روز ۲۹ اسفند، سالروز ملی شدن صنعت نفت است؛ آقای جواد اوجی وزیر نفت، به همین مناسبت در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه یک سیما حضور یافت و به سوالات زیر پاسخ داد:

چقدر هدف صفر شدن صادرات نفت ایران از سوی کشور‌های غربی محقق شد؟

وزیر نفت: نیرو‌های مسلح امنیت دریا را بر عهده گرفته‌اند و وزارت نفت نیز از تمامی ظرفیت‌های داخلی و خارجی استفاده کرده و تنوع قرارداد‌ها را افزایش داده؛ مشتریان جدیدی برای نفت ایران پیدا شده که پایدار هستند. وصول درآمد‌های ارزی حاصل از نفت، گاز، پتروشیمی، میعانات گازی و سایر فرآورده‌ها، ۲.۵ برابر سال گذشته بوده است. تغییر نرخ‌های جهانی نیز به این درآمد‌ها کمک کرده، اما حجم آن نیز افزایش یافته است.

تامین سوخت نوروزی را هم با توجه به کاهش شیوع ویروس کرونا و آغاز سفر‌های نوروزی به‌طور جد پیگیری می‌کنیم تا مردم دچار مشکل نشوند.

تجربه خود از حمله هکری به سامانه هوشمند سوخت را توضیح دهید.

وزیر نفت: یک فراخوان کاملی داده شد و از همه همکاران تمامی شرکت‌های وزارت نفت درخواست کمک کردیم و در همان ساعات اولیه، با ورود به جایگاه‌های سوخت، آن‌ها را از سامانه هوشمند سوخت جدا کردند تا سوختگیری با نرخ آزاد ادامه داشته باشد و به طور کامل متوقف نشود. حدود ۴ هزار و ۲۰۰ جایگاه در سراسر کشور، کاملا از سرویس خارج شد و تک تک آن نازل‌ها را به صورت دستی فعال کردیم.  

تمامی جایگاه‌ها در مدت کوتاهی به مدار برگشتند؛ جایگاه‌های بین راهی مهم‌تر بودند، زیرا حوزه حمل و نقل کشور ممکن بود مختل شود. دشمن برنامه داشت تا اتفاقاتی بدتر از آبان ۹۸ را در ایران رقم بزند، اما به نتیجه نرسیدند.

تعریف ۱۲ طرح پتروپالایشگاهی و افزایش ظرفیت پتروشیمی برای کاهش خام و نیمه خام فروشی

برنامه مشخص وزارت نفت برای جلوگیری از خام فروشی چیست؟

وزیر نفت: این موضوع در دو حوزه نفت، پالایشگاه‌ها و پتروپالایشگاهی و دیگر مربوط به پتروشیمی‌ها قابل بحث است. در حوزه نخست، روزانه نزدیک به دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت و میعانات خوراک در نظر گرفته شده که نفتِ گاز (گازوئیل)، بنزین، نفت سفید و فرآورده‌هایی از این قبیل تولید می‌شود و بخشی از ظرفیت آن نیز به صادرات اختصاص دارد.

با توجه به روند مصرف در کشور، ظرفیت پالایشی باید افزایش یابد تا امنیت انرژی کشور حفظ شود؛ از احداث پالایشگاه‌ها، به سمت احداث پتروپالایشگاه‌ها حرکت کرده ایم تا هم سوخت کشور و هم خوراک واحد‌های پتروشیمی تامین شود. با این کار، ارزش افزوده به وجود می‌آید که ۱۲ طرح را در این حوزه تعریف کرده ایم. این طرح‌ها از ۲ درصد تا ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند که تا پایان سال ۱۴۰۱ یکی از آن‌ها به مدار تولید می‌آید. چند ماه پیش در قشم اولین پالایشگاه ۳۵ هزار بشکه‌ای نفت خام سنگین را به بهره برداری رساندیم.

طی سال‌های آینده، پتروپالایشگاه‌ها که عمدتا بخش خصوصی صاحب آن‌ها هستند، به بهره برداری می‌رسند تا از خام فروشی نفت و میعانات گازی جلوگیری شود. در حوزه پتروپالایشگاه نیز، نزدیک به ۲ میلیون بشکه ظرفیت خوراک در نظر گرفته ایم.

در حوزه پتروشیمی، صاحب واحد‌های تولیدی متانول، اوره، آمونیاک، پلی اتیلن و پلی پروپیلن هستیم، اما این‌ها نیز نیمه خام هستند. طرح‌های صنایع تکمیلی پتروشیمی را تعریف کرده‌ایم که از نیمه خام فروشی و خروج ارز برای واردات فرآورده‌های نهایی پتروشیمی جلوگیری شود. نزدیک به ۹۹ میلیون تن ظرفیت در ۶۵ طرح پتروشیمی کشور داریم و ظرف ۴ سال آینده، این ظرفیت به ۱۴۰ میلیون تن خواهد رسید و عمدتا وارد زنجیره تکمیلی این صنعت می‌شویم.

