طالبان پس از ۲۰ سال، مرداد پارسال دوباره و این بار با فرار اشرف غنی رئیس‌جمهور سابق افغانستان کنترل کابل را به دست گرفت تا همزمانی فرار اشرف غنی و خروج نیرو‌های آمریکایی مسیر دیگری برای این کشور رقم زند.

مسیری که به گفته حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه ایران می‌تواند با «تشکیل یک دولت فراگیر از گروه‌های سیاسی مختلف این کشور، آینده روشنی برای افغانستان رقم بزند.»

بر این اساس، ایران به عنوان همسایه افغانستان و باتوجه به موقعیت ژئوپلتیکی خود در غرب آسیا، یکی از کشور‌های پیش قدم در سامان‌دهی وضعیت مردم افغانستان شد، به همین خاطر، تهران علاوه بر میزبانی از گفتگو‌های گروه‌های سیاسی افغانستان، با ارسال بیش‌از ۱۳ محموله کمک‌های بشردوستانه چند ده تنی به این کشور، بیشتر از سایر همسایگان به کمک کابل شتافته است.

در این بین روابط تهران و کابل پس از روی کار آمدن طالبان فقط به ارسال این محموله‌ها مختصر نشد.

روابط اقتصادی تهران و کابل که شکل محدودی به خود گرفته بود از یک دهه پیش، به‌ویژه پس از تحولات اخیر افغانستان رو به پیشرفت گذاشته است.

از مرداد گذشته تاکنون و با خروج نیرو‌های آمریکایی از این کشور، افغانستان شاهد شکل گیری نظم جدیدی بوده که فهم آن برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار است؛ لذا همکاری اقتصادی و استفاده از ظرفیت کشور‌های همسایه به ویژه افغانستان یکی از راهبرد‌های اساسی ایران برای خنثی سازی تحریم‌هاست. به همین دلیل اتاق‌های ایران و افغانستان در اولین وبینار، پس از استقرار طالبان در این کشور موافقت‌نامه ۷ بندی را برای همکاری‌های اقتصادی امضا کردند.

 ایران در طول این سال‌ها به یکی از شرکای اقتصادی افغانستان تبدیل شد و در مبارزه با مواد مخدر، تربیت معلمان فنی و حرفه‌ای، احداث مسیر‌های راه‌آهن و توسعه شبکه برق با این کشور همکاری داشته است.

صادرات ایران به افغانستان در ۶ ماهه نخست سال جاری ۲ میلیون و ۵۱۶ هزارتن به ارزش ۹۹۹ میلیون دلار بوده است، که نسبت به مدت مشابه ۲۵ درصد در وزن کاهش داشته و به لحاظ ارزشی حدود ۱۰ درصد کاهش داشته است

بنابر آخرین آمار، صادرات ایران به افغانستان در ۶ ماه اول امسال به میزان ۱ میلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه پارسال ۲۵ درصد کاهش داشته است.

از سوی دیگر سید حسین سلیمی رئیس اتاق ایران و افغانستان اسفند پارسال گفت که: چین، ترکیه و پاکستان در ارتباطات سیاسی و اقتصادی با افغانستان از ایران پیشی گرفته‌اند. به طوریکه ترکیه حتی برای ساخت فرودگاه تعهد داده است.

میرقاسم مومنی کارشناس مسائل سیاسی در این باره می‌گوید «متاسفانه در دولت‌های قبلی شاهد غفلت از ظرفیت‌های همسایگان خود و سرمایه گذاری بی وقفه در سبد برجام بودیم. درحالی که ما تمام وقتمان را به مذاکرات هسته‌ای با آمریکا اختصاص داده بودیم، همسایگان ما درحال توسعه روابط با یکدیگر بودند.»

به همین‌خاطر، افزایش رایزنی‌های اقتصادی میان ایران و افغانستان امری مهم است که توجه به آن می‌تواند به سهولت فعالیت تولیدکنندگان ایرانی و فعالان اقتصادی  حاضر در افغانستان کمک کند تا از بازار پرجمعیت و پرسود این کشور استفاده حداکثری را ببرد.