چند روز پیش و پس از مدت‌ها انتظار و کش و قوس، در نهایت انتخابات پارلمانی در لبنان با موفقیت برگزار شد. طبق اعلام وزارت کشور لبنان در این انتخابات، جریان ملی آزاد ۲۱ کرسی، القوات اللبنانیه ۱۸ کرسی، ائتلاف حزب الله و جنبش امل ۳۱ کرسی، حزب سوسیالیست ۸ کرسی، جریان المرده ۲ کرسی، گردان‌های لبنانی ۴ کرسی، جامعه مدنی ۱۵ کرسی و مستقلان ۳۰ کرسی کسب کردند.

انتخابات پارلمانی لبنان با آرامش قابل توجه سیاسی، مردمی و امنیتی به پایان رسید که نشان دهنده توانایی لبنان و دولت آن برای غلبه بر فروپاشی و بازگشت به نهاد‌ها در صورت وجود اراده سیاسی برای انجام این کار است.

در این انتخابات هیچ گروهی به تنهایی حائز اکثریت آرا نشد و نمی‌تواند مدعی این باشد که اکثریت را در پارلمان دارد و می‌تواند روند و چگونگی تشکیل دولت آینده را تعیین کند. اساسا و از آنجایی که لبنان از طوایف و مذاهب مختلفی تشکیل شده، این امکان وجود ندارد که گروهی به تنهایی بتواند گروهی دیگر را کنار گذاشته یا حذف کند، اما آنچه در صحنه سیاسی لبنان اهمیت دارد، توانمندی گروه‌ها در تشکیل ائتلافات است. هر طرفی که بتواند ائتلاف بزرگتری را با گروه‌های دیگر شکل دهد، در واقع فراکسیون بزرگتر و اکثریت پارلمان را در اختیار خواهد داشت.

گرچه طی کمپین‌های انتخاباتی قبل از برگزاری انتخابات شدیدترین حملات از جانب گروه‌های مخالف مقاومت علیه حزب الله و حامیان آن صورت گرفت و طرف‌های متعدد خارجی از این حملات حمایت کردند، اما بیشتر نامزد‌های حزب الله در تمام مناطق لبنان پیروز شدند و حامیان مقاومت اعم از جنبش امل و جریان آزاد ملی در این انتخابات تعداد کرسی قابل توجهی را بدست آوردند. بنابراین هرچند برخی طرف‌ها و رسانه‌ها سعی در القای شکست حزب الله در این انتخابات دارند، اما با یک نگاه اجمالی به نتایج انتخابات متوجه خواهیم شد که نه تنها حزب الله در این انتخابات شکست نخورده و اقبال مردم به مقاومت کم نشده، بلکه متوجه خواهیم شد که با توجه به نتایج بدست آمده مشروعیت سیاسی و مردمی مقاومت تقویت شده و این انتخابات علی رغم آنکه از طرف مخالفان مقاومت و حامیان خارجی آن‌ها تلاش می‌شد تا بهانه حذف مقاومت و خلع سلاح آن باشد، برعکس نقطه اتکا و عامل قدرت آن شده است.

به منظور بررسی روند اجرای انتخابات، موانع و حاشیه سازی‌هایی که علیه این انتخابات وجود داشت، ارزیابی از نتایج آن و طرف‌های پیروز و نیز پیش بینی آینده سیاسی لبنان، با «غسان ملحم» استاد علوم سیاسی و کارشناس برجسته امور سیاسی در لبنان گفتگو کرده ایم که در ادامه جزئیات آن را می‌خوانید:

روند برگزاری انتخابات و میزان مشارکت مردمی در انتخابات پارلمانی لبنان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

نکته اولی که باید در این راستا به آن اشاره کنم به حجم و میزان دخالت‌ها و فشار‌های خارجی اعم از فشار‌های سیاسی، دیپلماتیک و مالی مربوط می‌شود که به وضوح نمایان بود؛ به گونه‌ای که برخی طرف‌های خارجی سعی داشتند تا با اینگونه اعمال فشار‌ها بر روند عادی انتخابات در کشور و نتایج آن تاثیر بگذارند. نکته دوم به نحوه برگزاری انتخابات مرتبط است که طبیعتا برخی ابهامات در روند اجرای انتخابات در برخی از حوزه‌های انتخاباتی وجود دارد، اما با این وجود همه طرف‌ها با صرفنظر از ماهیت نتایج در مورد پذیرش آن اتفاق نظر دارند.