حفظ بازار اولویت بیشتری دارد یا توسعه زنجیره ارزش؟

وزیر نفت: به همین نسبت که توسعه زنجیره ارزش دارای اهمیت است، حفظ و نگهداشت و توسعه میادین نفتی و گازی نیز در دستور کار وزارت نفت است و اولویت را به میادین مشترک داده ایم. ظرفیت تولید ما دیگر ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تا ۴ میلیون بشکه نخواهد بود. برنامه این است که ظرفیت را به نزدیک ۵.۷ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی برسانیم. اکنون دو میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه نیز ظرفیت پالایشی داریم که یک میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه از آن، مربوط به نفت خام است.

صرفه جویی معادل یک فاز پارس جنوبی با افزایش تعرفه‌ گاز پرمصرف‌ها

مشکل کسری گاز در زمستان امسال چگونه مدیریت شد؟

وزیر نفت: طبق برنامه ششم توسعه، باید یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب گاز شیرین به شبکه وارد می‌کردیم، ولی به علت عدم سرمایه گذاری، این رقم حدود ۸۴۰ میلیون مترمکعب است. در شهریور بررسی کردیم که امسال بالغ بر ۲۵۰ میلیون مترمکعب کسری گاز در فصل سرد داشته باشیم.

فروش صادراتی میعانات گازی تولید شده همراه با گاز را افزایش دادیم و مصرف آن در داخل کشور را نیز بالا بردیم. در سال ۹۹، چون صادرات خوبی در این حوزه نبود، نزدیک به ۸۵ میلیون بشکه میعانات گازی روی آب و خشکی داشتیم که اکثر کشتی‌ها و مخازن ما پر شده بود. در پتروشیمی‌های بوعلی و نوری و همچنین پالایشگاه ستاره خلیج فارس و مینی ریفاینری‌های سطح کشور، میزان استفاده از میعانات گازی را بالا بردیم و به جای آن برش‌های سنگین را دریافت کردیم که نیروگاه‌های کشور بتوانند از آن‌ها به جای نفتِ گاز استفاده کنند.

افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف نیز حداقل ۲۵ تا ۲۸ میلیون مترمکعب یعنی معادل یک فاز پارس جنوبی به کاهش مصرف گاز در کشور کمک کرد. از پله اول تا پله انتهایی، نزدیک به ۴۰ درصد افزایش قیمت برای پرمصرف‌ها را داشتیم که ۵۰ درصد مصرف را به خود اختصاص می‌دهند. سوخت مایع نیروگاه‌ها و صنایع و سوآپ گازی با ترکمنستان و آذربایجان نیز به تامین سوخت زمستانی کشور کمک کرد.

بالغ بر ۷۰۵ میلیون مترمکعب در روز، برداشت گاز از میدان گازی پارس جنوبی رقم خورد. نزدیک به ۵۰ میلیون مترمکعب گاز به علت مشکلات توربوکمپرسور‌های پارس جنوبی و مشکلات تعمیراتی، کاهش تولید داشتیم که به سرعت با استفاده از توانمندی بخش خصوصی، تولید حداکثری را دوباره انجام دادیم.

برنامه وزارت نفت، قطع یارانه گاز پرمصرف‌هاست

در قانون بودجه ۱۴۰۰ تکلیف شده بود که گاز پرمصرف‌ها غیریارانه‌ای شود؛ وزارت نفت افزایش تعرفه داشت، اما غیریارانه‌ای نکرد؛ علت چیست؟

وزیر نفت: جهت اجرای قانون اصلاح الگوی مصرف برای مشترکان پرمصرف از سال ۹۶ تا آذر امسال، هیچ اتفاقی نیفتاده بود؛ تعرفه مشترکان پرمصرف را از آذر افزایش دادیم، اما به سقف غیریارانه‌ای و نزدیک به قیمت صادراتی نرساندیم. در سال ۱۴۰۱، باز هم برای مشترکان پرمصرف، افزایش قیمت دیده شده است. سیاست وزارت نفت و دولت، این است که تعرفه گاز پرمصرف‌ها باید به صورت پلکانی افزایش یابد و به قیمت صادراتی برسد.

