به مناسبت ۸۱ سالگی بروس‌لی، سراغ شمایل و کارنامه سینمایی این بازیگر هنر‌های رزمی رفته‌ایم که تاثیرش بر جهان خیلی بیشتر از چند فیلم و سریال بود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، استاد اگر زنده بود، امروز شمع ۸۱ سالگی‌اش را احتمالا با پا و با یک حرکت رزمی فوت می‌کرد! اما تقدیر باعث شد بروس لی که ۲۷ نوامبر ۱۹۴۰ به دنیا آمده‌بود، در ۲۰ جولای ۱۹۷۳ از دنیا برود. منتها همان ۳۲سال‌و خرده‌ای زندگی هم عمر بسیار مفید و شسته رفته‌ای بود و بروس لی اگرچه جای بسیاری برای پیشرفت و درخشش و تاثیرگذاری بیشتر داشت، اما تقریبا همه کار کرد و همان زیست نسبتا مختصر هم برای شهرت، محبوبیت و جاودانگی‌اش کافی بود.

او نقش بسیار مهمی در تثبیت و قوام هنر‌های رزمی در سینما داشت و به فیلم‌های رزمی در زیرگونه اکشن اعتباری فراوان بخشید. ساخت بنجل‌های سینمایی به عنوان فیلم‌های رزمی چه قبل و چه بعد از بروس لی وجود داشت و ادامه پیدا کرد، اما حضور جدی، جذاب و قدرتمند او، ثابت کرد حتی می‌توان به همین بزن بزن‌ها و زد و خورد‌ها با نگاه و استایل و اصوات و حرکات منحصربه‌فرد و اجرای درست و باورپذیر، غنا بخشید و وجه هنری رزم را تقویت کرد.

اگرچه عالم هنر‌های رزمی در سینما، دیگر پدیده‌ای، چون بروس لی را ندید و احتمالا هم نخواهددید، اما اعتباری که او به این بخش از سینما بخشید، راه را برای درخشش بازیگران دیگری، چون جکی چان، ژان کلود ون دام، جت لی و دیگران باز کرد. دامنه تاثیر لی از سینما به فرهنگ عامه هم راه یافت و حتی در ایران، به جز اثرات انگیزشی که در کودکان، نوجوانان و جوانان برای رو آوردن به انواع هنر‌های رزمی به ویژه کونگ فو و جیت کان دو (یکی از سبک‌های مدرن هنر‌های رزمی که بروس لی پایه‌گذار آن بود) ایجاد کرد، در گفتمان و حتی شوخی‌هایی، چون «قاتل بروس لی کیست؟» هم خودش را نشان داد. علاقه بروس لی به فلسفه و مطالعات در این زمینه و سرودن شعر هم باعث شد بروس لی را تنها به عنوان ورزشکار هنر‌های رزمی و بازیگر سینما نشناسیم و زندگی‌اش عمق و غنای بیشتری داشته‌باشد.

اژد‌ها چگونه وارد زندگی ما شد؟

یک شمایل غودااااایی!
بروس لی، علاوه بر ورزیدگی و تسلط به هنر‌های رزمی و سرعت و چابکی در حرکات و اجرای فنون، از کرشمه‌ها و بازیگوشی‌های بازیگری هم جلوی دوربین غافل نبود و شاید یکی از دلایل تمایز او با بازیگران قبلی و حتی بعدی فیلم‌های اکشن و رزمی، همین باشد.

او به خوبی از اهمیت چشم‌ها و نگاه در بازیگری و تاثیرات آن روی تماشاگران آگاه بود، بنابراین بسیار این مقوله را جدی گرفت و بخش زیادی از ارعاب او بر حریفان و مبارزان مقابلش، از طریق نگاه‌هایی قاطع و چشم‌غره‌هایی تماشایی بود. تکان دادن سر و به وقت لزوم پیچ و تاب بدن که به شعر و رقص می‌مانست هم از امضا‌های شمایلی بروس لی در صحنه‌های مبارزه فیلم‌هایش بود.

به جز اینها، اصوات اختصاصی لی به ویژه آن «غوددداااااا» گفتنش، هم نقش مهمی در تخلیه کامل خشمش و تکمیل صلابتش داشت. گاهی هم در بعضی از بزنگاه‌ها که نیاز به تمرکز بیشتر بر زیبایی حرکات هنرمندانه لی بود، از اسلوموشن و تصاویر حرکت آهسته و در پاره‌ای مواقع هم زوم استفاده می‌شد تا حظ بصری تماشاگران از استاد به اوج خودش برسد.