چه مشکلاتی در روند اجرای انتخابات در لبنان وجود داشت و چه کسانی این مشکلات را ایجاد کردند؟

در ارتباط با موانعی که در روند اجرای انتخابات اعم از موانع خارجی و داخلی وجود داشت باید تأکید کنم که طرف‌های متخاصم با مقاومت چه در داخل و چه در خارج می‌خواستند در خلال این انتخابات مشروعیت مقاومت را با خلع سلاح کردن حزب الله از آن سلب کنند؛ هرچند که این خواسته غیرممکن و غیرقابل اجراست. من شخصا پیش از برگزاری انتخابات نسبت به امکان برگزاری آن مردد بودم؛ زیرا بیم آن را داشتم که طرف‌های خارجی ذی نفوذ در امور لبنان به ویژه آمریکا و عربستان سعودی با استفاده از دنباله رو‌های خود در کشور مشکلی را ایجاد کنند که بحران را در لبنان تشدید کند و باعث ایجاد ناامنی و بی ثابتی بیشتر شود. این طرف‌ها همواره در لبنان و در روند انتخابات چه قبل از برگزاری و چه پس از برگزاری نقشی منفی ایفا کرده اند؛ اظهارات معاون سابق وزیر امور خارجه آمریکا در امور منطقه در آستانه انتخابات به وضوح توطئه آن‌ها علیه انتخابات و مقاومت در لبنان را نمایان کرد و این توطئه همچنان برقرار است.

نتایج انتخابات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما آیا حزب الله و مقاومت اکثریت پارلمانی را از دست داده اند؟

این انتخابات یک فرصت طلایی برای تایید گزینه‌های سیاسی و تثبیت شروط راهبردی بود و این چیزی است که عملا محقق شد. در این انتخابات آن طبقه و ترکیب سیاسی که در گذشته به منافع ملی لبنان ضربه زدند، تکرار نشد، بلکه این انتخابات مشروعیت سیاسی و مردمی را با برخی تغییرات به کشور بازگرداند؛ تغییراتی که باید در مورد آن تأمل شود. برای ارزیابی نتایج انتخابات ابتدا باید به نکته‌ای اشاره کنیم که مربوط به دوره گذشته است و آن اینکه، در گذشته هم حزب الله و مقاومت به طور کلی در پارلمان از اکثریت برخوردار نمی‌شد، ولی یک فضای عمومی وجود داشت که از گزینه‌های مقاومت حمایت می‌کرد. جدای از این همیشه برخی تلاش‌ها در کشور وجود داشته و دارد که باعث پیچیده شدن و ایجاد دشواری بوده و موجب می‌شود تا بگوئیم که تشکیل اکثریت در پارلمان یک مسئله ساده نیست و بلکه تقریبا یک امر غیرممکن است؛ چراکه سیستم و ترکیب سیاسی و پارلمانی کشور یک سیستم طائفه‌ای مذهبی مبتنی بر ائتلاف بین همین طائفه‌ها و مذاهب است؛ از این رو هیچکس نمی‌تواند بگوید که من حائز اکثریت آرا در پارلمان هستم و در نتیجه این رویکرد باعث به حاشیه راندن یا حذف یک طرف شود، این غیرقابل قبول و نامعقول است. علاوه بر این باید بگویم که حزب الله در این انتخابات اکثریت آرا را از دست نداده، بلکه برعکس، این انتخابات یک ایستگاه بسیار مهم بوده است؛ به گونه‌ای که مقاوت و حزب الله توانست مشروعیت سیاسی و مردمی خود را تجدید و بر آن تأکید کند.

