل ساختمان شیخ فضل الله نوری مجلس شورای اسلامی، با حضور رئیس پارلمان و معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری و برخی نمایندگان افتتاح شد. این مرکز نوپا که تنها فضای بخشی از یک طبقه این ساختمان را اما با یک طراحی نوآورانه به خودش اختصاص داده، می‌خواهد بستری برای تعامل و مشارکت در حل مسائل قوه مقننه و کشور را فراهم کند که به گفته بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، وظیفه اصلی‌اش سازماندهی مجموعه اندیشکده‌ها و شرکت‌های فعال دانش بنیان در عرصه‌های حکمرانی، سیاستگذاری و قانونگذاری است.
مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه با همراهی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری توانسته گام‌های اولیه‌ای را برای نوآوری در حوزه علوم انسانی بردارد. جایی که در شرایط کنونی کشور به قول سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور «کشور بیش از هر زمان به آن نیاز دارد.» معاون علمی و فناوری رئیس جمهور بر نفوذ نوآوری در دولت‌ها تأکید کرده و البته یادآور شده «دولت‌ها به صورت ساختاری با نوآوری مقابله می‌کنند.» اندیشکده‌ها می‌توانند فرصت مناسبی برای ارائه ی راهکارهای خلاقانه در حل گره‌های حوزه قانونگذاری و سیاستگذاری داشته باشند.
افتتاحیه مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه و حضور رئیس مجلس و دیگر مسئولان در بخش‌های مختلف این مرکز
مهدی شایسته، مؤسس مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه در گفت‌وگو با حوزه مجلس باشگاه خبرنگاران جوان، این اتفاق را راهی برای تحقق هوشمندسازی به عنوان یکی از چهار رویکرد تحولی مجلس می‌داند که می‌تواند از ظرفیت‌های واقعی مردمی به ویژه نخبگانی و اندیشگاهی و خلاق مردمی بهره ببرد. او می‌گوید در غیر این صورت «امکان تحقق شعارها تقریباً شوخی بیش نخواهد بود.» شایسته درباره این مرکز بیشتر توضیح داده است:
چرا گزارش‌های مرکز پژوهش‌ها مؤثر واقع نمی‌شود؟/ مرکز نوآوری قوه مقننه تسهیل‌گر ورود اندیشکده‌ها و مراکز نوآوری به مجلس است
باشگاه خبرنگاران جوان: شما به عنوان مؤسس، مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه را چگونه معرفی می‌کنید؟
شایسته: وقتی رهبری صفت انقلابی را به مجلس می دهند، خروجی‌های این مجلس هم باید انقلابی باشد و در حقیقت، یک انقلاب و تحول در درون آن رخ دهد. انتظار می‌رود این مجلس در ۴ سال فرصت خود، انقلابی بودنش را به اثبات برساند و رویکردهای چهارگانه تحولی مجلس یازدهم یعنی کارآمدسازی، شفاف سازی، هوشمند سازی و مردمی سازی را محقق کند. یکی از راهکارهای تحقق این رویکردها، استفاده از ظرفیت‌های واقعی مردمی به ویژه نخبگانی و اندیشگاهی و خلاق مردمی است؛ در غیر این صورت، امکان تحقق شعارها تقریباً شوخی بیشتر نخواهد بود.
مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه نمی‌خواهد وارد فضای تصدی‌گرایانه شود و باید تسهیل‌گر و راهبر و رابط ورود اندیشگاه‌ها، اندیشکده‌ها و مراکز نوآوری به مجلس باشد. ما رویداد محوری را مسئله اصلی خودمان می‌دانیم؛ در نشست‌های رویداد محور، مسائل و مشکلات مجلس را با ارکان قوه مقننه و کسانی که دغدغه دارند، روبه‌رو می کنیم. با طرح مسئله در این نشست‌ها راهکارهای خلاقانه و نوآورانه ارائه خواهد شد و از آنچه بهره‌بردار اصلی یعنی ارکان قوه مقننه می‌پسندند، حمایت می‌کنیم. در نتیجه با کمک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، متود‌های کار بررسی می‌شود تا اینکه راهکار به خروجی نهایی در نهادِ بهره بردار برسد. در این حالت، مرکز نوآوری وظیفه خود را به درستی انجام داده است و قوه مقننه و عاقله که قرار است حکمرانی کند، به سوی یک مجلس انقلابی و در رأی امور حرکت می‌کند.
