سبک زندگی؛ عاملی تعیین‌کننده در قدرت باروری
ناباروری از جمله چالش‌هایی است که طبق آمار‌های کشوری، حدود ۲۰ درصد از زوج‌ها با آن مواجه می‌شوند.
به گزارش حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، ناباروری اگرچه در نگاه نخست یک مسئله پزشکی به نظر می‌رسد، اما ابعاد فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای دارد. پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با در نظر داشتن این ابعاد، به مناسبت روز فرهنگ عمومی پویشی با عنوان «ناباروری و فرهنگ عمومی» از ۸ تا ۱۴ آبان برگزار کرده است و هدف اصلی آن ارتقای آگاهی عمومی درباره ناباروری، اصلاح باور‌های نادرست درباره ناباروری و فرهنگ‌سازی در زمینه مواجهه درست با زوج‌های نابارور است.
روز پایانی این پویش شعار «سبک زندگی؛ عاملی تعیین‌کننده در قدرت باروری» نامگذاری شده است، سبک زندگی دربردارنده مجموعه‌ای از عوامل و متغیرهاست که اصلاح و بهبود آن می‌تواند به ارتقاء سلامت عمومی و افزایش قدرت باروری بینجامد.
نیلوفر معترف، جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ ناباروری، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در این خصوص گفت: افزایش تعداد زوج‌های نابارور، به‌ویژه در جوامع صنعتی این موضوع را به یکی از اولویت‌های نظام سلامت در این جوامع تبدیل کرده است، زیرا افزایش شیوع ناباروری افزون بر هزینه‌های سنگینی که به فرد و نظام سلامت کشور وارد می‌کند، ابعاد جمعیتی و اجتماعی مهمی نیز دارد. یکی از عوامل مهم و اثرگذار بر توان باروری زنان و مردان سبک زندگی است. سبک زندگی بدون صرف هزینه‌های گزاف قابل اصلاح است، کاملاً در حیطه کنترل خود فرد است و می‌توان با اصلاح و بهبود آن، سلامت عمومی و به‌تبع آن، سلامت باروری را افزایش داد.
این فلوشیپ ناباروری در ادامه بیان کرد: سبک زندگی یک اصطلاح کلی است که عوامل مختلفی را در بر می‌گیرد. نخستین عاملی که در زمینه سبک زندگی و ناباروری باید به آن اشاره کرد، ازدواج در سنین بالا است. افزایش سن باعث کاهش توان باروری به‌ویژه در خانم‌ها می‌شود در واقع، دوره طلایی باروری زنان دهه سوم زندگی، یعنی در سنین بیست تا ۳۰ سالگی است و پس از ۳۵ سالگی روند کاهش توان باروری شتاب می‌گیرد. البته اگرچه تأثیر افزایش سن بر توان باروری زنان پررنگ‌تر است، اما آقایان مصون این اثر نیستند و با افزایش سن، توان باروری و شانس داشتن فرزند سالم برای مردان کاهش می‌یابد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا را حفظ وزن مناسب را از جمله دیگر شاخص‌های سبک زندگی سالم دانست و بیان کرد: نامتناسب بودن وزن، چه به‌صورت اضافه‌وزن و چاقی و چه به‌صورت لاغری، توان باروری را کاهش می‌دهد. معیار ارزیابی وزن شاخص توده بدنی (BMI) است و اگر این شاخص در محدوده ۱۸ تا ۲۵ باشد، نرمال محسوب می‌شود. نکته مهمی که افراد دارای اضافه‌وزن باید بدانند این است که اگر حتی فقط ۲ تا ۳ کیلوگرم کاهش وزن داشته باشند، قدرت باروری‌شان بهبود می‌یابد.
معترف با اشاره به نقش مهم داشتن خواب مناسب و پرهیز از استرس، توضیح داد: زوج‌هایی که قصد بارداری دارند باید خواب مناسب و کافی داشته باشند. اهمیت این موضوع به حدی است که توصیه می‌شود افرادی که می‌خواهند اقدام به بارداری کنند، شیفت کاری شبانه نداشته باشند و اگر میسر نبود، حتماً در روز بعد خواب و استراحت کافی داشته باشند. همچنین، استرس‌ها و تنش‌های جسمی، روانی و بیولوژیک نیز در کاهش قدرت باروری نقش دارند و زوج‌ها باید برای حفظ سلامت عمومی و سلامت باروری خود این استرس‌ها را مدیریت کنند.