حزب الله بزرگترین حزب سیاسی لبنان است و بزرگترین پایگاه مردمی را در کشور دارد، این را آماری که از منابع رسمی از جمله وزارت کشور در مورد نتایج انتخابات صادر شده، تأیید می‌کند. همه نامزد‌های حزب الله در تمام مناطق لبنان به ویژه در جنوب و بیروت به آسانی پیروز شدند و همچنین تعداد زیادی از متحدان آن از جمله نامزد‌های جنبش امل و جریان آزاد ملی به ریاست جبران باسیل در انتخابات پیروز شدند؛ بنابراین حزب الله یک تشکل شامل ۱۵ نماینده را در اختیار دارد و متحد اول آن یعنی جنبش امل نیز ۱۵ کرسی را در اختیار دارد و جریان آزادی ملی نیز حدود ۲۳ نماینده دارد و همچنین تعداد زیادی از دیگر نماینده‌ها نیز از حزب الله حمایت خواهند کرد. بر این اساس همچنان در پارلمان فراکسیونی که از مقاومت حمایت می‌کند، فراکسیون بزرگتر است و در مقابل گروه مخالف مقاومت همچنان کمتر از ۴۵ کرسی را در پارلمان در اختیار دارند، بنابراین در مجموع تعداد نمایندگانی که از حزب الله، مقاومت و گزینه‌های آن حمایت می‌کنند همچنان بزرگترین عدد است و اکثریت پارلمانی را از دست نداده است.

با توجه به نتایج انتخابات، در حال حاضر چند رویکرد سیاسی در کشور وجود دارد و با توجه به این موضوع روند تشکیل دولت و آینده سیاسی لبنان را چگونه پیش بینی می‌کنید؟‌

می‌توانیم بگوئیم که دو گزینه یا رویکرد سیاسی در پارلمان وجود دارد؛ از یک طرف حزب الله و متحدان آن هستند و از طرف دیگر گروه «القوات اللبنانیه» و متحدان آن را داریم. همانطور که توضیح دادم تردیدی نیست که طرفداران رویکرد حزب الله و مقاومت در پارلمان بیشتر از طرفداران رویکرد طرف مقابل هستند. این نمایندگان باید ابتدا رئیس پارلمان را انتخاب کنند و پس از آن به دنبال تعیین نامزد نخست وزیری باشند و در نهایت نیز رئیس جمهور را انتخاب کنند. همچنین در روند سیاسی کشور پرونده‌های دیگری باید دنبال شود که از جمله آن مذاکره با صندوق بین المللی پول و حتی مذاکرات غیرمستقیم با دشمن صهیونیستی برای ترسیم مرز‌های دریایی در آب‌های منطقه‌ای و مرز‌های زمینی با فلسطین اشغالی است. حزب الله طی همه دوره‌های گذشته همگان را به گفتگو دعوت کرده و هیچ روزی ادعا نداشته برای کنار گذاشتن یا حذف کسی تلاش کرده است، بلکه در رویارویی با آمریکایی ها، سعودی‌ها و صهیونیست‌ها که در صدد حذف مقاومت و سلاح آن هستند بوده است. در مقابل گروه‌های مخالف مقاومت در اثنای کمپین انتخاباتی رویکرد نفرت پراکنی و اهانت به مقاومت را دنبال کردند و خواستار حذف و کنار زدن حزب الله و و مقاومت شدند. این در حالی است که حزب الله همواره به گفتگو و مشارکت همه دعوت کرده و کشور را از ورود به فتنه و جنگ داخلی مصون کرده است. الان مهم این است که کشور به آرامش برسد و گفتگو‌ها برای تشکیل دولت جدید و حل معضلات مختلف اعم از اقتصادی و اجتماعی آغاز شود.

به نظر شما با توجه به نتایج انتخابات پارلمانی روند حل مشکلات اقتصادی و مالی که بزرگترین معضل کنونی لبنان است به چه سمتی خواهد رفت؟

در ارتباط با نحوه حل مشکلات اقتصادی و سیاسی باید بگویم که حل این مشکلات جز با تصمیم حاکمیت سیاسی ممکن نخواهد بود و در این راستا کار‌های متعددی باید انجام شود، از جمله آنکه نباید بپذیریم که دولت ورشکسته شده است، بلکه ما کشوری غنی داریم و برگ‌های برنده و تقویت کننده متعددی در اختیار ماست، اما حاکمیت سیاسی باید شجاعت و درایت لازم را داشته باشد و با گزینه‌های مقاومت همراهی کند. مثلا روابط با سوریه باید عادی شود، چرا که این کشور تنها دروازه ورود لبنان به کشور‌های عربی است. یکی دیگر از راه‌های حل مشکلات اقتصادی توجه به تولید داخلی، استفاده از وام‌های ایران، روسیه و چین است؛ مهم این است که از دایره مشکلات و همچنین محاصره آمریکا خارج شویم.