هیات ایرانی برای حل مشکل ریزگردها به عراق و سوریه می‌رود

در رایزنی حسین امیرعبداللهیان و وزرای امور خارجه «سوریه، عراق و کویت» در خصوص مدیریت معضل مشترک گرد و غبار: توافق شد تا یک هیات فنی کارشناسی متشکل از سازمان محیط زیست و وزارت خارجه و سایر نهادهای ذیربط کشورمان سریعا عازم دو کشور عراق و سوریه شوند.

این هیات به صورت میدانی و در تبادل نظر و همفکری با همتایان خود، موضوع همکاری جمعی منطقه ای برای مقابله با ریزگردها را در دستور کار پیگیری سریع خود قرار خواهد داد تا راهکار های موثری را چاره اندیشی کند.

در همین ارتباط با توجه به این که بخشی از همکاری منطقه ای برای مقابله با ریزگردها به مشارکت و همکاری فعال دولت عربستان سعودی باز می گردد، مقرر گردید تا وزیر امور خارجه عراق این موضوع را با همتای سعودی خود مورد پیگیری قرار دهد تا این کشور نیز در این ابتکار منطقه ای برای حل این معضل مشارکت و کمک نماید. 

وزیر خارجه کویت قول مساعد داد که موضوع اعزام هیات فنی ایرانی را پیگیری نماید.

پیش از این وزیر امور خارجه کشورمان در آخرين گفتگوی تلفنی با همتای ترکیه ای خود نیز این موضوع را مورد رایزنی قرار داده و وزیر خارجه ترکیه نیز آمادگی این کشور را برای مشارکت و همکاری فعال در این مشورت ها و همکاری اعلام کرده بود.

دست‌کم ۴ کشور منطقه (ایران، عراق، کویت و سوریه) با معضل ریزگردها به‌طور جدی دست و پنجه نرم می‌کنند.

چندی است کشورهای نام‌برده برای یافتن چاره‌ای برای مهار بحران گردوغبار وارد تلاش مشترک شدند.

به گفته داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکزملی هوا و اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست «سدسازی ترکیه بخش اعظمی از حق‌آبه دجله و فرات را قطع کرده و زمین‌هایی که بر اثر قطع حق‌آبه به سرچشمه گرد و غبار تبدیل شده‌اند, با وزش ضعیف‌ترین بادهای عمودی و افقی گردوخاک را به کشور ما و دیگر همسایگان ما می‌آورند.»

ترکیه از دهه ۱۹۷۰ سال با هدف کنترل آب دجله و فرات، طرح آناتولی جنوب شرقی (Güneydoğu Anadolu Projesi) یا GAP را با مشارکت پیمانکاران انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، اتریشی و سوئیسی شامل ۲۲ سد مثل سد ایلیسو و آتاتورک ( ۱۴ سد بر روی فرات و ۸ سد بر روی دجله) و ۱۹ نیروگاه بر روی سرشاخه‌های دجله و فرات شروع کرد.

یکی از دو سد بزرگ طرح گاپ یعنی سد «آتاتورک» (Atatürk)، بزرگ‌ترین سد ترکیه با حدود ۵۰ میلیارد مترمکعب ظرفیت، برابر با ظرفیت بیش از ۶۵۰ سد در ایران و ۱۶ برابر بزرگ‌تر از بزرگ‌ترین سد ایران یعنی سد کرخه است.

سد ایلسو هم که حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب ظرفیت آب‌گیری دارد، به تنهایی، حدود ۳ برابر بیش از ظرفیت سد کرخه و اکنون تهدیدی بزرگ برای محیط زیست منطقه از جمله ایران است.

ترکیه در کنار چین و بروندی یکی از سه کشوری است که کنوانسیون ۱۹۹۷ سازمان ملل برای مسیرهای آبی را امضا نکرده که به معنی عدم تعهد در این زمینه نیست.

این کنوانسیون مانند همه اسنادی که از سوی دولت ها امضا می‌شوند، همه امضاکنندگان را موظف می کند که از رودخانه‌های فرامرزی عادلانه استفاده کرده و مطمئن شوند که فعالیت آن‌ها در قلمرو خود باعث ضرر و زیانی به کشورهای دیگر نشود.

وزیر امور خارجه در نشست علنی چندی پیش مجلس و در پاسخ به سوال نمایندگان درباره وضعیت آب های مرزی ایران و مشکل گردوغبار  گفت: در ۸ ماه گذشته حداقل ۳ بار در دو دیدار حضوری در تهران و نیویورک و با تماس تلفنی از وزیر امور خارجه ترکیه خواستار توجه جدی ترکیه به حقابه آب ارس شدم و مسئولان ترکیه می‌گویند سدسازی آنها در مناطق کوهستانی و برای استفاده برق آبی است.

به گفته حسین امیرعبداللهیان اما در سدسازی ترکیه برای جمهوری اسلامی ایران ابهام های فنی وجود دارد و سد سازی آنکارا برای تهران مورد قبول نیست.