کمیسیون‌های تخصصی و مرکز پژوهش‌ها و در کل، ارکان قوه مقننه کار اصلی خود را پیش می‌برند و این مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه تنها نظام‌ها، فرآیندها و روابطی را که احساس می‌کنیم به درستی اتفاق نمی‌افتد، مورد بررسی قرار می‌دهد. نمایندگان مجلس هم البته دغدغه‌هایی دارند که برای رفع آنها سازوکاری پیش بینی نکرده‌ایم. برای نمونه، مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش‌های خوبی را تهیه می‌کند اما چرا مؤثر واقع نمی‌شود یا به آن اقبالی وجود ندارد؟ در چنین جایی، یک گروه تخصصی باید ورود داشته باشد. یا اینکه با وجود دیوان محاسبات و مراکز این نهاد در کل کشور و استقرارش در دستگاه‌های مختلف، چرا در تفریغ بودجه سال ۹۸، ۷۰ درصد انحراف از بودجه وجود دارد؟ این عدد بسیار بالاست و گروه‌های خلاق و نوآور باید با دیوان محاسبات دغدغه‌های این نهاد را بررسی کنند و راهکار ارائه دهند که بخشی از این راهکارها ممکن است نوآوری‌های بومی‌سازی شده کشورهای دیگر باشد.
به کارگیری فناوری‌های نرم و فناوری‌های هوشمند ساز در سیستم قانونگذاری کشور، موضوع و محور کاری دیگر مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه است که برای نمونه در حوزه بودجه ریزی گروه‌های نوآور ورود کرده‌اند.
شبیه سازی لایحه بودجه در آزمایشگاه قانون‌یار/ هر سال دولت و مجلس با تفاهم یا زورآزمایی بودجه را می‌بندند
باشگاه خبرنگاران جوان: رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم روز افتتاح مرکز نوآوری قوه مقننه درباره شبیه سازی بودجه نکاتی را بیان کرده بود. درباره این شبیه سازی بیشتر توضیح دهید.
شایسته: هر سال مجلس و دستگاه‌ها سه ماه درگیر فرآیند بودجه ریزی هستند. دولت با همراهی سازمان برنامه و بودجه لایحه می‌دهد و مجلس سه ماه با برهم زدن منابع و مصارف، لایحه بودجه را بررسی می‌کند. دست آخر دولت و پارلمان با تفاهم یا لابی و زورآزمایی مانند یک مسابقه طناب کشی، به یک سری اعداد در بودجه خواهند رسید.
در این حوزه از ظرفیت‌های علمی و رشته‌های میان رشته‌ای دانشگاه شریف که برخی از آنها لب مرز دانش است، بهره بردیم تا در حوزه هوشمندسازی و نرم افزاری به کار گرفته شوند. شبیه سازی بودجه به ما کمک می‌کند که اگر دولت یا نمایندگان مجلس، طرح و تصمیمی مانند افزایش و کاهش مالیات بر ارزش افزوده یا عوارض و... داشتند و یا قصد ایجاد تغییر در منابع و مصارف وجود داشت، در خروجی‌ها و نتایج نشان دهیم تصمیم‌هایشان چه تغییرهایی در اشتغال، تورم و مؤلفه‌های اقتصادی ایجاد خواهد شد. آزمایشگاه قانون‌یار در این زمینه به دولت و مجلس خواهد کرد تا کسی بی‌مبنا صحبت نکند؛ همچنین با ایجاد شفافیت، یک سیستم هوشمند شفاف فراهم می‌شود که همه مجبورند در چارچوب درست و منطقی قرار بگیرند. در این صورت قوه مقننه و عاقله که قرار است حکمرانی کند، به سوی یک مجلس انقلابی و در رأی امور حرکت می‌کند.
