چندی پیش سرلشکر «ایگور کوناشنکوف» سخنگوی وزارت دفاع روسیه اعلام کرده بود که اسناد نشان می‌دهد در آزمایشگاه‌های بیولوژیکی که در اوکراین ایجاد و از سوی آمریکا تأمین مالی شده‌اند، آزمایش‌هایی با منشاء ویروس کرونا در خفاش انجام شده است. هدف از این کار و سایر مطالعات بیولوژیکی که با بودجه پنتاگون در اوکراین انجام شده، ایجاد مکانیزمی برای گسترش مخفیانه پاتوژن‌های مرگبار بوده است.

به گفته این وزارتخانه، یافته‌ها نشان می‌دهد آمریکا قصد داشته در سال جاری امکان انتقال بیماری تب خوکی آفریقایی و سیاه زخم از طریق برخی حیوانات را در این آزمایشگاه‌ها بررسی کند.

چند روز پس از این افشاگری، شورای امنیت سازمان ملل به درخواست روسیه روز جمعه تشکیل جلسه داد تا درباره فعالیت‌های بیولوژیکی آمریکا در اوکراین بحث کند. اما نماینده آمریکا در سازمان ملل این موضوع را انکار کرد و گفت که هیچ آزمایشگاه بیولوژیکی تحت حمایت آمریکا در اوکراین وجود ندارد.

سرپوش گذاشتن آمریکا بر رسوایی آزمایشگاه‌های بیولوژیکی

وقتی روسیه از وجود تعدادی از آزمایشگاه‌های باکتری‌شناسی و بیولوژیکی در اوکراین که تحت کنترل آمریکا است خبر داد، واشنگتن تمام نیرو‌های خود را بسیج کرد تا این رسوایی را پنهان کند. آمریکا به بهانه وجود سلاح‌های کشتار جمعی و وجود آزمایشگاه‌های باکتری‌شناسی و بیولوژیکی به عراق حمله کرده و آن را اشغال کرده بود. افشای اطلاعات روسیه در مورد آزمایشگاه‌های بیولوژیکی در اوکراین، سنای آمریکا را بر آن داشت تا از مقامات ارشد دعوت کند و توضیحات آن‌ها را در این باره بشنوند.

اما اظهارات آوریل هاینز، رئیس سیا و ویکتوریا نولاند، معاون سیاسی وزیر امور خارجه آمریکا در جریان جلسه استماع سنا تصویر روشنی از مالکیت آزمایشگاه‌های بیولوژیکی آمریکا در اوکراین را به همه نشان داد.

در‌ این جلسه آوریل هاینز اعلام کرد که آمریکا بیش از ۱۰ آزمایشگاه بیولوژیکی مرتبط با پروژه‌های نظامی و بهداشتی را کنترل و نظارت می‌کند و دولت آمریکا به «کی‌یف» کمک‌هایی را در زمینه بررسی‌های بیولوژیک داده است.

ازطرفی دیگر نیز ویکتوریا نولاند معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی در جلسه استماع سنای آمریکا درباره تحولات اوکراین گفت: «اوکراین دارای تاسیسات و امکانات تحقیقاتی بیولوژیکی است، ما نگران هستیم که نیرو‌های روسی ممکن است سعی کنند کنترل آن‌ها را به دست بگیرند، بنابراین ما با اوکراینی‌ها برای جلوگیری از افتادن هر یک از مواد تحقیقاتی به دست نیرو‌های روسی همکاری می‌کنیم.»

آناتولی آنتونوف، سفیر روسیه در واشنگتن نیز پیشتر گفته بود که آمریکا از متهم شدن به نقض کنوانسیون منع تسلیحات بیولوژیکی می‌ترسد و نگران است که عوامل بیماری زای ذخیره شده در آزمایشگاه‌های بیولوژیکی اوکراین به دست روس‌ها بیفتد.

