به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان،  روزنامه صوراسرافیل در ۱۷ ربیع‌الثانی سال ۱۳۲۵ ق در تهران منتشر شد؛ روزنامه‌ای که مدیریت آن برعهده میرزاجهانگیرخان شیرازی بود و علی‌اکبرخان قزوینی، مشهور به دهخدا، ادیب و لغت‌شناس نام‌آور معاصر به عنوان نویسنده با وی همکاری می‌کرد.

صوراسرافیل به دلیل انتقادات صریح و بی‌پرده و مطالب طنزی که در آن منتشر می‌شد، در میان مردم پایتخت طرفداران بسیاری داشت. طبق برخی گزارش‌ها، شمارگان هفتگی آن به ۲۴ هزار نسخه می‌رسید و طی یک ماه، بار‌ها نیاز بود که به چاپ دوم برسد. صوراسرافیل را نخستین روزنامه‌ای دانسته‌اند که از شیوه فروش توسط موزعان خردسال برای توزیع روزنامه استفاده کرد.

بیشتربخوانید

• رساندن کدام روزنامه به دست مردم «ثواب» داشت؟

همچنین، مرحوم دهخدا، برای اولین‌بار، طنزنامه «چرند و پرند» را با نام مستعار «دخو» در همین روزنامه و به صورت ستون هفتگی انتشار داد؛ محتوای این نوشتار، سبکی نو در نثر فارسی بود و بعد‌ها الگویی برای رونق بهتر ادبیات فارسی در حوزه نثر شد. محتوای بی‌پروای روزنامه صوراسرافیل، همان اندازه که برای مردم جذابیت داشت، دشمن‌تراش هم بود. برخی مانند محمدعلی‌شاه و نصرت‌الدوله فیروز، فرزند فرمانفرما، در ابتدا سعی کردند با پرداخت مبالغ قابل توجه و حمایت‌های معنوی، گردانندگان صوراسرافیل را وادار به سازش کنند، اما آن‏ها، به ویژه علامه دهخدا، اصولاً اهل مماشات نبودند و به همین دلیل، کینه طبقه حاکم از این روزنامه روز به روز افزایش می‌یافت.

در تیرماه سال ۱۲۸۷ و بعد از واقعه به توپ بستن مجلس شورای ملی، میرزاجهانگیرخان، مدیر مجله، قاسم‌خان تبریزی صاحب امتیاز آن و علی‌اکبر دهخدا، نویسنده صوراسرافیل، به صورت ویژه تحت تعقیب قرار گرفتند. قاسم‌خان و دهخدا توانستند از مهلکه بگریزند و خود را به استانبول و از آن‌جا به اروپا برسانند و چند شماره از صوراسرافیل را در برلین منتشر کردند.

اما میرزاجهانگیرخان سرنوشت بدی پیدا کرد؛ او به دست قزاق‌ها بازداشت و به باغشاه، محل نگهداری زندانیان مشروطه‌خواه منتقل شد. به دستور محمدعلی‌شاه، میرزاجهانگیرخان را مقابل چشم او و با فجیع‌ترین شکل ممکن خفه کردند. بعدها، علامه دهخدا مسمط پنج بند خود را، معروف به «مرغ سحر» و «یادآر زشمع مرده، یادآر»، درباره میرزا جهانگیرخان سرود.

منبع: روزنامه خراسان 

انتهای پیام/