با وجود این ویژگی‌ها و اقبال عامه مخاطبان به آثار لی، منتقدان و تماشاگران نخبه‌تر سینما چندان او را به عنوان بازیگر حساب نمی‌کنند و نهایت هنرش را بازی در فیلم‌های رزمی می‌دانند. در چنین نگاهی، کمتر کسی دوست دارد بروس لی را مثلا به جای جین‌هاکمن در ارتباط فرانسوی یا به جای آل پاچینو در پدرخوانده تصور کند که احتمالا به نتایجی فاجعه‌بار ختم می‌شد.

این تصور باطل و مقایسه اشتباه حتی در فرهنگ عامیانه و میان همان نوجوانان و جوانان علاقه‌مند اکشن و انواع هنر‌های رزمی هم وجود داشت و مثلا گاهی شنیده می‌شد اگر مبارزه‌ای میان بروس لی و محمدعلی کلی انجام شود، چه کسی دخل آن یکی را می‌آورد و از این حرف‌ها. لی نیازی هم به تایید مخاطبانی از جنس دیگر نداشت و همین قدر استعداد بازیگری و نمایشگری کار خودش و تماشاگران شیفته هنر‌های رزمی را راه می‌انداخت. او از توانایی‌ها و قابلیت‌هایش آگاه بود و احتمالا هم به جز حضور در نقش‌های رزمی و اکشن، علاقه‌ای به بازی در نقش‌ها و فیلم‌های دیگر نداشت.

//////////

مختصر و مفید
تقریبا همان اتفاقی که برای جیمز دین افتاد و تنها با سه فیلم و مرگی غافلگیرکننده و زودهنگام، به جایگاه و محبوبیتی فوق‌العاده دست یافت، به نوعی برای بروس لی هم رخ داد. اگرچه بروس لی.

به خاطر پدرش که هنرمند اپرا و تئاتر بود، از سنین کودکی و حتی نوزادی در چند فیلم حضور داشت و بعد‌ها در ۱۳-۱۲ سریال و فیلم هم نقش‌های کوتاه و بلندی بازی کرد، اما بیش از هر چیز با بازی در چهار فیلم شناخته می‌شود: رئیس بزرگ، خشم اژدها، راه اژد‌ها و اژد‌ها وارد می‌شود. به این اندک، می‌توان فیلم بازی با مرگ را هم اضافه کرد که با مرگ نابهنگام لی ناتمام مانده‌بود و چند سال بعد با استفاده از راش‌های کار نشده و بدلکار به سرانجام رسید و حتی این متریال به قسمت دوم فیلم هم قد داد. بروس لی برای جاودانگی در سینما، نیاز به نقش و فیلم بیشتری نداشت و همین کمیت و مختصر هم باکیفیت و مفید بود.

نقشی که باعث شهرت اولیه لی شد، کاتو در سریال زنبور سبز بود. او دستیار زنبور سبز (ون ویلیامز) بود و همراه او و به‌صورت ناشناس و با کلاه و چشم‌بند با جنایتکاران مبارزه می‌کرد. منتها در این سریال آمریکایی، لی واقعا یک وردست بود و زیر سایه ویلیامز و در حجم ماجراجویی‌های شبه جیمزباندی، چندان مجالی برای نمایش توانایی‌های رزمی‌اش نداشت.

اتفاق مهم در کارنامه بازیگری او، با بازگشت به سرزمین پدری و مادری‌اش، یعنی چین و هنگ‌کنگ افتاد و با بازی در رئیس بزرگ، چشمه‌هایی از پرسونای مبارزش را بروز می‌دهد. آن تیتراژ پرزرق و برق اول که بروس لی را در حال پرش روی هوا و پرتاب لگد نشان می‌دهد، به نوعی پیش پرده شمایل او در سینماست. سکانس مبارزه او با رئیس بزرگ، از مهم‌ترین صحنه‌های فیلم است و لی هم با هنر رزمی‌اش از تماشاگران دل می‌برد.

آن تم انتقام و مبارزه در خشم اژد‌ها هم ادامه دارد و بروس لی به خونخواهی قتل استادش، هنر‌های رزمی‌اش را رو می‌کند. سکانس مبارزه یک‌تنه او با استاد یک باشگاه و انبوه شاگردانش، از به یادماندنی‌ترین صحنه‌های این فیلم است. مبارزه او با سوزوکی، اصلی‌ترین نقش منفی فیلم هم از سکانس‌های مشهور خشم اژدهاست و بروس لی با شعبده‌بازی‌اش با نانچیکو، سوزوکی شمشیر به دست را آچمز می‌کند، منتها وسط آن خشم و هیاهو، انصاف و مردانگی را هم درنظر می‌گیرد و وقتی می‌بیند حریفش بی‌سلاح است، او هم نانچیکو را به زمین می‌اندازد و با یک ضربه مرگبار پا، نفس سوزوکی را می‌گیرد.