بیشتر بخوانید
باید میان نماینده، نخبگان حوزه‌های انتخابیه و مرکز نوآوری تفاهم ایجاد شود/ نمایندگان چگونه می‌توانند در حوزه انتخابیه‌شان بدرخشند؟
باشگاه خبرنگاران جوان: در اظهارنظرهایتان گفتید «نمایندگان مجلس دغدغه‌هایی دارند که برای رفع آنها سازوکاری پیش بینی نشده است»؛ منظورتان از این دغدغه چیست و چه راهکاری برای رفع آن دارید؟
شایسته: مشکل اصلی نمایندگان این است که برای رأی آوری در دوره بعدی مجلس، به عنوان شرط بقاء آنها، باید پاسخگوی حوزه انتخابیه‌شان باشند. این موضوع موجب مغایرت رفتارها با اهداف ملی و حاکمیتی نماینده می‌شود و به همین دلیل، باید برای کم کردن فاصله بُردار منافع فردی و حوزه انتخابیه نماینده با بُردار منافع ملی و حاکمیتی تدبیر کرد و سازوکار و پلتفرمی ایجاد شود تا از ظرفیت‌های منطقه‌ای و نخبگان محلی بتوان بهره برد. به این صورت، تفاهمی سه جانبه میان نماینده، گروه‌های نخبگان محلی و مرکز نوآوری ایجاد می‌شود.
ما پلتفرم‌هایی را ارائه می‌دهیم که بتوان نظارت مردمی و پیامدسنجی قانون را در کنار بررسی پیشنهادهای تدوین و تنقیح قوانین و مسائل مرتبط با مجلس محقق کرد. به علاوه موارد ارزشمند را در قالب شتاب‌دهنده با کمک و راهبری همان نماینده به نتیجه می‌رسانیم. به این ترتیب، نماینده در حوزه انتخابیه‌اش می‌تواند بدرخشد و از ظرفیت‌های منطقه‌ای خود بهره ببرد.
حضور مسئولان در افتتاحیه مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه؛ از راست به چپ: مهدی شایسته رئیس مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور
مرکز نوآوری قوه مقننه وارد مسائل مادی نمی‌شود و مسئول احراز صلاحیت مجموعه‌های نوآور است/ از کالاهای تولید داخلی در فضای مرکز استفاده کردیم
باشگاه خبرنگاران جوان: برای تجهیز مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه چقدر هزینه شده و نحوه تفاهم با معاونت علمی و فناوری و همچنین اندیشکده‌ها چگونه است؟
شایسته: مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تفاهم کرده و آن معاونت هم با بخش خصوصی و دولتی وارد مذاکره می‌شود. بخشی از فضای مجلس در اختیار مرکز قرار داده شده و تجهیزاتش با معرفی و تأیید یک شرکت واسط و تفاهمی سه جانبه میان آن شرکت، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه تأمین شد. این شرکت از فعالان دانشگاه امام صادق(ع) هستند و با همکاری آقای زاهدی که ۱۰ سال در زمینه طراحی مراکز نوآوری و سیاستگذاری آنها تجربه دارد، امور پیش رفت. آنها بدون اینکه هزینه بالاسری دریافت کنند، در حد پرداخت حقوق و مزایایشان به تفاهم رسیدیم و بر اساس طراحی مورد تأیید دو طرف، حدوداً ۵۰۰ متر مربع از محل قرارگیری مرکز نوآوری تجهیز شد. تلاش کردیم در طراحی فضا و تأمین تجهیزات سبک نوآورانه و فضا‌های اشتراکی متفاوت از مبلمان اداری وجود داشته باشد و ارتباط برقرار شود. کالاهای خریداری شده مانند میز و صندلی و... به طور عمده تولید داخل کشور هستند و سعی شد روح حاکم بر فضای مرکز، مبتنی بر الگو‌های ایرانی و اسلامی هم باشد.
