این جمله نگران‌کننده را بار‌ها از زبان مسئولان شنیده‌ایم که: «آمار طلاق در کشور بالاست.»، اما آماری که به‌صورت رسمی یا غیررسمی اعلام می‌شود مربوط است به مواردی که ثبت محضری شده‌اند، اگر آمار طلاق‌های عاطفی را هم به آن اضافه کنیم، باید بیش از این‌ها نگران باشیم.

آن‌طور که کارشناسان تأکید دارند آسیب‌های فردی و اجتماعی ناشی از طلاق عاطفی به‌مراتب بیشتر از طلاق رسمی است و باید جلوی این فاجعه را در خانواده‌ها گرفت. کار‌شناسان برای حل این معضل راهکار‌های بسیاری ارائه می‌دهند که اگر بخواهیم آن‌ها را دسته‌بندی کنیم، به قوانین اسلامی می‌رسیم؛ دستوراتی که در آخرین کتاب آسمانی و سیره ائمه معصوم علیهم السلام برای داشتن رابطه صحیح، به زن و شوهر توصیه شده است.

خبرگزاری ما در گفتگو با ملیحه‌سادات موسوی و مریم حاج‌عبدالباقی به‌عنوان اساتید دانشگاه و کارشناسان در زمینه اسلامی به راهکار‌هایی برای افزایش انس و مودت میان همسران در زندگی مشترک دست یافته است.

۱. دلجویی از همسر و توجه به مشکلات او

اگر فلش‌بک بزنیم و به چند سال قبل بازگردیم، حتماً به‌خاطر می‌آوریم که در چند دهه پیش بسیاری از زنان، خانه‌داری را دغدغه بزرگ زندگی خود می‌دانستند و هر روز مردان خود را بدرقه می‌کردند و به استقبال آن‌ها می‌شتافتند.

ملیحه‌سادات موسوی در این باره به ماجرای مستندی اشاره کرد و گفت: روایت است مردی به محضر حضرت پیامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت: «یارسول‏‌الله، همسری دارم که هر زمان وارد خانه می‌شوم به استقبالم می‌آید و، چون می‌خواهم از منزل بیرون بروم، مرا بدرقه می‌کند، هرگاه مرا اندوهگین ببیند می‌گوید "چه‌چیز تو را اندوهگین کرده است؟ اگر برای مخارج زندگی ناراحتی، مطمئن باش که خداوند عهده‌دار آن است و با داشتن چنین ضامن معتبری که روزی تو را تضمین کرده است، نباید اندوهگین باشی و اگر برای آخرت غصه می‌خوری، خداوند اندوهت را زیاد کند، چون باید چنین باشی. "»

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «خداوند روی زمین کارگزارانی دارد که زن تو یکی از آنهاست و برای او نصف پاداش شهید در نظر گرفته شده است.»

کارشناس اسلامی از این روایت این‌طور نتیجه‌گیری می‌کند که: از این روایت متوجه می‌شویم که دلجویی از همسر و توجه به مسائل و مشکلات او، به ایجاد عشق و محبت می‌انجامد، این در حالی است که بعضی از زن‌ها شاکی هستند که گرفتاری همسرانشان مانع توجه به شرایط روحی آنان می‌شود و عده‌ای از مردان نیز معترضند که همسرانشان به گرفتاری‌های آن‌ها توجه نمی‌کنند.

۲. به یکدیگر احترام بگذارید

عشق و علاقه بین زن و مرد معمولاً از مرحله خواستگاری ایجاد می‌شود؛ البته خواستگاری‌هایی که به نتیجه برسند و خانم و آقا تصمیم بگیرند کنار هم زندگی مشترکی را آغاز کنند.

دکتر عبدالباقی، کارشناس اسلامی، معتقد است که وقتی نیمه دیگر فرد پیدا شود، خودبه‌خود عشق به‌وجود می‌آید و زن و مرد برای هم احترام قائل می‌شوند و این احترام یعنی افزایش مهر و محبت بین زن و شوهر.

این کارشناس دینی راه دیگر افزایش دوستی‌ها را ابراز علاقه به‌صورت کلامی عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: بهترین گواه، سخنان امیرالمؤمنین علیه السلام درباره حضرت زهرا سلام الله علی‌ها است. روایت است شخصی از حضرت علی علیه السلام درباره حضرت زهرا سلام الله علی‌ها پرسید. حضرت همسرشان را این گونه توصیف کردند: «نعم العون الی طاعة الله؛ او در مسیر طاعت خدا یاوری نیکو برایم بود.»