این متخصص زنان افزود: یکی دیگر از عواملی که باید به آن توجه کنیم، محدود کردن مصرف چای و قهوه و مصرف نکردن دخانیات و الکل است. مصرف دخانیات باعث پیری زودرس تخمدان‌ها و از دست دادن زودرس تخمک‌ها می‌شود. همچنین، مصرف دخانیات در دوران بارداری می‌تواند به کاهش وزن جنین و مرده‌زایی بینجامد. در آقایان نیز، مصرف دخانیات باعث کاهش تعداد و کیفیت اسپرم و در نتیجه کاهش قدرت باروری می‌شود.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به اهمیت تغذیه سالم و ورزش منظم در بهبود توان باروری بیان کرد: از جمله مؤلفه‌های مهم سبک زندگی سالم، تغذیه سالم و ورزش منظم است. گنجاندن میوه‌ها و سبزیجات تازه، ماهی و مغز‌های خوراکی در رژیم غذایی و کاهش مصرف غذا‌های چرب، غذا‌های فرآوری‌شده و گوشت قرمز بسیار کمک‌کننده است. در کنار تغذیه سالم ورزش و تحرک کافی و مستمر هم بسیار مهم است، البته باید به این نکته توجه شود که ورزش و فعالیت سنگین در خانم‌ها می‌تواند باعث اختلالات تخمک‌گذاری شود.
این فلوشیپ ناباروری افزود: برخی دارو‌ها باعث کاهش قدرت باروری می‌شوند بنابراین زوجی که قصد بچه‌دار شدن دارند، وقتی برای مشاوره پیش از بارداری به پزشک مراجعه می‌کنند حتماً باید به پزشک‌شان اطلاع دهند که چه دارو‌هایی مصرف می‌کنند. همچنین، اگر فردی به هر دلیل در معرض سموم و آفت‌کش‌ها قرار دارد، باید موازین ایمنی، یعنی پوشیدن ماسک، پوشاندن بدن و تهویه هوای مناسب محیط را رعایت کنند.
معترف در ادامه نکاتی را در مورد سلامت باروری آقایان بیان کرد و توضیح داد: آقایان باید از پوشیدن لباس زیر تنگ و نایلونی خودداری کنند. همچنین، استفاده طولانی‌مدت از وان آب داغ و سونای داغ، نشستن‌های طولانی، قرار دادن لپ‌تاپ روی پا‌ها و به‌طور کلی کار‌هایی که به افزایش دمای بیضه‌ها می‌انجامد و باعث کاهش توان باروری می‌شود.
او ادامه داد: همچنین هر عاملی که باعث تصلب شرایین شود، مانند پرفشاری خون، دیابت کنترل‌نشده، مصرف دخانیات، رژیم غذایی پرچرب و... که باعث آسیب به عروق و کاهش خون‌رسانی شود، می‌تواند باعث اختلال نعوظ و به‌تبع آن ناباروری در مردان شود. افزون بر اینها، مصرف مکمل‌های استروئیدی که معمولاً برای بدنسازی استفاده می‌شود، از جمله عوامل خطر بروز ناباروری در مردان است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا یادآوری کرد: نقش تعیین‌کننده سبک زندگی در وضعیت باروری اغلب دست‌کم گرفته می‌شود. یکی از اهداف مهم مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا از برگزاری کمپین «ناباروری و فرهنگ عمومی» افزایش آگاهی عمومی درباره ابعاد مختلف سلامت باروری است.
او گفت: با اصلاح سبک زندگی و گسترش فرهنگِ سالم زیستن می‌توان از بروز بسیاری از مشکلات باروری جلوگیری کرد. در واقع، تغذیه سالم و مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها، تحرک کافی و مستمر و آرامش روانی به ارتقاء سطح سلامت عمومی و در نتیجه، بهبود قدرت باروری منجر می‌شود. افزون بر آن، در پیش گرفتن سبک زندگی سالم به بهبود نتایج و افزایش شانس موفقیت درمان ناباروری نیز کمک می‌کند.
انتهای پیام/