مرکز ما وارد مسائل مادی نمی‌شود و دستور کار ما حمایت از مجموعه‌های نوآور دارای شرایط احراز صلاحیت است. مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه گروه‌های نوآور و اندیشکده‌هایی را که می‌توانند فعالیت‌های مورد نظر را انجام دهند، احراز صلاحیت و معرفی می‌کند. سپس آن گروه‌های تأیید شده با معاونت علمی و فناوری تفاهم‌نامه امضا می‌کنند و بودجه از طریق معاونت به آنها داده می‌شود.
معاونت علمی و فناوری در دوران ستاری از برخی محدودیت‌های حوزه کاریش عبور کرد/ ارتباط صنعت و دانشگاه در علوم انسانی کجاست؟
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دوران آقای ستاری توانست از برخی محدودیت‌ها در حوزه کاریش عبور کند. یکی از دغدغه‌های ما ارتباط صنعت با دانشگاه است، اما این مسئله در سطح رشته‌های علوم انسانی کجا قرار می‌گیرد؟ یعنی فعالان حوزه علوم انسانی اگر می‌خواهند ارتباط صنعت و دانشگاه برقرار شود، چه کار باید بکنند؟ این فعالان در حوزه تقنین، سیاستگذاری، سیاست داخلی و خارجی، اجتماعی، سلامت و دیگر حوزه‌ها چگونه می‌توانند با اندیشکده‌ها ارتباط بگیرند؟ تقریباً ارتباط بسته است؛ زیرا در حال حاضر چنین مسئله‌ای مفهومی ندارد، اما اگر جایی بتواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند، عملاً ما توانسته‌ایم رشته‌های علوم انسانی را به دستگاه قانونگذاری کشور وصل کنیم و در حقیقت عرضه و تقاضا را به یکدیگر متصل کرده‌ایم.
این اتفاق با کمک آقای ستاری و معاونت علمی و فناوری در حال رقم خوردن است و می‌گویند چون می‌دانیم این بازار اقتصاد ندارد و کسی برای قانونگذاری پول خرج نمی‌کند، باید حمایت صورت گیرد تا بتوان اثرش را هم در بهبود کیفیت قانونگذاری مجلس دید.
راز موفقیت مرکز نوآوری قوه مقننه نماینده محوری است
باشگاه خبرنگاران جوان: وجود چنین مرکز نوآوری می‌تواند منشأ آثار مطلوبی برای جامعه باشد، اما اگر فعالیت‌های اندیشکده‌ها و نتایج مطالعات و نوآوری‌هایشان تحت تأثیر جریان‌های سیاسی و قدرت‌ها قرار بگیرد، هدف تأسیس مرکز نیز زیر سؤال می‌رود. چه راه حلی برای رخ ندادن این اتفاق وجود دارد؟
شایسته: رئیس مجلس درباره فعالیت این مرکز تأکید بر نماینده محوری دارد. نمی‌توان مجموعه دیگری را در نظر گرفت و به مجلس ضمیمه یا تحمیل کرد. به همین خاطر مرکز نوآوری و خانه خلاق قوه مقننه در دل خانه ملت تشکیل شده و اگر نماینده‌ها بدانند در این مجموعه جایگاهی دارند، دخالت‌ها اثری ندارد. اگر امور به صورت اقناعی و با کمک نماینده جلو برود، مشکلی ایجاد نمی‌شود و راز موفقیت این مجموعه، میزان نماینده محور بودن آن با رویکردی اقناعی و با همکاری و سازوکار مجلس است.
انتهای پیام/
در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان مطرح شد؛
ماجرای شبحی که دست از «مهیار عیار» بر نمیدارد!
باشگاه خبرنگاران جوان گزارش می دهد؛
آرزوهای بر باد رفته در مسیر جاده شوتیهای لرستان