۳. تواضع داشته باشید

خداوند متعال مهر و محبت همسران نسبت به یکدیگر را در وجود آنان قرار داده است. محبت بین زن و مرد با آغاز زندگی مشترک زوجین ایجاد می‌شود و با ادامه زندگی، استحکام پیدا می‌کند. همان طور که در آیات قرآن آمده است، خداوند زنان و مردان را برای آرامش یکدیگر آفریده است.

موسوی در این زمینه به آیه ۲۱ سوره روم اشاره می‌کند که خدای متعال در این خصوص فرموده است: «و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجاً لتسکنوا الی‌ها و جعل بینکم مودة و رحمة انّ فی ذلک لایاتٍ لقوم یتفکّرون؛ از نشانه‌های الهی آن است که برای شما جفتی از جنس خودتان آفرید که کنار او آرامش بیابید و با هم انس گیرید و میان شما رأفت و مهربانی برقرار شود، همانا در این امور نیز برای مردم خردمند، ادله علم و حکمت حق آشکار است.»

موسوی ادامه می‌دهد: متأسفانه در جوامع کنونی، مهر و محبت میان زوجین با تعابیر نامتعارفی بیان می‌شود، گاهی وقتی به خانمی گفته می‌شود "به همسرت عشق بورز و محبت داشته باش"، می‌گوید " «پررو» می‌شود" و معتقد است زنانی که محبت خود را به شوهرانشان نشان می‌دهند «مردذلیل» هستند.

البته عکس این موضوع هم صادق است و وقتی به مردی گفته می‌شود "با همسرت مهربان باش و به حرف‌های او توجه کن"، این کار را «زن‌ذلیلی» می‌داند! مگر چه عیبی دارد که همه ما زن‌ذلیل و مردذلیل باشیم؟ فرهنگ اسلامی و ایرانی ما هم این گونه رفتار‌ها را تأیید می‌کند؛ تا آنجا که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: «قول الرجل للمرأة انّی احبک لایذهب من قلب‌ها ابداً؛ گفتار مرد به همسرش که من تو را دوست دارم هرگز از قلب او محو نمی‌شود.»

۴. با زیباترین القاب همسرتان را صدا کنید

عبدالباقی تصریح می‌کند: باید به‌گونه‌ای همسرتان را صدا کنید که دلتان می‌خواهد او نیز شما را صدا کند. اگر همسرتان را محترمانه صدا کنید، به او اعتماد به نفس می‌بخشید و این اقدام، شخصیت او را تکامل می‌دهد.

او ادامه می‌دهد: بر اساس روایات، دوستی و نزدیکی مثال‌زدنی‌ای میان حضرت فاطمه سلام الله علی‌ها و امیرالمؤمنین علی علیه السلام وجود داشته که تا قبل از آن بین کسی نبوده و بعد از آن‌ها هم بین کسی وجود ندارد.

نکته جالب توجه این است که طبق روایات، حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام از کلماتی مانند «حبیبه من»، «صفیه من»، «زهراجان» و... خطاب به یادگار پیامبر صلی الله علیه و آله استفاده می‌کردند، در حالی که امروزه برخی فکر می‌کنند اگر از چنین کلماتی نسبت به همسرشان استفاده کنند، پرده‌های حیا پاره می‌شود. دلایل غیرموجه دیگری نیز هست که محبت بین زوجین را کم می‌کند.

۵. به مسائل توجه کنید

اهمیت توجه به مسائل جنسی در ایجاد عشق و محبت میان همسران به‌اندازه‌ای است که آیات و روایات بسیاری درباره زمان برقراری رابطه بین زن و شوهر نقل شده است. اسلام ازدواج را قرار داده است تا زن و مرد علاوه بر ارضای روحی، از لحاظ جنسی نیز ارضا شوند.

موسوی به حدیثی اشاره می‌کند که بنا بر آن، امام صادق علیه السلام می‌فرمایند: «هیچ لذتی برای مرد بیشتر از لذتی که از همسر خود می‌برد، نیست.» متأسفانه بررسی‌ها نشان می‌دهد دلیل اصلی طلاق‌های عاطفی به‌ویژه در میان زوج‌های جوان، بی‌توجهی به مسائل زناشویی است که می‌توان به کمک مشاوران اسلامی خانواده برای آن راهکار مناسبی پیدا کرد.

