تیمچه حاج حسین صباغ، از آثار تاریخی بازار کاشان است که به گفته تاریخ شناسان ساخت آن به دوره قاجار برمی‌گردد و مانند تیمچه امین‌الدوله هنوز هم کاربری تجاری خود را حفظ کرده و حجره‌های آن محل کسب و کار فرش‌فروشان قدیمی بازار است.

اما علی رغم شباهت این ۲ تیمچه در کاربری تاریخی و تجاری، تیمچه صباغ به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است و ظاهرا اهمیت وجه تاریخی این بنا فدای وجه تجاری آن شده یا به علت وجود بنا‌های مشابه از این دست در بازار رسیدگی و مراقبت از آن فراموش شده است.

بنابر گزارش کارشناسان میراث فرهنگی کاشان، در حال حاضر در بدنه و سقف تیمچه ترک‌های زیادی مشاهده می‌شود که برخی از آن‌ها فعال و رو به پیشرفت هستند و به همین علت برخی از حجره‌های بالایی انتهای تیمچه فاقد قابلیت بهره‌برداری است.

کارشناسان به طور کلی علل احتمالی آسیب‌های تیمچه را معطوف به ۲ مسأله می‌دانند؛ اولین مسأله رنگرزی قدیمی و سنتی است که در پشت تیمچه مشغول به فعالیت است و ساختمان آن کاملاً به بدنه تیمچه متصل می‌باشد؛ کاربری رنگرزی دارای حجم آبریز فاضلاب بسیار زیادی است که ظاهراً در گذشته دفع فاضلاب آن از طریق کانال‌های فاضلاب زیرزمینی انجام می‌شده و رطوبت از زیر پایه و بست بازار دور می‌شده است.

ولی در طول دهه‌های اخیر افزایش چاه‌های جذبی در بازار و عدم رسیدگی و پاکسازی کانال‌های آب زیرزمینی و ریزش مسیر کانال‌ها و مسدود شدن آن باعث شده که دفع رطوبت فاضلاب و زیر مجموعه بازار به درستی انجام نشود؛ در حال حاضر خطر رطوبت‌های موجود در بستر زیر بنا‌های بازار کاشان بسیار پررنگ و جدی بوده و سبب نشست پایه‌ها و ترک خوردگی‌های بسیاری در بنا‌های بازار می‌شود و این تیمچه یکی از مکان‌هایی است که این تهدید به وضوح در آن مشهود می‌باشد.

همچنین احداث سرویس بهداشتی‌  برای کسبه بازار در فاصله بسیار کمی از این بنا، آبریزی در بستر زمین زیر تیمچه را دو چندان و تأثیر عوامل رطوبتی بر آن را تشدید کرده است؛ از سوی دیگر رانش طاق‌های بلند تیمچه با توجه به نبودن پیوستگی رایج در بنا‌های مجموعه بازار در جبهه عقبی تیمچه نیز سبب تضعیف استحکام این قسمت از بنا و تشدید ترک‌ها شده است.

مرمت کامل تیمچه صباغ از توان سازمان میراث فرهنگی کاشان خارج است

رئیس میراث فرهنگی کاشان درباره سابقه مرمت تیمچه می‌گوید: حدود ۱۰ سال قبل با وجود اینکه تیمچه دارای مالکیت اوقافی و سرقفلی‌های خصوصی می‌باشد، اداره میراث فرهنگی طی یک عملیات مرمتی مفصل، پرهزینه و زمان‌بر، نسبت به آواربرداری کامل سقف تیمچه، دوخت و دوز ترک‌ها پالانه‌سازی و استحکام‌بخشی بنا اقدام کرد و در نهایت با انجام ۲ لایه اندود کاه‌گل، خطر تخریب سقف رفع شد.

به گفته مهران سرمدیان همچنین اقداماتی مانند لایه‌برداری اندود گچ داخلی در برخی بدنه‌ها انجام شد و تزئینات گچ‌کاری و نقاشی اصیل بنا مرمت شد؛ اما این مجموعه نیز مانند بسیاری دیگر از آثار تاریخی بازار دارای آسیب‌های متنوع فراوان است و مرمت تکمیلی مجموعه قطعا نیازمند اعتبار بسیار زیادی می‌باشد که در توان اداره میراث فرهنگی شهرستان نبوده و مشارکتی از طرف مالکان و بهره‌برداران مجموعه انجام نشده بود.

او  می گوید: حذف رطوبت بستر و هدایت صحیح فاضلاب مجاور تیمچه، ساماندهی فضا‌های مجاور و احتمالاً اجرای پشت‌بندی‌های مناسب برای انتهای بنا در کنار اقدامات مرمتی داخل تیمچه، مانند دوخت و دوز ترک‌ها، استحکام‌بخشی بدنه‌ها، زیر بندی‌های مناسب، همچنین ایجاد کانال‌های کمکی در پیرامون تیمچه از جمله عملیات اجرایی قابل پیش‌بینی برای برطرف کردن معضلات مهم این بنای تاریخی می‌باشد که به نظر می‌رسد بالغ بر ۵ میلیارد ریال اعتبار نیاز داشته باشد.

به گفته رئیس میراث فرهنگی کاشان  این مبلغ جدای از اعتبار مورد نیاز برای مرمت‌های داخلی تیمچه مانند مرمت اندود‌ها و لایه‌های نما، تزئینات گچ‌بری و نقاشی و ... است؛ همچنین با توجه به اینکه رفع عوامل آسیب‌رسان و حذف رطوبت تاثیرگذار در بستر زیرین بنا مهم‌ترین اقدام مورد نیاز خواهد بود، پس از مطالعات تکمیلی ممکن است حذف کاربری رنگرزی و یا طراحی سیستم جدیدی برای دفع فاضلاب آن یا برچیده شدن کامل سرویس بهداشتی موجود در دستور کار قرار گیرد و بدیهی است حتی شرایط علاوه بر پیگیری‌های حقوقی فراوان به اعتبارات بسیار بیشتری از رقم ذکر شده نیاز خواهد بود.

 با توجه به تعدد آثار تاریخی در شهرستان کاشان و در نظر داشتن عموم تکافوی اعتبارات این شهرستان و از طرفی نیازمندی اکثریت این بنا‌ها به اعتبارات مرمتی این اداره به تنهایی امکان رسیدگی به این بنای ارزشمند نداشته و حضور جدی و اساسی مالکان و کسب بهره‌برداری از این مجموعه را می‌طلبد.

 در صورت عدم رسیدگی به موقع نسبت به مرمت، این بنای تاریخی در سال‌های آینده به مخروبه‌ای بدل خواهد شد که حسرت و سرزنش آیندگان نسبت به بی‌توجهی امروز ما را به دنبال خواهد داشت.