شدت نگرانی آمریکا و همکاری این کشور با اوکراین برای جلوگیری از افتادن هرگونه مواد مرتبط با این مطالعات به دست نیرو‌های روسی، وجود همکاری نزدیک بین آزمایشگاه‌های بیولوژیکی و باکتری‌شناسی اوکراین و پروژه‌های مخفی آمریکا را تأیید می‌کند.

وزارت دفاع روسیه همچنین اعلام کرد که با حمله به آزمایشگاه‌های بیولوژیکی آمریکا در اوکراین پاتوژن‌هایی که نابود شده اند پاتوژن‌های بیماری‌های طاعون، سیاه زخم، تولارمی، وبا و سایر بیماری‌های کشنده هستند.

بر کسی پوشیده نیست که آژانس کاهش تهدیدات دفاعی آمریکا به آزمایشگاه‌های اوکراین کمک مالی می‌کند، اما با این حال مقامات پنتاگون اصرار دارند که این آزمایشگاه‌ها تأسیسات سلاح‌های بیولوژیکی نیستند. رابرت پاپ یک دانشمند نظامی آمریکایی، برنامه به اصطلاح  کاهش تهدیدات زیستی پنتاگون و اوکراین را منتشر کرد و  هشدار داد حمله روسیه به اوکراین خطر انتشار پاتوژن‌های خطرناک از آزمایشگاه‌ها را در پی دارد.

 رابرت پاپ در گزارش خود ضمن اذعان به حضور  آزمایشگاه های بیولوژیکی آمریکا در اوکراین گفت: «ما از تأسیسات خود اطمینان داریم و تا زمانی که برق روشن است و افرادی متخصص در این مراکز حضور دارند، مردم در برابر این عوامل بیماری‌زا ایمن هستند. اگر این تأسیسات در اثر درگیری آسیب ببینند، ممکن است تغییر کند.»

پاپ گفت که فکر نمی‌کند روسیه عمداً این تأسیسات را هدف قرار دهد، اما درباره حوادث احتمالی هشدار داد. او گفت: «فکر می‌کنم روس‌ها به اندازه کافی درباره انواع پاتوژن‌هایی که در آزمایشگاه‌های تحقیقات بیولوژیکی ذخیره می‌شوند می‌دانند که فکر نمی‌کنم آن‌ها عمداً یک آزمایشگاه را هدف قرار دهند.اما چیزی که من در مورد آن نگرانی دارم این است که آن‌ها در طول این تهاجم روسیه به طور تصادفی آسیب ببینند.»

اوکراین «بمب بیولوژیک» برای کشور‌های همسایه

در مورد این آزمایشگاه‌ها، سوتلانا سامودیلوا در روزنامه مسکوفسکی کومسومولتس (Moskovsky Komsomolets) نوشت که حمله روسیه به اوکراین، ویروس شناسان آمریکایی را مجبور کرد تا فوراً اسناد خود را پاک کنند و اطلاعات مربوط به آزمایشگاه‌های بیولوژیکی آمریکایی از وب سایت سفارت آمریکا در اوکراین حذف شد.

به گفته کارشناسان، چندین آزمایشگاه بیولوژیکی آمریکایی در خاک اوکراین در حال کار هستند که برخی از آن‌ها طبقه بندی شده است، جایی که می‌توان ویروس‌های کشنده را در آن‌ها تولید کرد، و چیزی که خطرناک است، این است که این آزمایشگاه‌ها در مناطق دور افتاده نیستند، بلکه در نزدیکی شهر‌های بزرگ قرار دارند.

ایگور نیکولین، ویروس شناس نظامی روس درباره این آزمایشگاه‌ها توضیح داد: «۴ مورد از آن‌ها در کیف، ۳ مورد در لویو و همچنین آزمایشگاه‌هایی در اودسا، خارکیف و دنپروپتروفسک وجود دارد و آزمایش‌ها عملا نزدیک به مرز‌های ما انجام می‌شود.»