البته آموزش مسائل جنسی ممکن است در یک یا دو جلسه امکان‌پذیر باشد، اما آموزش مسائل روانی جنسی به زمان بیشتری نیاز دارد، چون بسیاری از مشکلات روانی جنسی، ملکه ذهنی افراد می‌شود و باید برای درمان آن مدتی تلاش کرد.

۶. در همه امور شریک باشید

در جوامع سنتی، وظایف زن و مرد کاملاً مشخص بود، اما در زندگی‌های مدرن، شرایط به‌گونه‌ای است که نمی‌توان مانند گذشته عمل کرد. به هر حال این روز‌ها فعالیت‌های اجتماعی خانم‌ها بیشتر شده و برخی از آن‌ها دوش به دوش همسران خود برای تأمین مخارج زندگی تلاش می‌کنند، در حالی که از وظایف سنتی‌شان چیزی کم نشده است و پس از مراجعه به خانه باید کار‌های منزل و رسیدگی به فرزندان را انجام دهند.

کار‌شناسان معتقدند توجه مردان به مشارکت در امور خانه، می‌تواند زمینه‌ساز عشق و محبت میان همسران باشد. موسوی در این باره توضیح می‌دهد: در زندگی حضرت فاطمه سلام الله علی‌ها و امام علی علیه السلام این همکاری فراوان یافت می‌شود؛ تا جایی که نقل می‌کنند روزی پیامبر صلی الله علیه و آله به خانه امیرالمؤمنین علی علیه السلام رفتند و دیدند آن دو بزرگوار هر دو مشغول کار هستند، فرمودند: «کدام‌یک از شما خسته‌تر است؟» امیرالمؤمنین علیه السلام پاسخ دادند: «فاطمه خسته‌تر است.»، پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «فاطمه‌جان برخیز، من کار‌هایت را انجام می‌دهم.»

همه کار‌های حضرت فاطمه سلام الله علی‌ها و امام علی علیه السلام با هم بود، یعنی با هم کار می‌کردند، با هم درددل می‌کردند و با هم مشورت می‌کردند. وقتی حسنین علیهما السلام بیمار می‌شوند، با هم برای شفای آنان روزه می‌گرفتند، همه این‌ها نشان از صمیمت این خانواده است. درست است که آن‌ها معصوم بودند و رفتارشان الهی بود، اما رفتار غیربشری نداشتند؛ از این رو باید الگوی ما باشند.

موسوی تصریح می‌کند: این بزرگواران با رفتارشان به ما یاد دادند که مردان وقتی به خانه می‌آیند، خودشان را درگیر کار خانه کنند و همسرشان را تنها نگذارند، خانم‌ها هم باید به آقایان کمک کنند، در واقع باید نسبت به یکدیگر بی‌تفاوت نباشند و از زیر بار مسئولیت شانه خالی نکنند.

امام باقر علیه السلام می‌فرمایند: «حضرت فاطمه سلام الله علی‌ها کار‌های منزل را با حضرت علی علیه السلام این گونه تقسیم می‌کرد: خمیر کردن آرد، نان پختن، تمیز کردن و جارو کردن خانه به‌عهده ایشان بود و کار‌های بیرون منزل مانند جمع‌آوری هیزم، تهیه مواد غذایی و... را امام علی علیه السلام انجام می‌دادند.»

۷. هدیه بدهید

یکی از سنت‌های خوب اسلامی، هدیه دادن است. شکی نیست که هدیه دادن به همسر، از سر صدق و صفای دل برای نشان دادن محبت و دوستی از بارزترین مصادیق مهر و محبت است. هدیه دادن تلخی‌ها را شیرین و دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند و باعث می‌شود محبت جای کینه‌ها را بگیرد.

دکتر عبدالباقی می‌گوید: در خصوص هدیه دادن به همسر نیز دستورات بسیاری از ائمه اطهار علیهم السلام روایت شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرمایند: «مردی که به سفر می‌رود، هنگامی که نزد خانواده خود برمی‌گردد، باید به‌اندازه استطاعت و توانایی‌اش هدیه‌ای برای آن‌ها تهیه کند.»، وقتی مرد برای همسرش سوغاتی می‌آورد، درواقع به او نشان می‌دهد که در سفر هم به فکر او بوده است.

زن نیز از برخورد شایسته شوهرش احساس خوشحالی و سرور می‌کند و کانون گرم خانواده مملو از محبت، عشق، نشاط، شادابی و لذت معنوی می‌شود، البته این قضیه در مورد خانم‌ها هم صدق می‌کند و آن‌ها هم باید با هدیه دادن به همسران خود نشان دهند که به آن‌ها علاقه دارند.

منبع: تسنیم