//////////

راه اژد‌ها دو تفاوت مهم با دیگر آثار بروس لی دارد؛ اول این‌که خودش کارگردانی کار را به عهده داشت و دیگر این‌که فیلمبرداری فیلم در ایتالیا انجام شد. صحنه‌های مشهور مبارزه لی با چاک نوریس در ویرانه‌های کولوزیوم و در حضور آن بچه گربه، از تماشایی‌ترین لحظات فیلم است. ضمن این‌که پوشش سیاه نیم تنه پایینی بروس لی و پوشش سفید نیم‌تنه نوریس، مبارزه این دو را شبیه یک شطرنج رزمی می‌کند.

اما قطعا مشهورترین فیلم کارنامه بروس لی، اژد‌ها وارد می‌شود است؛ فیلمی که سکانس‌ها و صحنه‌های ماندگار کم ندارد، از انبوه مبارز در آن جزیره با لباس‌های زرد و سفید و ماجراجویی‌های تک‌نفره بروس لی برای سردرآوردن از تشکیلات باند موادمخدر و به ویژه رویارویی با آن مار کبری تا سکانس درخشان مبارزه با هان در تالار آینه‌ها و آن دست مصنوعی و کشنده هان و خنج‌های منظم روی صورت و بدن بروس لی.

یکی از نکات جالب فیلم، حضور جکی چان به عنوان سیاهی لشکر است که در صحنه‌ای بروس لی، در کمترین زمان ممکن، او را از پیش رو برمی دارد. این صحنه، در زمان خودش لحظه‌ای معمولی و با محوریت هنرنمایی لی بود و اهمیت دیگری نداشت، اما وقتی خود چان بعد‌ها به ستاره صاحب سبکی در سینمای هنر‌های رزمی تبدیل شد، مهم و جذاب جلوه کرد.

در سینمای ایران هم به شکل‌های مختلفی از این فیلم بهره‌برداری شد؛ از مانی حقیقی که فیلمی به نام اژد‌ها وارد می‌شود ساخت که البته تنها در عنوان، به ترجمه فیلم لی در ایران ارجاع داد تا فیلمی مثل پرواز از اردوگاه که جمشید هاشم پور در سکانس‌های مبارزه و با آن لباس زرد، شباهت‌های تیپیکال و حتی چهره‌ای به جان ساکسون داشت.

مهم‌ترین ویژگی و نشانه تصویری بازی با مرگ، آن لباس زرد بروس لی است که بعد‌ها تارانتینو، شبیه آن را برای یادآوری به تن عروس (اما تورمن) کرد و البته چند سال بعد، با کتک خوردن نقش او از یک بدلکار در روزی روزگاری هالیوود، ظاهرا هرچه رشته بود، پنبه کرد که با اعتراض دختر بروس لی هم مواجه شد.

سکانس مبارزه لی با کریم عبدالجبار دو متر و ۱۸ سانتی‌متری، ستاره اسبق بسکتبال، از صحنه‌های مشهور سینما است. هرچند در دنیای نمایشی فیلم، لی کوتاه قامت، عبدالجبار را تسلیم می‌کند، اما می‌شود باتوجه به میزان شرارت و آزار و اذیت‌های او در این مبارزه، آن جمله بامزه «کریم، به‌خدا تو مسلمون نیستی» را اینجا به کار برد!

//////////

صدای اژد‌ها
بروس لی، خیلی حرف نمی‌زد و بیشتر مرد عمل بود. با این‌که استاد چندان اعتقادی به گفتمان نداشت و در مبارزات هم کارش را با اصواتی غیرقابل فهم و ترجمه‌نشدنی پیش می‌برد، اما گاهی و در فواصل انتقام ها، نفسی چاق و چند جمله‌ای هم مخاطبان را مهمان می‌کرد. در دوبله فارسی، زحمت گویندگی این بخش‌ها را زنده یاد حسین معمارزاده می‌کشید و اولین دوبلور آثار بروس‌لی بود و در زنبور سبز، خشم اژدها، راه اژدها، اژد‌ها وارد می‌شود و بازی با مرگ به جای این بازیگر صحبت کرد.

