شهادت امیرالمؤمنین (ع) داغی بر دل شیعیان است که هیچ وقت از حُرم و داغی آن کم نخواهد شد. امیر یکتایی که در دوران تاریخ کسی شبیه به او نیامده و نخواهد آمد. شخصیتی که بسیاری دوست دارند ایشان را در طول زندگی خود دیده و هم زیستی با این بزرگمرد را تجربه کرده بودند.

در این میان یکی از مهم‌ترین آثاری که توانسته بخشی از زمانه زندگی «حضرت علی (ع)» را به زیبایی به تصویر بکشد، سریال تاریخی «امام علی (ع)» به کارگردانی سید داوود میرباقری است که علی رغم گذشت ۳۰ سال از ساخت آن هنوز دیدنی است. به بهانه سالگرد شهادت حضرت علی (ع) بر آن شدیم مروری داشته باشیم بر آنچه که در طول ساخت و پخش این سریال گذشته است.

-سریال تاریخی امام علی (ع) اولین سریال تاریخی مذهبی است که پس از وقوع انقلاب اسلامی تولید شد. این سریال در زمان ریاست علی لاریجانی به داوود میرباقری پیشنهاد و از او خواسته شد که آن را بسازد. نام اولیه آن «خاری در گلو» و در حد یک تله‌تئاتر بود. طرح اولیه نعل به نعل تاریخ طبری پیش رفته بود و همین باعث شد تا محمد بیک زاده تهیه کننده سریال ترجیخ بدهد کار را بر «الامام علی بن ابیطالب» نوشته عبدالفتاح عبدالمقصود که یک تاریخ‌دان مصری است، پیش ببرد.

-این اثر در ۲۱ آبان ماه سال ۱۳۷۰ کلید خورد. سریال با حضور ۱۵۰ بازیگر اصلی و بیش از ۵ هزار هنرور از نیرو‌های ارتش مقابل دوربین رفت و کار تولید آن ۵ سال به طول انجامید.

-اولین دکور تاریخی زمان اسلام در شهرک سینمایی غزالی برای این سریال ساخته شد. این دکور‌ها که اول شهر مدینه آن ساخته شد، با بهترین متریال ساختمان‌سازی ساخته شدند و به دلیل ماندگاری و کیفیت بالا بعد‌ها هم به عنوان لوکیشن اصلی اغلب پروژه‌های مذهبی استفاده شدند.

-بسیاری از چهره‌های تاریخی را هم برای اولین بار در این سریال دیدیم. چهره اشخاصی مثل یزید، معاویه، عمروعاص، ابن ملجم، طلحه و زبیر و… که شاید قدیمی تر‌ها در تعزیه دیده بودند و ما فقط در کتاب‌ها خوانده بودیم برایمان دیدنی شد.

-جالب است که کل سریال امام علی (ع) به عنوان اولین سریال تاریخ اسلام ایران در ۱۷ قسمت ساخته شده است هرچند که تعداد قسمت‌های آن بیشتر به نظر می‌آید و پس از آن سریال‌هایی در این سطح با تعداد قسمت‌های بیشتر تولید شدند.

-سریال در زمان خود با بودجه ۲۷ میلیون تومانی ساخته شد. این رقم در سال‌های آغازین دهه هفتاد رقم خیلی بالایی به حساب نمی‌آمد.

-شاید خیلی‌ها ندانند که مرحوم حسین پناهی در نگارش فیلمنامه سریال امام علی (ع) میرباقری را همراهی کرده است. حضور او که یک نویسنده و پژوهشگر بود، در کنار میرباقری منجر به خلق دیالوگ‌هایی شد که بیشتر شبیه به شعر بودند و همچنان از دلایل ماندگاری سریال به شمار می‌روند.

داوود میرباقری، نویسنده و کارگردان این سریال که آن زمان جوانی ۳۳ساله بود با کمک و دستیاری سیروس مقدم، علیرضا افخمی، فرید سجادی حسینی و محمدرضا شریفی نیا و با تعداد قابل توجهی از بازیگران کارکشته و جوان، این پروژه را جلوی دوربین ۳۵ میلی متری برد. سریالی به تمام معنا فاخر که مسیر را برای ساخت سریال‌های تاریخ اسلام هموار کرد.

سریال امام علی از نظر تعداد اموات هم رکورددار است و بازیگران مشهور بسیاری را می‌توان نام برد که در آن هنرنمایی کردند و حالا بین ما نیستند که جمشید مشایخی آخرین نفر آن‌هاست.

البته در این سریال، چهره‌های زیادی هم به ما معرفی شدند. از فرهاد اصلانی و ویشکا آسایش گرفته تا محمدرضا شریفی نیا و پرویز پرستویی که با این سریال دیده شدند.

تهیه کننده سریال درباره انتخاب محمدرضا شریفی‌نیا گفته است: او هم حین کار انتخاب شد. ایشان به‌عنوان عکاس وارد کار شد، کسی فکر بازیگرشدن ایشان را نداشت. سر شخصیت ولید که خاص بود و در تاریخ هم همین مقدار خاص است، گیر کردیم. شوخی‌هایی که رضا در جمعیت داشت و ارتباطی که با دوستان داشت، ناگهان خود ولید را دیدیم، خیلی اتفاقی ایشان انتخاب شد. انتخاب اول ما صدرا حجازی بود، بعد از آن اکبر عبدی بحث شد و بعد از آن وقتی مسئله رضا پیش آمد، دریافتیم شخصیت همان ولید را دارد و احتیاج نیست بازی کند و خودش باشد، بهتر است.

موسیقی تیتراژ امام علی (ع) تا چند قسمت اول، آوازی نداشت، اما ناگهان از قسمت‌های میانه سریال، آوازی عربی با لهجه ایرانی شنیده شد: «کل صبح وکل اشراق ایا / تبک عینی به دمع مشتاق ایا». صدیق تعریف که اسمی عجیب داشت وکمتر شناخته شده بود، پنج بیت می‌خواند که سه بیتش عربی بود و دو بیتش فارسی و این دو بیت فارسی، ترجمه دو بیت آخرعربی بود. کار آنقدر گل کرد که خیلی‌ها بدون آن که معنای آن را متوجه شوند و بدانند این ابیات و موسیقی برای ۵۰۰ سال قبل و متعلق به عبدالقادر مراغه‌ای است، آن را از برکردند. فرهاد فخرالدینی در دو سال و نیم و با حدود ده میلیون تومان، موسیقی این سریال را ساخت.

منبع: ایرنا