سوآپ گازی سه جانبه با ترکمنستان و آذربایجان چگونه در ماه‌های ابتدایی دولت به نتیجه رسید؟

وزیر نفت: می‌دانستیم که آذربایجان نیاز گازی دارد و ترکمنستان نیز از ظرفیت لازم برخوردار است؛ مذاکراتی را با هر دو طرف انجام دادیم و چون زیرساخت خط لوله از قبل مهیا بود، اجلاس اکو در ترکمنستان بهترین فرصت بود که از آن استفاده کردیم.

امضای ۲۸ قرارداد برای جمع آوری گاز‌های مشعل

چه میزان از وعده‌های وزارت نفت برای جمع آوری گازهای مشعل محقق شده است؟

وزیر نفت: نزدیک به ۲۸ قرارداد با شرکت‌ها و مجموعه‌های توانمند که نیازمند گاز‌های فلر هستند، منعقد شده که ارقام این قراردادها، نزدیک به یک میلیارد دلار است و عمدتا میادین غرب و شرق کارون را در نظر گرفته ایم. این گاز‌ها پس از جمع و فرآورش، برای پالایشگاه ها، واحد‌های ان جی ال و پتروشیمی مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

به سراغ مجموعه‌های پتروشیمی و بیدبلند خلیج فارس رفتیم که هم اکنون نیز، زیر ظرفیت کار می‌کند؛ یعنی به سراغ صنایعی رفتیم که نیازمند این گاز‌ها هستند و خودشان سرمایه گذاری کردند. ال پی جی، پروپان، بوتان و پنتان تولیدی از این گاز‌های غنی، به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی و گاز متان آن برای شبکه سراسری استفاده خواهد شد. روزانه نزدیک به ۴۰ میلیون مترمکعب گاز مشعل در کشور می‌سوزد که آلودگی زیست محیطی را به همراه دارد.

ممکن است در پارس جنوبی فازهای جدید تعریف شود

فاز ۱۴ پارس جنوبی چه زمانی به بهره برداری می‌رسد؟

وزیر نفت: با پیگیری شرکت ملی نفت و شرکت ملی گاز، طی چند روز گذشته، یک واحد از پالایشگاه فاز ۱۴ با گاز ترش آزمایش و با ۱۴ میلیون مترمکعب، وارد مدار تولید شده؛ مقرر شده که هر ۴ تا ۶ ماه یک بار، یک واحد جدید از ۴ واحد آن به مدار وارد شود.

فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی چه زمانی به مرحله تولید خواهد رسید؟

وزیر نفت: تنها فاز از ۲۹ فاز میدان گازی پارس جنوبی که هنوز توسعه داده نشده، همین فاز ۱۱ در نزدیکی با کشور همسایه است. مطالعات آن انجام شده و قرارداد‌هایی با پیمانکاران امضا شده تا نصب سکوها، حفاری چاه‌ها و فشار افزایی این فاز را انجام دهند. این فاز جدا از بهره برداری، به صورت همزمان فشار افزایی خواهد داشت. تقریبا تمامی فاز‌های پارس جنوبی، به مرحله بهره برداری رسیده و ممکن است فاز‌های جدیدی هم طبق مطالعات مخزن، تعریف شود.

به تکلیفمان در بودجه ۱۴۰۰ عمل کردیم

فکر می‌کنید چه میزان  از  تکلیف وزارت نفت برای فروش یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت، در بودجه سال آینده محقق خواهد شد؟ عملکرد وزارت نفت در بودجه ۱۴۰۰ چطور بود و صادرات میعانات گازی به چه رسیده است؟

وزیر نفت: تعهدات وزارت نفت در بحث صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص گاز صادراتی، به طور کامل محقق شد و حتی بیشتر. تبصره ۱۴ قانون بودجه به طور کامل، حاصل از درآمد‌های فروش این محصولات است که ۳۱۳ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود؛ تا پایان سال، ۳۵۰ هزار میلیارد تومان یعنی بین ۱۰ تا ۱۲ درصد بالاتر از تعهدمان را در این حوزه انجام دادیم.

در بودجه ۱۴۰۱، مجلس سقف صادرات نفت و میعانات گازی و خالص گاز صادراتی را از یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه به یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه رسانده که قطعا وزارت نفت برای تحقق آن و حتی بالاتر، تمام تلاشش را خواهد کرد.

در شش ماهه ابتدایی امسال، میانگین صادرات میعانات گازی، ۶۰ هزار بشکه و حتی کمتر بود؛ در شش ماهه دوم سال، میانگین بالای ۲۰۰ هزار بشکه در روز صادرات میعانات داشته ایم که در برخی ماه ها، حتی ۳ تا ۴ برابر بیش از مدت مشابه سال گذشته صادر کرده ایم.