به گزارش گروه باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، از مرکز استان که شروع کنیم، نزدیکترین تالاب به شهر شیراز، تالاب مهارلو است که ساکنان شیراز آن را به اسم دریاچه نمک می‌شناسند و به خاطر رنگ صورتی که در مواقعی از سال به خود می‌گیرد، برخی آن را به دریاچه صورتی هم می‌شناسند.

این دریاچه وسعتی حدود ۲۵۰ کیلومتر مربع دارد و پناهگاهی برای فلامینگو، مرغابی، آنقوت و پرندگان مهاجر محسوب می شود که در سال‌های کم آبی و خشک تبدیل به قتل گاهی نمکین برای این پرندگان بی گناه تبدیل می‌شود.

تالاب مهارلو از جمله دریاچه‌هایی است که آبگیری آن اهمیت زیادی دارد، زیرا این تالاب در مسیر مهاجرت پرندگان و زیستگاه‌های امن پرندگان آبزی و کنار آبزی است که آبگیری آن برای زیست پرندگان اهمیت زیادی دارد.

از طرفی هم با آبگیری این دریاچه، شهر‌های شیراز و سروستان و روستا‌های اطراف، از خطر گرد و غبار و ریزگرد‌های تابستانی در امان می‌مانند.

دریاچه نمک در سال‌های کم باران و خشک به کانون ریزگرد‌ها و به خصوص ریزگرد‌های نمکی تبدیل می‌شود و سلامت هوای شیراز و شهر‌های اطراف را تهدید می‌کند و حتی کشاورزی مناطق و نواحی اطراف دریاچه را نیز به خطر می‌اندازد.

کاهش سطح آب دریاچه در تابستان‌ها به دلیل تبخیر سطحی آب، باعث افزایش غلظت آلاینده‌ها در آب این دریاچه می‌شود، زیرا دریاچه مهارلو در تابستان منبع مشخصی برای تامین آب ندارد.

دریاچه خواری نیز معضل دیگری در اطراف دریاچه مهارلو است که باید در این رابطه اقدامات گسترده و پیوسته‌ای انجام شود زیرا دریاچه‌ها جزیی از تالاب‌ها محسوب می‌شوند که حفظ و حراست آن‌ها باید در دستور سازمان‌های مسئول مانند محیط زیست، بهداشت، سازمان آب، گردشگری، منابع طبیعی، آبخیزداری، سازمان‌های مردم نهاد و دوستداران محیط زیست قرار گیرد.

دریاچه نمک در سال های کم‌باران و خشک به کانون ریزگردها تبدیل شد و سلامت هوای شیراز و شهرهای اطراف را تهدید کرد.

دریاچه مهارلو که تا دیروز نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کرد، این روز‌ها حال و روز خوشی ندارد چرا که با برداشت‌های غیرقانونی و بدون مجوز نمک در آنجا، نه تنها از وسعت و اندازه آن کم شده بلکه رنگ و بوی گذشته را ندارد و دیگر از زلالی آب آن هم خبری نیست.

حمید ظهرابی، مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس گفت: تالاب‌ها از مهم‌ترین اکوسیستم‌های طبیعی و از با ارزش‌ترین  محیط‌های مولد حیات  بوده و به همین دلیل گهواره تنوع زیستی نام گرفته است.

او بیان کرد: تالاب‌ها با فراهم کردن آب و زیستگاه‌های متنوع، نقش مهمی در بقای گونه‌های بی شماری از گیاهان و جانوران وابسته به خود ایفا می‌کنند و ذخیره گاه ژنتیکی گیاهی و جانوری محسوب می‌شوند.

دریاچه مهارلو این روز‌ها حال خوشی ندارد چرا که با برداشت‌های غیرقانونی و بدون مجوز نمک در آن جا، نه تنها از وسعت و اندازه آن کم شده بلکه رنگ و بوی گذشته را نیز ندارد.

تالاب مهارلو از نظر بار آلودگی وارده در بدترین شرایط ممکن قرار دارد 

‎ظهرابی تصریح کرد: وضعیت تالاب‌های استان چندان مطلوب نبوده و تعادل اکولوژیک نیز در این اکوسیستم‌ها در حالت شکننده و ناپایداری قرار گرفته است که ضرورت اقدامات فوری و اساسی را می‌طلبد.

‎ مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس مهم‌ترین مشکلات تالاب مهارلو را عوامل طبیعی و انسانی، ورود آلاینده‌ها و نبود رعایت حریم اکولوژیک تالاب‌ها دانست و ادامه داد: تالاب مهارلو به واسطه پساب‌های وارده از نظر حجم آب دریافتی شرایط به نسبت بهتری از سایر تالاب‌های استان دارد، اما از نظر بار آلودگی وارده در بدترین شرایط ممکن قرار دارد که نیازمند برنامه مدیریتی جامع با مشارکت تمامی ذی نفعان است.

او افزود: این آلودگی‌ها برای شهر شیراز مشکلاتی ایجاد می‌کند که بار‌ها هشدار داده ایم و دانشگاه شیراز هم تحقیقات و پژوهش‌های علمی زیادی درباره خاک‌های سمی و آلاینده‌های دریاچه مهارلو انجام داده است.

ظهرابی با اشاره به اینکه بر روی آب این دریاچه آزمایش‌های متعدد انجام شده، گفت: تحقیقات نشان داده که مواد آلی که از سمت رودخانه وارد دریاچه مهارلو می‌شود آلوده  بوده که میزان آن در حد مجاز است.

 مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس بیان کرد: بارها راجع به آلودگی دریاچه هشدار داده‌ایم و دانشگاه شیراز هم تحقیقات و پژوهش‌های علمی زیادی درباره خاک‌های سمی و آلاینده‌های دریاچه مهارلو انجام داده است

او گفت: این مواد و فلزات سنگین که از طریق رودخانه وارد دریاچه می‌شوند در حد مجاز هستند، اما وقتی این مواد وارد دریاچه می‌شوند به دلیل اینکه تبخیر دریاچه زیاد است، غلظت آن از حد مجاز بیشتر و خطر آفرین می‌شود.

ظهرابی افزود: مهمترین منابع آلاینده دریاچه مهارلو، تخلیه فاضلاب‌های شهری و خانگی، فاضلاب شهرک صنعتی شیراز، فاضلاب منطقه ویژه اقتصادی، روان آب‌های شهری و فاضلاب‌های خاکستری شهر شیراز و چند واحد تولیدی در حاشیه رودخانه چنار راهدار است.

ظهرابی گفت: فعالیت و بهره برداری معادن باید مناسب با شرایط و تکنولوژی روز ارتقا یابد، تالاب مهارلو در منطقه‌ای با ویژگی‌های کمبود آب و تبخیر بالا واقع شده، بنابراین حفظ منابع آب در این حوضه مهمترین مولفه در پایداری اکوسیستم و پشتیبانی پایدار فعالیت‌های اقتصادی مرتبط با این تالاب است، در صورتی که فعالیت معادن موجودی که نمک مهارلو را استخراج می‌کنند و از محیط زیست هم مجوز ندارند به صورت استحصال نمک ناشی از تبخیر آب دریاچه بوده که موجب کاهش آب و افزایش غلظت آلاینده‌ها می‌شود، سازمان صنعت، معدن و تجارت نباید شیوه‌های برداشت مخرب نمک را تایید کند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست فارس افزود: حدود ۶ معدن نمک آبی در تالاب مهارلو مستقر بوده که سه معدن آن فعال و سه معدن دیگر غیر فعال است.

ظهرابی گفت: شیوه استحصال نمک در این معادن باید مورد ارزیابی قرار گیرد، زیرا فعالیت معدنی در تالاب‌ها پیامد‌هایی  از جمله تخریب زیستگاه، نا امنی و آلودگی به همراه دارد و علاوه بر تاثیر بر ارزش‌های بوم شناختی باعث تخریب منظر و از بین رفتن ارزش‌های زیبا شناختی و صدمه به کارکرد‌های پایدار و مناسبی مانند گردشگری و تفرج می‌شود.

چهار معدن دریاچه مهارلو مجوز محیط زیست را ندارند که از قدیمی‌ترین معادن این منطقه بوده اما دو معدن دیگر دارای مجوز هستند.

کم‌آبی نتیجه برداشت بی‌رویه نمک از مهارلو

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس تصریح کرد: از دیگر اثرات منفی این روش برداشت نمک واملاح از این تالاب، ایجاد حوضچه‌های مصنوعی و در معرض تبخیر قرار دادن آب در محیط کم آبی مانند مهارلو است.

او ادامه داد: بر اساس قانون حفاظت و احیای تالاب‌ها و آیین نامه اجرایی آن،  بهره برداری از معادن در تالاب‌ها بدون کسب مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست ممنوع  بوده و برداشت از نمک در تالاب‌های آب شور به روش‌های مدار بسته که با کمترین هدر رفت آب همراه باشد امکان پذیر است.

ظهرابی در خصوص آخرین وضعیت دریاچه مهارلو  افزود: حدود شصت درصد این تالاب پوشیده از آب است و شرایط این تالاب به نسبت تالاب‌های حوضه مرکزی ایران در شرایط بهتری قرار دارد، اما به واسطه نداشتن عمق مناسب هنوز کارکرد‌های اکولوژیکی خود را بازیابی نکرده است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس  به رنگ صورتی دریاچه در مواقعی از سال، اشاره کرد و گفت:  رنگ دریاچه‌ها و تالاب‌ها تابعی از املاح موجود و رنگ میکروارگانیسم و جلبک‌هایی بوده که در آن محیط رشد می‌کنند.

او گفت: رنگ دریاچه مهارلو نیز در وقت‌هایی از سال و همزمان با افزایش تبخیر و شور‌تر شدن دریاچه به دلیل رشد و افزایش بیوماس باکتری‌های نمک دوست و نوعی جلبک بوده که بازتاب دهنده رنگ صورتی است.

ظهرابی با اشاره به اقدامات مهمی که طبق قوانین و مقررات تالاب‌ها، برای حفظ آن‌ها مهم است، تصریح کرد: رعایت حریم‌های گیاهی در ساحل دریاچه ها، عقب راندن تجاوز‌های انجام شده به ساحل با رعایت حریم قانونی، مقررات در خصوص دامداری ها، کنترل فرسایش و رسوب، مدیریت جمع آوری آب‌های سطحی، مدیریت جامع پسماند در محدوه دریاچه‌ها و محدودیت در استفاده از فسفر در کود‌های مصرفی در اراضی کشاورزی در محدوده دریاچه‌ها و حوضه آبریز اهمیت بسزایی دارد.

مدیر کل حفاظت محیط زیست فارس ادامه داد: هرگونه ساخت و ساز و توسعه در مناطق حفاظت شده باید بر اساس طرح جامع و تفصیلی مدیریت منطقه انجام شود زیرا سازمان حفاظت محیط زیست در مناطق حفاظت شده قائم مقام تمامی دستگاه‌های دولتی به شمار می‌رود و با هر گونه تغییر کاربری غیرمجاز در این مناطق به شدت برخورد می کند.

منبع: فارس

انتهای پیام/ت