آمریکا هرگز کنوانسیون منع توسعه، تولید و انباشت سلاح‌های باکتریولوژیکی و میکروبی را تصویب نکرده است و آزمایشگاه‌هایی در گرجستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان دارد و این یعنی روسیه را به این شیوه  تهدید می‌کند. در این آزمایشگاه‌ها، ویروس‌شناسان نظامی آخرین تولیدات خود را بر روی ترکیب‌های ژنتیکی خاص و روی انسان‌ها، حیوانات و گیاهان آزمایش می‌کنند. اوکراین عملاً به یک «بمب بیولوژیک» برای کشور‌های همسایه تبدیل شده است.

نیکلای پتروشوف، مشاور امنیت ملی روسیه، سال ۲۰۱۹ و همزمان با تاسیس دو آزمایشگاه میکروبیولوژی آمریکا در شهر‌های کی‌یف و اودسا آن زمان اعلام کرد: «واشنگتن در حال توسعه اپیدمی‌های خطرناک در آزمایشگاه‌های خود در اوکراین است که بعداً می‌تواند برای اهداف نظامی یا سیاسی علیه روسیه مورد بهره‌برداری قرار گیرد.»

پتروشوف در اظهارات مربوطه در جولای همان سال گفت: «آمریکا، روسیه و چین را با ساخت آزمایشگاه‌های بیولوژیکی تهدید می‌کند و ما نمی‌دانیم پشت دیوار‌های این آزمایشگاه‌ها چه می‌گذرد. اما این آزمایشگاه‌ها یادآور فعالیت‌های بیولوژیکی نظامی آمریکا در آزمایشگاه‌های مربوطه در مریلند طی دهه‌ها هستند.»

در اکتبر سال گذشته، روسیه و چین در بیانیه‌ای مشترک از سازمان ملل خواستند که کنترل بر توسعه احتمالی سلاح‌های بیولوژیکی آمریکایی را اعمال کند. متن بیانیه شامل این بود که با توجه به پیشرفت سریع در زمینه‌های علم و فناوری و افزایش توانایی‌های بهره برداری از آنها، خطر استفاده آمریکا از علم بیولوژیکی و تبدیل آن به یک سلاح کشنده بسیار زیاد است.

از طریق این بیانیه و سایر موارد، روسیه و چین به دنبال جلب توجه جامعه بین المللی به فعالیت‌های نظامی بیولوژیکی آمریکا و متحدانش بودند، به ویژه با توجه به گزارش‌هایی که از استقرار بیش از ۲۰۰ آزمایشگاه بیولوژیکی واشنگتن را در خارج از قلمرو خود تأیید می‌کند که این آزمایشگاه‌ها در سکوت کامل، به دور از هرگونه شفافیت، به فعالیت خود ادامه می‌دهند.

در آوریل ۲۰۱۴، گزارش‌های مطبوعاتی فاش کردند که پنتاگون یک آزمایشگاه بیولوژیکی «دو منظوره» در قزاقستان ساخته است و واشنگتن ۵.۶ میلیون دلار برای ساخت این آزمایشگاه اختصاص داده است تا سیستمی از تأسیسات مربوطه را که توسط وزارت دفاع آمریکا در امتداد مرز‌های روسیه راه اندازی شده است، تکمیل کند.

دخالت آزمایشگاه‌های بیولوژیکی آمریکایی در گرجستان یا اوکراین در گسترش بیماری‌های غیر معمول در جنوب روسیه در سال ۲۰۱۳، به ویژه مننژیت که بیشترین شیوع را در بین کودکان در شهر روستوف پیدا کرد، تاثیر داشته است.

اما حقیقت کجاست؟ آیا ما تمام حقیقت را خواهیم دانست؟ قطعا نمی‌دانیم. زیرا سیاست‌ها بزرگتر از واقعیت‌ها هستند و قدرت حقیقت را می‌سازد.  

گردآوری و تنظیم: فاطمه دخیلی