منبع: جام جم

انتهای پیام/

برچسب ها: بروس لی ، رزمی کار
اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۴
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
خیراله وازی
۲۱:۳۴ ۲۰ بهمن ۱۴۰۰
من عاشق بروسلی هستم سال اژدها به دنیا اومدمن دوست دارم یک شب بیاد تو خوابم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۱:۱۵ ۰۸ آذر ۱۴۰۰
رزمی کار افسانه ای بود وعلت مرگش هم دراثر ورم مغزی بود
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۱۹ ۰۷ آذر ۱۴۰۰
خوب
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۲:۱۳ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
علت مرگ بروسلی چیست ؟ یکی به من بگه ؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۳:۰۶ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
با پراید تصادف کرد :/
Iran (Islamic Republic of)
محمد باقر یاورپور
۲۰:۰۱ ۰۹ آذر ۱۴۰۰
اون با یه حریف آمریکایی مبارزه کرد و اونو شکست داد ، برای همین به احتمال زیاد مرگ بروسلی کار آمریکا بوده این نظر من هست . داستان واقعی اینه: بروسلی یه روز سرش درد گرفت رفت داروخانه یه قرص سردرد گرفت تو اون قرص یه چیزی بود که بروسلی وقتی اون رو خورد همون روز فوت کرد من این رو از اینترنت خوندم .
Iran (Islamic Republic of)
عمار
۱۴:۲۶ ۱۱ آذر ۱۴۰۰
بنام خداوند جان و خرد :
علت مرگ بروسلی این بود که رفت به کشور هنگ کنگ و فیلمای اکشن پر فروشش رو انوجا می ساخت و هالیوود آمریکا توان رقابت با فیلمهای پر فروش جذاب استاد بروسلی را نداشت و داشت ورشکسته می شدند برای همین فراعنه مافیایی قدرت و ثروت سرمایه داران سینمای هالیوودی او را برای همیشه با روش مرموزانه ایی حذفش کردندند در واقع ترورش کردند به قتل رساندش اگر نه استاد بروسلی تا الان زنده بود . افتاااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااد . والسلام و صلوات التماس دعا .
Iran (Islamic Republic of)
ک م
۰۷:۴۰ ۱۰ تير ۱۴۰۲
تورم در رگهای مغزی در اثر مصرف مسکن. البته قبلا هم سابقه‌اش رو داشته ولی خب نه در حدی که بار آخر اتفاق افتاد. بقیه حرفها هم داشتانی بیش نیست، مبارزه با حریف آمریکایی و ....! آمریکا در دهه ۷۰ کجای ورزشهای رزمی بوده که بخواد همچین اتفاقی بیفته؟ درضمن، اگه قرار بود بخاطر حریف آمریکایی اینطور بشه، چندین و چندسال قبل در تورنمنت لانگ بیچ در خود آمریکا باید این اتفاق می‌افتاد! نمی‌دونم چرا ما ایرانی‌ها دوست داریم الکی داستان بسازیم از هر چیزی!
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۳۸ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
یادش بخیر فیلمهای بروس لی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۳۵ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
اگه بودش الان به دنبال کسانی می‌گشت و می‌جنگید که کرونا را ساختن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۳۴ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
نور به قبرت بباره
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۲۰ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
سوال اساسی این است.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۴۱ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
یادش بخیر دوروبر سال های 70 تا اوایل دهه 80 هر چند وقت یکبار تلویزیون فیلمهای بروس لی میذاشت قشنگ خیابون و کوچه ها خلوت میشد و همه میرفتیم با کلی لذت تماشا میکردیم و واقعا هم کیف میداد یادش بخیر
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۸:۱۷ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
با اینکه فقط چند تا فیلم ازش دیدم هر وقت یادش می افتم دلم براش تنگ میشه و میگم ایکاش زنده بود و در اون سن پایین از دنیا نمی رفت! روحش شاد!
Iran (Islamic Republic of)
ایرانی
۱۷:۳۱ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
مانند ببری قوی باش ولی آهسته از کنار یک آهو بگذر.
( بروس لی)
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۰۲ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
الکوی خیلی خوب برای نسل جدید و قدیم است الگوی مردانگی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۵۶ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
یادش بخیر هر موقع فیلمهای بروسلی میدیدم توی مدرسه دعوا میکردم و اجرای فن داشتم و البته به کتک خوردن ختم میشد.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۴:۲۸ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
خدا رحمتش کنه سلطان بود
Iran (Islamic Republic of)
ارسلان
۱۴:۰۰ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
خدا رحمتش کنه ... اون عالی بود و قاتلش هم ایلومناتی
Iran (Islamic Republic of)
عمار
۱۳:۵۴ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
روح بزرگ مرد دلاور مرد مردان شجاع دل خردمند عادل سخاوتمند فرهیخته فهیم با اخلاق مردمی خوب استاد هنرهای رزمی و دارای سبک مخصوص خودش و استاد بازیگری سینمای اکشن بروس لی قهرمان شاد باد و یاد و نامش و راهش تا ابدیت گرامی و ماندگار و پر رهرو باد .
Iran (Islamic Republic of)
آرش
۱۳:۴۷ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
خدا رحمتش کنه و هم دوبلوری حسين معمارزاده رو
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۷:۲۳ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
الحق که دوبلور فوق العاده ای بود
Iran (Islamic Republic of)
@coffeenet_online61
۱۳:۴۳ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
غوددددااااا
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۲۱:۳۹ ۰۶ آذر ۱۴۰۰
خخخخخ